De werken van Vondel. Deel 9. 1660-1663

[p. 257]

De Ridderschap Van Amsterdam, Onder zijne koningklijcke Hoogheit, Willem van Oranje,
Prince van Oranje en Nassau &c.aant.^*

FORMAQUE ANTE OMNEIS PULCHER.

De Ridderschap van Troje wort herboren,

En oefent zich langs onzen Aemstelstroom:

Daer zit zy op, en noopt het paert met spooren,³

Het brieschent paert, gewent naer roede en toom

Te luisteren, en 't steecken der trompette.

Prins WILLEM draeft alle Aemstelridders voor,

Verbonden aen Graefs standert en kornette.⁷

Heer Waveren en Tulp bewaeren 't spoor⁸

Des Princen, als geoefende manhaften.⁹
  Zoo volgen zy de straeten van de stadt,

* Van 1660. Volgens de tekst van de afzonderlike uitgave in plano (Unger no. 610). Het motto, ontleend aan Aeneïs V, 570, betekent: allen in schoonheid van gedaante overtreffende.
Gedurende het bezoek dat de Prins aan Amsterdam bracht, van 18 tot 21 Juni, maakte hij, vergezeld door zijn erewacht, een tocht door de stad.

3 zit zy op: stijgt zij te paard; noopt: drijft aan.

7 Graefs: van Cornelis de Graef (zie deel 6, blz. 909); kornette: ruiterbende onder een kornet (standaard).

8 Heer Waveren: Nicolaas van Waveren (1622-1684), luitenant der burgerij; Tulp: zie deel 8, blz. 694; bewaeren 't spoor: volgen trouw.

9 manhaften: dapperen.

[p. 258]

 

De cingels en de schaduwrijcke graften,¹¹

 

Langs huizen, vol gepropt van weelde en schat,

 

Door wolcken van veel duizent burgerijen¹³

 

En Bataviers, van Zuid en Noort vergaert.

15

Zoo plagh de zon alle oogen te verblijen,

 

Als jonge ORANJE, op zijn schuimbeckend paert,

 

Een' schooner dagh den sterfelijcken menschen

 

Hier toevoert, en zijn' grootvaêrs naem ververscht,¹⁸

 

Op 't juichende geschal van zoo veel menschen,

20

  Te dicht op een gedrongen, en geperst.²⁰

 

Lang leef ORANJE, en hanthaef 't recht der Staeten,

 

De vryheit, en de rust van 't vaderlant,^21-22

 

Ten schimp van al die Hollants welvaert haeten.

 

Zoo blinck' hy, als in gout een diamant.

25

De Ridderschap lost hierop haer pistoolen.²⁵

 

Is 't voorspel goet, hoe kan het hooghtijt doolen?²⁶

 

 

 

J.v. VONDEL.

t'Amsterdam, voor de weduwe van Abraham de Wees, op den Middeldam, 1660.

11 graften: oude Noordhollandse vorm naast grachten.

13 wolcken: dichte drommen; burgerijen: burgers.

18 ververscht: de herinnering verlevendigt aan.

20 Te: zeer.

21-22 Zinspeling op het tegengestelde gedrag van Willem II (vgl. deel 5, blz. 509-16).

25 lost: schiet af.

26 Als de oefening zo goed slaagt, dan kan het moeielik mis gaan, als het eens ernst mocht worden (hooghtijt: feest).