De werken van Vondel. Deel 8. 1656-1660

De LXXXII. Harpzang.^*

Deus, quis similis erit tibi.

O Almaghtige, eer van 't eeuwigh Rijck,

Wie is u gelijck,

In gewelt, en kracht,

Dapperheit, en maght?^2-4

Zwijgh nu langer niet.

Let op ons verdriet:⁶

* Ps. 82.

2-4 V: quis erit similis tibi?, vs. 2; B: id est, nemo tibi comparari poterit potentia et robore.

6 Let op ons verdriet is onherkenbaar vrij naar V: Neque compescaris.

[p. 435]

 

Want uw vyant steeckt met luid gerucht⁷

 

't Hooft op in de lucht,

 

Houdt erghlistigh raet,

10

Brouwt verraet in staet,¹⁰

 

Vlamt op ons bederf,

 

Dreight uw heiligh erf.

 

Hoorze roepen: mannen, ruckt by een.

 

Nu verdelght hun steên,

15

Volck, en vee, en stal,^14-15

 

Dat niet een van al,

 

In gansch Israël,

 

Blijf, die 't na vertell'.

 

Och, zy zweeren alle uit eenen mont¹⁹

20

Tegens uw verbont.²⁰

 

't Idumeesch tapijt,²¹

 

Ismaël, vol spijt,²²

 

Treên in een verbant,

 

Zweeren hant aen hant:²⁴

25

Moab, zoon van Loth, en Agars bloet,²⁵

 

Gebal, Ammon wroet

 

Mede in dit besteck,^26-27

 

Neffens Amaleck,

 

Palestijner me,²⁹

30

En Tyrier aen zee.³⁰

 

Assur treckt met d'afkomste aen van Loth³¹

 

Tegens Jakobs Godt.

 

Strafze als Madian,³³

 

Sisara, en dan³⁴

35

Alsge aen Cissons kant³⁵

 

Jabin velde in 't zant:

 

Daerze t'Endor streefden, droef en straf,³⁷

7 met luid gerucht: V: sonuerunt, vs. 3; B: significat tumultum gravem; qui oderunt te, dat in de V onmiddellijk volgt, sloeg Vondel over.

10 in staet: in den staat, in het rijk.

14-15 V: disperdamus eos de gente, vs. 5.

19 eenen: éénen.

20 Tegens uw verbond: Vondel moet V: adversum te testamentum disposuerunt, vs. 6, verkeerd gelezen hebben; in 23 vertaalt hij 't opnieuw en dan goed.

21 't Idumeesch tapijt: V: tabernacula Idumaeorum, vs. 7, de tenten der Idumeërs, door Vondel met een pars pro toto tapijt: tentdoek weergegeven.

22 vol spijt: boosaardig, toevoegsel.

24 toevoegsel.

25 Moab, zoon van Loth: V heeft alleen Moab, vs. 7, maar B zegt, dat Moab de zoon van Loth is; Agars bloet: V: Agareni, volgens B: het volk dat uit Agar (Hagar) sproot.

26-27 wroet Mede in dit besteck: toevoegsel; besteck: plan, toeleg, in ongunstigen zin, vgl. Nazoos Herscheppinge, IX, 429.

29 Palestijnen: V: alienigenae, vs. 8, de vreemdelingen; B zegt dat in 't Hebr. Palestina staat, maar 't is vreemd dat Vondel B's eerste verklaring: de Philistijnen niet overnam; me: mede, eveneens.

30 Tyrier: (2-lettergrepig) Tyriër, Sydoniër; aen zee: B: ad mare.

31 d'afkomste van Loth: de reeds genoemde Moabieten en Ammonieten, die zich allen samen tegen de Joden verbonden.

33 Strafze: V: Fac illis sicut etc. vs. 10; B: disperde illos.

34 dan: vervolgens.

35 aen Cissons kant: V: in torrente Cison, vs. 10, aan den oever van den Cisonstroom.

37 streefden, droef en straf: strijdvoerden met sombere verbetenheid; V: disperierunt, vs. 11.

[p. 436]

 

Zonder zerck, en graf,

 

d'Aerde d'aders dronck,³⁹

40

Het gebeente stonck

 

Van zoo menigh helt

 

Voor den wint in 't velt.^38-42

 

Trefze, en slaze, als Gedeon zoo vroegh

 

Seb en Oreb sloegh,

45

En Vorst Sebea,

 

Neffens Salmona,

 

Al met hun geweer⁴⁷

 

Trots gevelt ter neêr.^43-48

 

Trefze, als gy wel eer de Vorsten troft,

50

Daer de boosheit stoft.⁵⁰

 

Wroet vry Sion om⁵¹

 

Met zijn heilighdom.

 

Wint vry Jakobs steên,

 

Als uw erflijck leen.

55

Stercke Godt, nu draey hen, als een radt.⁵⁵

 

Waeize, als kaf langs 't padt⁵⁶

 

En het velt gezwint

 

Heenvlieght voor den wint,

 

Dat 'er endtlijck niet

60

Niet van overschiet'.^59-60

 

Als de vlam een' bergh, het vier een woudt

 

Weghbrant, fel en stout,

 

Zultge in 't onweêr van

 

Uwe gramschap man

65

Ros en wagen voort⁶⁵

 

Dempen, root van moort.⁶⁶

 

Waeck eens op, en stelze om uwen hoon

 

Schaemroot klaer ten toon,

 

Op datze uw naems eer

70

Zoecken meer en meer.

 

Laetze schaemroot staen,

 

Die uwe eer verraên.

 

Heer, verstroize in schande eeuw in, eeuw uit.

39 d'aders: hun bloed.

38-42 V: facti sunt ut stercus terrae, vs. 11; B: quia insepulti putruerunt.

47 Al met hun geweer: allemaal met hun wapens.

43-48 V: Pone principes eorum sicut Oreb et Zeb et Zebee et Salmana, vs. 12; B zegt, dat de Psalmist doelt op de geschiedenis van Gedeon, die de Madianitische vorsten Oreb en Zeb en de koningen Zebee en Salmana versloeg; vgl. Oreb en Zeb: Altgeh. I, 361-68; zoo vroegh: vroeg in den morgen.

50 Versta: terwijl zij in hun boosheid snoeven.

51 Sion: V: sanctuarium Dei, vs. 13, nl., volgens B, Jerusalem (Sion).

55 V: Deus meus pone illos ut rotam, vs. 14.

56 Waeize enz.: doe ze wegwaaien; V: sicut stipulam ante faciem venti, vs. 14.

59-60 niet Niet: herhaling ter versterking der vloekbede.

65 Ros en wagen: toevoegsel.

66 Dempen: vernietigen; root van moort: toevoegsel.

[p. 437]

 

Dempze om 't loos besluit,⁷⁴

75

Dat de blinde rot⁷⁵

 

U aenbidde, als Godt,

 

d'Eerste maght alleen,

 

Om al 't aerdtrijck heen.

74 Vernietig hen om hun arglist.

75 de blinde rot: het verblinde volk.