De werken van Vondel. Deel 3. 1627-1640

[p. 394]

Danckoffer aen David de Willem,aant.aant.^*

Raet en Geheimschrijver van zijn Hoogheit.

De Willem, Raat van Willems soon,^{vs. 1}

Die 't gout van zijn Oranjekroon
Laat blincken door den lauwerhoet,^2-3
Begruist van stof, besprengt van bloet;

En 't Princelijck genadepant⁵

Versegelt met uw rechtehant;
Waar mee sal ick u danckbaar sijn,
Voor den geleenden Barbarijn?⁸

Die allerminst barbarisch spreeckt;⁹

Als hy den heilgen mijter steeckt
Ten hemel, uit zijn Engelsch slot,¹¹
En bromt op aardrijck, als een Godt.¹²

De woestheit heeft de rotsen in¹³

Van Griecken, Machomets slavin.
't Is met Apollo daar gedaan.
Wie hem wil zoecken, zoeck Vrbaen,^15-16

Die op de seven bergen pronckt,¹⁷

En 't Christelijcke hart ontvonckt,
Wanneer hy weiden gaat soo breet,
En Kallioop in purper kleedt.²⁰

Is 't wonder dat de Tiber krielt

Van suivre swanen, die, gesielt²²
Door dit gesalft vernuft, alree
Gaan bruisen naar de rijcke zee.

* Van 1633. Afgedrukt volgens de tekst in Vondels Verscheide Gedichten, 1644, blz. 208.
David le Leu de Wilhem was de ambtgenoot en sedert 1633 de zwager van Constantijn Huygens.

vs. 1 Raat: deze titel, die ook Huygens sinds 1630 droeg, betekende dat hij mede het beheer had over de goederen en geldmiddelen der Oranjes.

2-3 Deze verzen betekenen waarschijnlik dat de sekretarissen door hun werkzaamheid doen uitkomen dat Frederik Hendrik niet alleen een groot veldheer, maar ook voortreffelik stadhouder is.

5 't Princelijck genadepant: de brieven waarbij de Prins gunsten schonk of gratie verleende. Genadepant (ontbr. in 't Ned. Wdb.) zal betekenen: bewijzen van zijn genade (pant: bewijsstuk, Ned. Wdb. XII, 290).

8 den geleenden Barbarijn: De Wilhem had hem dus de Latijnse gedichten geleend van Maffeo Barbarini (als paus Urbanus VIII), die in 1631 te Rome uitkwamen.

9 allerminst barbarisch (woordspeling): dus: in voortreffelik Latijn.

11 zijn Engelsch slot: de Engelenburcht, die tijdens Urbanus VIII door een arcadengang met het Vaticaan was verbonden. Deze paus heeft de Engelenburg nog met omvangrijke buitenwerken versterkt. (Engelsch: adj. bij engel).

12 bromt: praalt.

13 heeft in: heeft in bezit genomen. Barbaarsheid heeft zich verbreid over Griekenland, onderworpen aan de Mohamedaanseheerschappij.

15-16 De klassieke poëzie wordt daar niet meer beoefend; die zoeke men voortaan bij paus Urbanus.

17 de seven bergen waarop Rome gebouwd is.

20 En op zo vorstelike wijze de (epiese) dichtkunst beoefent. Calliope is de epiese Muze. Het purper is tegelijk een zinspeling op zijn pauselik ambt.

22 suivre swanen: de dichters die hem navolgen; gesielt: bezield.

[p. 395]

25

O Raatsheer van dien braafsten Vorst,

 

My dunckt een Godheit blaeckt mijn borst:

 

En 'k soude uw heuscheit danckbaar sijn,

 

Ten deed de groote Constantijn:²⁸

 

Indien ick dat godvruchtigh hoofd

30

Niet ses paer boecken had belooft;³⁰

 

En nu het Kristaanhangend heir³¹

 

Niet voerde aan 't Adriatisch meir.³²

 

Mijn Sangheldin, wanneerse suft³³

 

Ontbeert uw meesters krijghsvernuft,

35

En 't brein des Helts die d'eer verworf

 

Dat hy al staande in 't harnas storf.^35-36

28 als Constantijn (d.w.z. mijn epos) het niet verhinderde.

30 ses paer boecken: overeenkomstig het klassieke epos zou het werk uit twaalf boeken bestaan.

31 Kristaanhangend: Christelik-gelovig.

32 Deze regel bevat de aanduiding, hoe ver Vondel reeds gevorderd was.

33 Sangheldin: zanggodin, Muze; suft: verslapt.

35-36 des Helts: waarschijnlik is de onlangs gesneuvelde Ernst Casimir bedoeld; verworf-storf: (oudere vervoeging) verwierf-stierf.