De werken van Vondel. Deel 5. 1645-1656

[p. 500]

Op Diedrick Zweling,
Orgelist van Amsterdam.aant.^*

Aldus heeft Livius ons Zweling afgebeelt,^{vs. 1}

Maer niet zijn' fenixgalm, uit 's Vaders asch geteelt.²

De Neef, de Grootvaêr, en de Fenix vader zongen³
Een eeuw den Aemstel toe met hemelsche orgeltongen.

Zoo Thebe door een lier tot zulck een' wasdom quam,⁵

Wat zou men dichten van het orgel t'Amsterdam?

Daer David en Orlande om strijt zich laten hooren,⁷
Als Diedrick zielen vangt, en ophangt by heur ooren.⁸

* Van of vóór 1650. Afgedrukt volgens de tekst van Poëzy 1650, blz. 190.
In 't Opschrift: Diedrick Zweling of Swelinck (?-1652) was een zoon van de beroemde Jan Pietersz Swelinck, en evenals deze organist aan de Oude Kerk te Amsterdam.

vs. 1 Livius: Lievens (vergelijk blz. 497).

2 Zijn muzikaal talent, van zijn vader geërfd. De vogel Phoenix liet zich op hoge leeftijd verbranden en verrees verjongd uit zijn as.

3 Neef: kleinzoon; Grootvaêr: Pieter Swelinck, eveneens een bekend Amsterdams organist; de Fenix vader is dus Jan Pietersz. Swelinck, die door Hooft de ‘Feniks der Musieck’ genoemd werd.

5 Op de toverklanken van de lier van Amphion daalden de stenen van de Cithaeron af en voegden zich samen tot de muren van Thebe.

7 David: nl. de psalmen van David, bij de kerkdienst, en op orgelkoncerten de muziek van Orlande, d.i. Orlandus Lassus (Ital. Orlando di Lasso), komponist, in 1532 te Bergen in Henegouwen geboren, in 1594 te München gestorven, genoot zijn muzikale vorming in Italië, waar hij op 21-jarige leeftijd kapelmeester aan San Giovanni in het Lateraan werd. Later bereisde hij Engeland en Frankrijk en leefde enige jaren in Antwerpen, tot hij in 1557 als eerste kapelmeester te München benoemd werd. Onder zijn talrijke nagelaten werken behoorden de beroemde zeven boetpsalmen, waarop Vondel hier misschien doelt.

8 ophangt by heur ooren: komies bedoelde vergelijking: geboeid houdt door de oren te strelen.