Brabbeling (1614)

Studie-uitgave met inleiding, annotaties en commentaar

Jammertjens.⁺

J.1aant.

Om al het goet datter is in Nederlandt,
Soude ick van u, noch niemant seggen schandt
Teghen reden, also datmen wel mach dencken,
Dat ick niet gaern yemant sou blameren of krencken.

Maer soo moet ghy oock ghelooven daer by,

Dat u gunste (God lof) my soo niet van noode sy,
Dat ick my daerom soude willen verneeren,
Om u te prysen met lieghen en flatteeren.

Dit laet ick doen dees jonghe sinnen,

Die noch gheen Liefde hebben moghen winnen,
En zijn te vreden al te nemen int goet,
Op datse in minnen mochten houden voet.

Dit laet ick doen de Spaensche natie,

Of de Italianen die begeeren u gratie,
Die meer segghen, dan sy oyt dachten,
Om meer te vercryghen, dan sy hopen en verwachten.

Want van die Landen, die meeste dooren,

Weten wel dat u ooren sulcks geern hooren,
En datter uyt vreemde Landen comt waer noch stof,
Dat soo luttel cost als prijs en lof.

Sy sullen segghen, dat u ooghen eenpaer,

Souden verduysteren de Sonne claer,
En dattet zijn twee Sterren aen het Firmament,
Veroorsakende haer vreucht, en al haer torment.

U siende, sullen sy schijnen verbaest te wesen,

Dat God u heeft gheschapen soo uytghelesen:
En sullen benedyen het jaer en den tijt,
Dat ghy zijt gheboren in s'Werelts crijt.

Sy sullen segghen dat ghy door u lacchen propijs,

Sout ontsteken het vyer van minnen in een man van ijs,
En dat al de Speceryen van de nieuwe Conincrijcken,
By u soet-rieckende asem niet en zijn te ghelijcken.

Sy sullen sweeren dat u handen zijn soo wit,⁺

Dat het snee daer by gheleken, swert is als git,
En dat u tandekens ghelijcken punten van Diamanten
Zijnde de ghevanghenis van d'amoureuse quanten.

Ende u lipkens, die als coralen bloosen,

Die beschamen de alderrootste roosen,
U hayr (ick loof niet dat zijt meenen)
Prysen sy boven gout en costelijcke steenen.

Sy sullen segghen, dat u woorden u bevallen so wel,

Dat ghy daer door steelt het hert van een ghesel:
En dat de lieflijckheydt uwer manieren voort,
Soude Mars gramschap stillen, al was hy gestoort.

Soo ghy singt een Liedeken, of speelt op snaren,

Soo stilt ghy het ruyschen van Aeolus dienaren:
En waer ghy op't velt u voetgens gaet setten,
Daer wassen rooskens en violetten.

Met den cortsten geseyt, ons tijt wel waert te loven,

Gaet om u schoonheyt alleen alle tyden te boven.

Maer hoe soude ick dusdanighe beuselen kallen,

Sonder van lacchen onder de voet te vallen?
Sy segghen soo veel, dat die het derdendeel sou ramen
In't schryven, die sou het papier wel beschamen.

Aengaende van my, ick ben niet van die sinnen,

Dat ick mijn Liefde alsoo wil beginnen:
En mijn verstant en is niet soo verbolghen,
Dat ick hier in Petrarcha sou willen volghen.

Dan sal wel segghen, en wout wel waer maken,

Dat ghy u ding wel doet onder een wit laken:
En datter wel veel zijn die proncken en pralen,
Die by u frayicheyt gheen prijs en halen.

Maer dat ick u een Goddin soude nomen,

Men soude segghen, t'zijn leughens en dromen:
Want in u lichaem, al ist lieflijck en aerdich,
Zijn veel dinghen, die den Hemel niet zijn waerdich.

+ p. 141

+ p. 142

J.2⁺aant.

