De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

[p. 398]

Babylonische gevangenis.
Psalm CXXXVI.aant.aant.^*

Toen wy, te Babylon, geketent, daaghlix droever,
Ons harpen hingen aan de wilgen, die den oever²

Der onverzoenbre Eufraat beschaduwden met groen;³

En aan Ierusalem, en 't Vaderlant gedachten,
En aan d'altaren, daar wy Godt te dienen plaghten,

En Levi ons met Man des Godtsdiensts plagh te voên:⁶

Toen scheen ons aangezicht van hartzeer te verouden.
De boezem zuchten loosde, en d'oogen parlen douwden;⁸

Want d'overwinners ons beloegen, in ons kruis,⁹

En spraken: weest getroost, ghy 's hemels uitverkoren,¹⁰
Nu laat ons eens een liet en blijden lofzangk hooren,

En zingt eens, zoo gy plaght, in uw Godsdienstigh huis.

Och, spraken wy, wien zou gelusten noch te zingen,¹³
Nu wy, zoo veer van huis, by woeste vreemdelingen,

Zijn ieders tijtverdrijf, en guighelspel, en hoon.¹⁵

Ierusalem, eer ghy in mijn gemoedt zult sterven,
Eer sal mijn rechte hant haar soete snaren derven;¹⁷

Eer sal mijn schelle harp my weigren haren toon.¹⁸

* Van omtrent 1620. Afgedrukt naar de tekst in I.V. Vondels Verscheide Gedichten; CIƆIƆ CXLIV (d.i. 1644) blz. 380.
In de tietel: Psalm CXXXVI. Deze psalm, 'n lied van smartelik verlangen naar Jeruzalem, is waarschijnlik gedicht tijdens de Babiloniese gevangenschap (door de profeet Jeremias, of door 'n Leviet). In geestelike zin drukt deze psalm de gevoelens uit van de kristen, die zich balling voelt op aarde (Babilon).

2 Ons harpen....: geen (godsdienstige) liederen meer zongen.

3 Der onverzoenbre Eufraat: onverzoenbaar omdat Babilon zijn felle haat bewees aan de Joden.

6 Levi: de priesters (die allen uit de stam van Levi waren); met Man des Godtsdiensts: met de innigste Godsvrucht; met 't manna, 't beste van de Godsdienst.

8 parlen: paarlen.

9 beloegen in ons kruis: belachten, bespotten in onze ellende; (beloegen oorspr. vorm).

10 uitverkoren: uitverkorenen.

13 Wie zou 't nog lusten te zingen, wie zou nog genoegen vinden in 't zingen.

15 guighelspel: bespotting, speelbal.

17 rechte: rechter (slinke en rechte ook zonder er, zie blz. 60 op vs. 114); haar soete snaren: de liefelike snaren van de harp (die zij gewoon is te tokkelen; haer slaat op hant).

18 schelle: luid klinkende.

[p. 399]

 

Gewijde vloeren, en ghy schoon gebouwde bogen,¹⁹

20

En heilighdommen, die noch glinstert in onse oogen;²⁰

 

Och Sion, eer ghy laat te sijn ons hooghste goet,²¹

 

Ons weelde, ons vrolickheit, ons vaarsen, en gesangen;²²

 

De tong sal eer verdrooght in 't montgehemelt hangen,

 

Eer dat van elders vreught verrijse in ons gemoedt.

 

25

Gedenck, o Heer, gedenck de rasende Edomiten;²⁵

 

Die, in 't verdelgen van den roem der Israliten,

 

Vast kreeten: af, rein af, tot op den lesten steen.²⁷

 

Verwoest, en brant, en blaackt: brengt yzer aan, en vuurwerck.

 

Men draagh geen kerck ontsagh. verloopen is haar uurwerck.²⁹

30

Men trap haar, die u zoo baldadigh heeft getreên.

 

 

Bloetdorstigh Babylon, hoe stout ghy u durft roemen;

 

Men sal in 't ende den verdelger zaligh noemen,

 

Die u vergelde al 't wreede ons aangedane quaadt.

 

Dan salmen roepen: o geluckigh zijt ghy Persen,³⁴

35

Die Sions onrecht wreeckt, en die de teeder harssen³⁵

 

Van Babels zuigeling op rotsen klitst, en slaat.

19 Gewijde vloeren.... van Jeruzalem's tempel.

20 heilighdommen: heilige vaten, en ander tempelgereedschap.

21 laat: ophoudt.

22 vaarsen: verzen ('t voorwerp van onze gedichten en liederen).

25 de Edomiten hadden de belegeraars en verwoesters van Jeruzalem bijgestaan (Jeremias' Klaagzangen 4:21; Ezechiël 25:12; 35:5; 36:5). In geestelike zin zijn 't de wereldsgezinden, die vijanden zijn van de Kerk.

27 af, rein af: weg, alles (zuiver) weg.

29 kerck: tempel.

34 Persen: Perzen (die onder Cyrus Babilon veroverden); de Perzen worden in de psalm zelf niet genoemd.

35 harssen: hersens (harssen of herssen meerv. zie Dl. 1, blz. 792 op vs. 2). Naar dit wrede krijgsgebruik zou ook bij de inneming van Babilon gehandeld worden (volgens Isaias 13:16); de psalmist prijst die verdelgers hier gelukkig, alleen omdat zij de werktuigen zijn van Gods gerechtigheid. In geestelike zin zijn de zuigelingen, de handlangers van de duivel, die tegen Kristus, ‘de steen des aanstoots’ zullen verpletterd worden (volgens de verklaring van Augustinus).