De werken van Vondel. Deel 8. 1656-1660

[p. 695]

Op d'Afbeeldinge van den E. Heere Nikolaes Tulp.
Burgermeester en Raet van Amsterdam.aant.^*

Aldus leeft TULP in 't velt van kunst en schilderye,¹

Wiens gunst de bloem herschept, als zy haer verf vergeet.²

In hem wort Hippokraet, het licht der Artsenye,³
Verheerelyckt, nu hy, tot heil der burgerye,

Den burgermeesters stoel zoo loffelyck bekleet,⁵

Ter eere van de stadt, een lichaem, schoon van leden,

Voorzichtigh geregeert, bestiert van hooger hant,⁷

Als door een ziel en geest, begaeft met licht van reden,

Die ieders toeval heelt en helpt, door onderstant⁹

En steun van wyzen raet. geluckigh zyn de Staeten,
Wanneer de Wysheit heerscht en waeckt voor d'onderzaeten.

* Van 1658. - Volgens de tekst in Hollantsche Parnas 1660, blz. 141.
Opschrift: dit portret van de tussen 1624 en 1644 meermalen afgebeelde Tulp (zie Moes, Iconographia. Batavia, 2, blz. 485) moet de schilderij van J. Ovens uit 1658 bedoeld zijn, die Tulp weergeeft van dezelfde leeftijd als de hiervóór bezongen buste.

1 De bloemnaam Tulp brengt Vondel in dit en het volgende gedicht tot voor de hand liggende woordspelingen en vergelijkingen. Vandaar het velt van de schilderkunst (kunst en schilderye) en in vs. 2 de vergelijking van de vergankelijke menselike gedaante met een spoedig verwelkende bloem.

2 Wiens: wier (slaat terug op schilderkunst); herschept: nieuw onsterfelijk leven geeft; als zy haer verf vergeet: als zij haar kleur verliest.

3 Hippokraet: zie het vorige gedichtje, vs. 1. - Tulp was in 1654 en 1656 burgemeester geweest, doch ook als Oudburgemeester (zie blz. 000) bleef hij een machtige persoon.

5 bekleet: bezet.

7 Voorzichtigh: beleidvol; bestiert van: bestuurd door.

9 toeval: kwaal (oorspr. aanval van een ziekte; Mnl. Wdb. VIII, 491); onderstant: bijstand.