Soo u beloften uyt Liefde bestaen,
Waren volcomelijck ten eynde voldaen:
Ghelooft my Lief dat ick uyt ghetrouwe deucht,
Soude ghedient hebben u schoonheyt en jeucht,
Doende voor u met lijf, ziel en leven,
Dat minnaer voor zijn Lief oyt heeft bedreven.

Ick segh niet dat ick u oyt heb hooren spreken,

Woorden daer waerheydt aen soude ghebreken,
Maer met ooghen schouwende u schoone stature,
Soo dochtet my te veel, dat soo goeden avonture,
Soo gheringhe voor my sou staen te verdienen:
Dus soude ick self niet ghelooven of mienen,
Dat ick mocht gheraken tot soodanighen staet,
Dan alleen door u ghenade en gunstighen raet.

Soo ghy dan u herte t'mywaert wilt voeghen,

En u met het myne wilt laten ghenoeghen,
Ghelooft sy de Liefde: Nu laet ons onbecommert
Schuwen t'verdriet daer de Liefd' me is beslommert:
Laet ons vinden middel, tijt, plaets al stille,
Om ten eynde te brenghen u en mijn wille.

Siet hier de daghen daer hem elck in verblijt,

Wy zijn allebey in ons jeuchdelijcke tijt:
Laet ons dan ons jonghe Jaren ghebruycken:
Eer traghe ouderdom ons comt beruycken:
Want tijt verloren, en jeucht die faelt,
En mach de tweede reys niet worden verhaelt.

U werck sal dan zijn, my te ontfanghen met gonst,

En t'mijn, dat ick uytlegghe alle mijn const,
Om u te behaghen (en sonder beswaren)
Wech te vinden, om u en mijn eer te bewaren.

Nu soo bid ick dat door u hant my sy bereyt,

Op dese Brief, een volmaeckt en eyntlijck bescheyt,
En dat ick mach weten door u schrijven,
Of ick volcomen vreucht, of rou sal bedryven.

+ p. 143

J.3⁺aant.

Wie soude dencken datter aen sou hanghen,
Sodanighen lust in een brief te ontfanghen?
Wie had ghemeent dat de lust van een vry hert,
Mocht verburghen zijn onder wit en swert?
En hoe mach t'hert deurt ooghe soo verheucht wesen,
En dat alleen door een briefken te lesen?
Maer waerlijc mijn Vrouwe, so moet my God schenden,
Ick heb ghelesen die gulden leghenden,
Het Boeck van Marcus Aurelius niet om verhoogen,
Van Amadis heb ick ghelesen de heerlijcke loghen,
Noch Ovidius de Poeet vol amoureuse sinnen,
Daer toe Colijn van Rysel, de Spieghel van minnen:
Metten cortsten ick heb veel ghelesen in mijn tijt,
Maer gheen dingh dat my soo seer heeft verblijt,
Als uwen brief, die ghy my hebt ghesonden,
Daer ick seer goet Duytsch in heb ghevonden,
En daer by vervolch van seer goede reden,
Daer in een woordeken, dat stelde te vreden
Mijn hert, dat beswaert was met groote rouwe,
Dats, dat ghy my toelaet u te noemen mijn Vrouwe,
God gheef u dan mijn Vrouwe excelent,
Dewijl ick u soo te noemen heb consent:
God gheef u dan een amoureus begeeren,
Om my u Dienaer wel te tracteren.

Ben ic niet geluckich dat my God heeft toe geveucht

Een Vrouwe die verciert is met schoonheyt en deucht?
En dat gheluck dat quam tot my ghedreven,
Met uwen brief, die ghy my hebt gheschreven:
Gheluckich is waerlijck de veeder en schacht,
Die schreef dat soo groot van my is gheacht:
Gheluckich is de hant diese gesegelt heeft en gebonden:
En aen mijn door gratie heeft ghesonden:
Geluckich was de bode diese t'mywaert brengen ginck:
Maer noch veel gheluckigher die den brief ontfinck.

Hoe ick desen brief meer en meer deur las,

Hoe grooter mijn lust om te lesen was:
Want alle mijn verdriet dat ruymde t'velt,
En mijn gheneucht drongh op met ghewelt,⁺
Ter tijt toe dat ick las een woordeken ongier,
Dat ick desen brief most werpen int vyer.

