De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

[p. 140]

Oorlof liedtaant.aant.^*

Op den thoon: De reyn Liefde virigh.

D'wijl Saturnus vluchtigh.¹

Die ons heeft vergaart
Ons nu scheyden zuchtigh³
Doedt: gheheel bezwaart
Neem ick met verlanghen⁵
Oorlof aan u mijnen //lust,⁶
Gh'ebt mijn hart bevanghen,
Ick verwacht naar pijnen //rust.⁸

Doch hoewel wy scheyden

Met droefheyd en pijn,
Ia met tranigh schreyden¹¹
Zal u soet aanschijn,
d'Welck my heeft verwonnen
Door Cupidos schichten //fel,
My verheugen konnen
End' mijn hart verlichten //wel.

Ia mijn liefde krachtigh

Die ick t'uwaarts draagh,
Als Piram' eendrachtigh,¹⁹
Blijft u trouwe staagh,
Dit zal ick doen blijcken
Als die liefd' bestrijdet //my,
K'sal geensins bezwijcken
Voor de dood belydet //vry,²⁴

Noeyt minnaar ghestadigh

Als ick dynen knecht,

* Van 1607. Afgedrukt naar: Den Nieuwen verbeterden Lust-hof. Den derden druck gebetert en veel vermeerdert. t'Amstelredam, by Dirck Pietersz. in die witte Persse. Anno 1607 (blz. 94).
Oorlof Liedt: afscheidslied.

1 Dewijl de vluchtige tijd (Saturnus).

3 zuchtigh: met zuchten.

5 met verlanghen: met liefdeverlangen.

6 mijnen lust: mijn geliefde.

8 naar: na.

11 schreyden: schreien.

19 Píram': Piramus de trouwe minnaar van Thisbe; even onveranderlik als Píramus.

24 belydet vry: beken 't vrij.

[p. 141]

 

Min Hero weldadigh,^25-27

 

Die u hayren vlecht

 

Als Diana chierigh,²⁹

30

My van ghelijcken //gheriefd',³⁰

 

Groeyt in liefde virigh,

 

Troost my laat blijcken //de liefd'.^31-32

 

Stort dyne ghebeden

 

Als ick ben op reys,

35

Op dat ick met vreden

 

Keer in dijn Paleys,

 

Bid Neptunus gonstigh

 

Dat hy zy behoedigh //my,

 

End AEoll' my jonstigh³⁹

40

Door Zephir' voorspoedigh //zy,

 

Trouw als Penelope⁴¹

 

My Vlysses wacht,

 

Ick stel all mijn hope

 

Op u dagh en nacht,

45

Als Ocean woedigh

 

Het gantsche schip deyzen //doet,

 

Door golven onspoedigh

 

Zal ick aan dy peyzen //vroedt.

 

Lijdzaam wilt verwachten

50

Mijn weercomst verhueghd,

 

Met wanckel ghedachten

 

Maackt geen ongenueghd,^51-52

 

Gheen Paris licht-vaardigh⁵³

 

Ben ick zoo ghy mercken //mooght,⁵⁴

55

Oenone waardigh

 

My een vrueghds verstercken //tooght.^55-56

 

Myn Tempe verheven⁵⁷

25-27 Nooit was minnaar zo standvastig, zoals ik uw knecht, mijn geliefde Hero (Hero, de geliefde van Leander uit de klassieke sage); min: m'n.

29 chierigh: sierlik; als de sierlike Diana; chierigh, spreek uit: sjierig.

30 gij... wondde mij; gheriefd': griefde, wondde.

31-32 Groei in vurige liefde, laat de liefde mij 'n troost blijken.

39 AEoll': Aeolus de god van de winden.
jonstigh: gunstig, goedgezind.

41 Wacht trouw als Penélope mij uw Ulisses (Vondel leest hier als dikwels: Penelópe).

51-52 Maak u geen verdriet door te denken dat ik wankelen zal in mijn liefde (met wanckel ghedachten: met gedachten aan wankelheid).

53 Paris was Oenóne ontrouw geworden om Hélena.

54 Zoals gij kunt ervaren.

55-56 Geliefde Oenóne, toon mij uw sterker vreugde; togen: tonen.

57 Tempe: de heerlike vallei in Thessalië, klassieke naam voor: paradijs.

[p. 142]

 

Afbeelding op ware grootte van het Titelblad der bloemlezing, die in 1607 drie eerstelingen van Vondel afdrukte: Oorlof liedt, de Iaght van Cupido en Dedicatie

[p. 143]

 

Afbeelding op ware grootte van bladzij 94 uit ‘Den nievwen verbeterden Lust-hof’, met een gedeelte van Vondels Oorlof liedt, gezet met de zogenaamde civilité-letter

[p. 144]

 

Daar ick in vermey,

 

Mijn vrueghd' in mijn leven,

60

Wiens troost ick verbey,⁶⁰

 

Wie kan my aftrecken

 

Van u lieflijck wesen //zoet,

 

Ghy kont my verwecken⁶³

 

Door u dueghd ghepresen //goet.

65

Cyrces toover kruyden⁶⁵

 

Hoef ick soecken niet,

 

Int' noorden oft zuyden

 

Met pijn en verdriet,

 

Ghelijck Glaucus zwaarlijck

70

Om Scylla veel pijnen //leet,^69-70

 

Ghy troost my eenpaarlijck,⁷¹

 

Zijt mijn medecynen //zeed.⁷²

 

Prince.

 

Oorlof mijn Princesse,⁷³

 

Waardich om bespien,

75

Voor de laaste lesse,⁷⁵

 

Tot een wederzien,

 

Als mijn quaal zal blussen

 

V bywezen vruegdigh //hier,^77-78

 

Met een truerigh kussen,

80

Oorlof ghy schoon jueghdigh //dier.⁸⁰

 

 

Liefd' verwinnet al.

60 Wiens: van wie (enkel- en meerv. voor alle geslachten: wiens).

63 verwecken: (tot liefde) opwekken.

65 Cyrce (Kirke) de bekende toveres uit de Odussee.

69-70 Zoals Glaukus in zwaar verdriet veel pijnen leed om Scylla; Glaukus vroeg aan Circe toverkruiden, om zijn hardvochtige Scylla te winnen, maar Circe die Glaukus voor zich zelf begeerde, veranderde haar in 't bekende zeemonster (Scylla en Charibdis).

71 eenpaarlijck: met eenparige liefde.

72 medecynen zeed: zachte medecijnen (zeed' waarschijnlik zede, als bijv. n.w. gebruikt = zedig, ons tegenwoordig Brabants zeeg).

73 Oorlof: vaarwel.

75 voor de laaste lesse: mijn laatste woord (les) is: tot weerziens.

77-78 Als uw verheugend bijzijn hier mijn liefdevuur zal blussen.

80 dier: liefelik wezen (dier wordt in de 17e eeuw dikwels gebruikt als benaming voor mens, en ook meermalen van 'n jong meisje (aerdich dierken).

TEKSTKRITIEK: vs. 65 toover kruyden: de oude uitgave heeft: toonder kruyden. - vs. 74 de oude uitgave heeft: om te bespien.