De werken van Vondel. Deel 8. 1656-1660

De LXXX. Harpzang.^*

Exultate Deo adjutori.

Juicht den hemel vrolijck toe,

Die ons hanthaeft in bezwaeren.^{vs. 2}

Zingt voor Jakobs Godt, noit moe.

Neemt uw harp, en bom, en snaeren.

Blaest met uw bazuin voortaen

't Feest in met de nieuwe maen,^5-6

Daer de stammen op vergaeren:

Want het stamhuis heeft dien last,

Als een wet, van Godt ontfangen,

Josefs zoonen toegepast,¹⁰

Als zy vrolijck met verlangen

Uit het Rijck van Memfis gaen,

En Godts wetspraeck, noit verstaen,

Hooren, daer Godts wolcken hangen.^8-1413-14

Hy ontlast 's volcks moeden hals,¹⁵

Daer hunne armen manden sleepen.¹⁶

* Ps. 80.

vs. 2 bezwaeren: bezwaarnissen.

5-6 V: Buccinate in Neomenia tuba, vs. 4; B: quasi nova luna; voortaen: dan, vervolgens.

10 toegepast: opgelegd.

8-14 Van de in V, vs. 5-6 genoemde namen Israël, Jacob en Joseph neemt Vondel alleen den laatsten over.

13-14 V: linquam quam non noverat audivit, vs. 6, wat B uitlegt van Gods stem op den Sinai, door de Joden nooit gehoord (noit verstaen); daer Godts wolken hangen, nl. rond den Sinaï.

15 hals: V: dorsum, rug, vs. 7.

16 V: manus ejus in cophino servierunt, vs. 7; B: in gestandis cophinis, plenis luto. De Psalmist spreekt over de Joodsche slavernij in Egypte.

[p. 432]

 

Gy riept my met veel geschals,

 

[Zeght hy] aen, van druck beneepen.¹⁸

 

'K heb u van dat juck bevrijt,

20

En bedeckt in storm, en strijt,²⁰

 

Toen de haeters naer u greepen.

 

 

 

'K hebbe oock uw gedult beproeft,

 

Toenge aen 't water murmureerde.²³

 

Hoor, mijn volck, die licht behoeft,²⁴

25

'K zal u leeren, o verkeerde,²⁵

 

Zoo gy hoort naer mijn gebodt;

 

Eer my niet, gelijck een' Godt,

 

Dien uw out geslacht noit eerde:

 

 

 

Want ick ben uw Godt, en Heer,^28-29

30

Die u uit Egypten leide.

 

Luick uw' mont op: zorgh niet meer:³¹

 

'K zal u voên. maer wat ick zeide,

 

Gy, mijn volck, gaeft geen gehoor.

 

Jakobs afkomst sloot het oor,

35

Schoon ick haer den disch bereide.³⁵

 

 

 

'K lietze naer hunn' lust begaen,

 

Volgen hun verzierde vonden.³⁷

 

Had mijn stam zich laeten raên,

 

Aen mijn wetbaen zich verbonden,³⁹

40

'K had den vyant voorgejaeght,⁴⁰

 

Den verdrucker uitgevaeght,

 

In mijn grimmigheit verslonden.

 

 

 

Maer zy werden trouweloos⁴³

 

En vermomt voor my bevonden,⁴⁴

18 [zeght hy]: Vondel voegt dit er tusschen om uit te laten komen, dat de Psalmist hier Jehova sprekend invoert.

20 V: exaudivi te in abscondito tempestatis, vs. 8; B: id est, cum timeres tempestates et plagas quibus percussi Aegyptum.

23 V: apud aquam contradictionis, vs. 8; B laat dit slaan op het watergebrek der Joden in de woestijn, waardoor God hen beproefde, maar waartegen zij morden (populo murmurante: murmureerde).

24 die: gij die; licht: voorlichting.

25 verkeerde: gij die in verkeerde richting gaat.

28-29 V: Non erit in te deus recens, neque adorabis deum alienum, vs. 10; waarsch. bedoelt Vondel: Eer mij niet als een nieuwe godheid, maar eer mij zooals uw vaderen het deden; B: Deus recens, id est Deus quem non coluerunt patres tui, sed recens introductus.

31 Luick-op: doe open, V: dilata, vs. 11.

35 toevoegsel.

37 verzierde vonden: verzinsels, grillen, V: adinventionibus, vs. 13.

39 wetbaen: de door mij voorgeschreven wegen.

40 voorgejaeght: weggejaagd.

43 zy: de Joden; B: Judaei rebelles.

44 vermomt: onoprecht.

[p. 433]

45

Huichelaers, die doorgaens boos⁴⁵

 

Hunnen wetheer wederstonden:⁴⁶

 

Schoon ick hun met manne en vrucht⁴⁷

 

Spijze toegoot uit de lucht,

 

Honigh tapte uit steene gronden.^{37-39-42-44-46-4949}

45 doorgaens: voortdurend; wellicht doelt Vondel met dit woord op V: et erit tempus eorum in saecula, vs. 16.

46 wetheer: wetgever.

47 manne: manna: V: ex adipe frumenti.

37-39-42-44-46-49 één rijmklank.

49 V: et de petra melle saturavit eos. vs. 17; tapte: perste.