De werken van Vondel. Deel 5. 1645-1656

[p. 148]

By-schriften op d'Afbeeldinge van de Koninglijcke Bruit van Polen.aant.^*

Te Parijs geschildert, als een Nymf in bosschaedje, en gouden laken, met diamanten en paerlen geboort.

Geen diamantkool gloeit so schoon op gouden laken,^{vs. 1}
Als d'oogen in het hooft van vrou Louize blaecken;

Noch Vladislaus hof droeg oit soo leckre een kers,³

Gelijck dees roode mont, vol necktars van Nevers.⁴

Aldus sag Venus self haer zoon in 't bosch verdolen.
Sy spant in 't Cypersch Rijck, maer dees de kroon in Polen.⁶

Anders.

Zoo kan Louize 't oog der Koningen behagen,
En heffen 't bloet van Kleef, Neverssen en Gonzagen⁸

Tot aen de noorder as, met haer gewijde Kroon.⁹

Het gout en purper blinct aen sulk een schoonheydt schoon,

Noch schooner by haer deugt, wel waert dien prijs te winnen.
Een Koningin bezit soo veel als drie Godinnen.¹²

Anders:

Zag Maro vrouw Natuur haer schoonsten schat besteden,¹³
Om d'eere van Nevers en Mantua te kleeden,¹⁴

Gelijckse aen scepters trout, op 't Koninglijcke feest;¹⁵

Hy wischte Venus uit, herschiepse na de leest¹⁶

Van dese Koningin LOUYSE, waert te baenen
De heirbaen van 't geluck der oude Mantuanen,

Verheerlijct door syn Wieg, en nu door hare kroon.¹⁹

Men ley de Bruit te koore, op 's Mantuaners toon.²⁰

* Van 1645. Afgedrukt volgens de tekst in J.V. Vondels Poesy, Het tweede Deel, 1647 (A en B) blz. 121.

vs. 1 diamantkool: schitterende diamant; gouden laken: goudlaken.

3 leckre een: blijkens het ritme te lezen als: leckren.

4 necktar: de Olympiese godendrank.

6 spant: te verbinden met de kroon; 't Cypersch Rijck: Venus werd vooral op Cyprus vereerd.

8 't bloet van Kleef: Johannes I, hertog van Kleef, was getrouwd met Elizabeth, dochter van Jan, hertog van Bourgondië, en graaf van Nevers. Hun tweede zoon Engelbrecht erfde dit graafschap en werd door Lodewijk XII tot hertog van Nevers verheven.

9 de noorder as: het Noordelik gelegen Polen.

12 Een: met accent; als drie Godinnen: de dichter denkt aan de drie godinnen, onder wie Paris de schoonste moest aanwijzen.

13 Maro: Vergilius.

14 d eere van Nevers en Mantua: Louise Marie.

15 Gelijckse aen scepters trout: als koninklike bruid.

16 Hy wischte Venus uit: hij zou de beschrijving van Venus, in zijn Eneïs, uitschrappen, en deze Bruid als model voor zijn Venus kiezen; leest: gestalte.

19 door syn Wieg: door het feit dat Mantua de geboorteplaats van Vergilius was.

20 te koore: naar het trouwaltaar, in het koor van de kerk; op 's Mantuaners toon: vgl. de aanhef van Geluck aen Louyze Marie.

[p. 149]

 

Anders.

 

Een schoonheit, tegens kroon en scepter opgewassen,

 

Is zeldzaem: zulck een leest, die 's Konings voet sal passen,

 

Wort eens in hondert jaer gesneden, in een woudt

 

Aen godt Jupijn gewijdt, en een uit al dat hout.²⁴

25

Schep moed, ô Kristenrijck! dees is de bant der Staten:

 

LOUYZE huwt aen een de Gallen en Sarmaten.²⁶

24 en een: en er maar één te snijden is.

26 huwt aen een: verbindt door haar huwelik.