Doe liet mijn gheneuchte weder hanghen t'hooft,

Denckt hoe dat twijffel mijn sinnen had berooft:
Want de onderdanicheyt die t'uwaert groot,, is,
My desen brief te verbranden gheboot,, wis,
En de lust die ick had om die te bewaren,
Trock de hant te rugghe en dedet niet garen.

Al te met wurp ick die int vyer om te branden,

Terstont greep ickse weder uyt met mijn handen:
Dan weder daer in, en cort weer uyt nae desen:
Ten laetsten liet ickse branden, om dattet so most wesen,
Segghende, nae dat ickse menichmael had ghecust,
Ghy moet verbrant zijn, om dattet haer soo lust:
Want ick wil haer liever gehoorsaem met druc en pijn,
Dan onghehoorsaem met alle vreuchde zijn:
Siet hoe tot stof en asch is ghecomen,
Die meeste vreucht die ick oyt heb vernomen.

Maer soo ick van u mach cryghen noch een brief,

Om die te verbranden mijn Alderliefste Lief,
Sal ick die by mijn herte legghen met ghevoech,
Daer salse om te barnen vinden vyers ghenoech,
En sal bevinden hoe seer het amoureuse vyer,
Mijn herte heeft ontsteecken door haer soet bestier:
Maer inde plaets van alle hertseer en torment,
Dat my alle daechs door u Liefde comt omtrent,
Bid ick dat ghy in danck wilt aenvaerden,
Een Cristalen spieghel die ick sent uwer waerden,
Die nemende sult ghy my maken bly:
Want ick meen dat ghy wel sult dencken om my,
Als ghy u selven daer in sult beschouwen,
Die in schoonheyt passeert alle ander Vrouwen.

Het is wel waer, en ick weet voor ghewis,

Datter noyt spieghel was, comen sal, noch is,
Die u nae t'leven soo conde toonen juyst,
U schoonheyt, maer ghelooft voor de vuyst,
Waert dat u ooghen, veel claerder als Cristael,
Saghen mijn herte ghetrou en sonder fael,⁺
Sy souden daer in ghedruckt vinden te wesen,
Nae t'leven u schoonheyt, die seer wort ghepresen:
En aen u schoonheyt souden sy sien gheknocht,
Mijn getrouwen dienst tuwaert, so ghy hebt versocht,
Ende dat siende soo mochten u edel sinnen,
My daerom een weynich te meer beminnen:
Wilde Godt dattet eens mochte gheschien,
Dat ghy het binnenste van mijn hert mocht sien,
Soo was ick de gheluckichste van alle menschen:
Want daerom alleen is al mijn wenschen.

Hier mede adieu, wensch ick voor u niet meer,

Dan dat ghy moocht cryghen al u begheer,
Wat dat het is, schrijf ick u niet opt lest:
Dan wat ghy begeert, dat weet ghy self best.

+ p. 144

+ p. 145

+ p. 146

J.4aant.

Alle menschen die op de Aerden zijt woonachtich,
Vertreckt, op dat ghy niet wort deelachtich,
Doort hooren, het verdriet, daer't hert mee is belaen,
Oock begheer ic niet dattet van yemandt sou worden verstaen,
Dan van haer alleen, die ick dien nacht en dach:
Nochtans over haer maeck ick gheen gheclach:
Want al sturf ick om haer door pijn en verdriet,
Over haer soude ick nochtans willen claghen niet.

Over haer noch over de Liefde claech ick in geender wijs,

Maer de Liefde moet ick gheven dubbelden prijs,
En dubbelden danck heeft sy aen my int vat:
Want dubbelde deucht heb ick van haer ghehadt,
Om dat ick mijn Liefde so hoochgelijc heb gehangen,
En met Liefde van haer nochtans ben ontfanghen,
Waerom dan is dit groot verdriet in my gheresen?
My dunckt dat mijn claghen t'onrecht moet wesen,
Aengesien van geen meerder vreucht mach worden vertelt,
Dan bemint te zijn van haer, daer t'hert op is gestelt.

Om de waerheyt te seggen, tis my groote recreatie,⁺

En in mijn hert een sware temptatie,
Dat ick niet vry mach dienen int openbaer,
Sulcken uytnemende schoonheyt, alsser blijct aen haer:
De Liefde soude dat wel moghen lyen,
Maer perijckel en raettet tot gheenen tyen,
Ons houdende daghelijcx verwijt voor ooghen,
Soo wy elck ander te veel vrientschap toghen.

O Heere Godt, woonende in Hemelrijcke,

Isser wel pijn die mijn pijn is ghelijcke?
Ick sie het water dat mijn dorst mach laven,
En van droochte sullen mijn ghebeenten verstaven:
Met den cortsten al't geluc dat inde werelt mach zijn,
Wort my ghejont, maer tis tot meerder pijn,
Dan of sy mijn Liefde gingh versteecken.
Met de schoone en darf ick gaen noch spreken,
Die met ghenadighe ooghen my gaet bekijcken:
Dus ben ick in pijn en verdriet te ghelijcken,
By de Man die alt gout had na zijn begeeren,
En mocht daer niet een pennincxken af verteren.

Dies niet te min, om datse haer liefd my heeft gegeven

So sal ick haer dienen, al sout costen mijn leven,
En wil liever met haer Liefde hebben ongheneucht,
Dan sonder die selve te leven in volle vreucht.

Maer helaes, snachts isse al te wel bewaert,

En daechs wort met hondert oogen op haer ghestaert,
Meer dan Yo van Argus over een deel Jaren,
Die hondert ooghen had om haer wel te bewaren:
Maer niemant verwondere hem in zijn ghedacht,
Dat een costelijck juweel seer nau wort ghewacht:
Want dat schoon is sietmen veel menschen verkiesen,
En diet heeft moetet nau wachten, of hy sout verliesen.

Nu, mijn Lief dat is een peerle groot van prijs,

Dat niemant sal uytspreken, al waer hy noch so wijs,
Haer waerde, en wat sal ick segghen meer?
Sy is de rijckdom van een seer grooten Heer:
Maer wilde Godt dat de Fortuyne wou dreyen,
Dat sy opt velt de Schapen most weyen.

Och quaemt also, hoe dickmael soud ick dan,⁺

Van mijn Lancy maken een Schaep-herders pan,
En soude voeren inde plaets van een groot ghetal
Lans knechten, de Schapen over Berch en Dal:
Dan soude ick met haer gaen sitten int groen,
Segghen, wat ick om haer Liefde sou willen doen:
Mijn claghen sou sy daer dan moghen verhooren,
Sonder sorch dat ons yemant sou comen verstooren:
Want verre souden sy zijn die ons by nacht verclicken,
En die hondert ooghen die daghelijcx op haer micken,
Souden haer niet sien: van perijckel de Rabbaut,
Souden wy opt velt niet haest worden benaut,
Hy blijft altijt inde Conincklijcke huysen,
Om aldaer de ghetrouwe Minnaers te verguysen,
En zijnde vry opt velt, soud ick soo schoon wel kallen,
Dat ick haer mocht cussen, en t'mocht soo wel vallen,
Dat sy sou ghehenghen om mijn brant te blussen,
Het gheen dat ick noch liever doe dant cussen:
So was my dan beter de staet van een Schaepherder,
Dan Heer te zijn over t'aldergrootste Werder.

O gy minnaers die bemint een maecht van cleyne staet

By haer moocht ghy wesen dickmael vroech of laet,
U vreucht benijd ic niet, dan t'sou my min verdrieten,
Mocht ick in Liefden oock somtijt wat ghenieten,
Van de vryheyt diemen u siet hanteren.

Wat seght ghy hier toe Princesse vol eeren?

Seght, of u mijn wenschen behaghen int leste,, sou?
Maer ick bid u slaet het laken inde beste,, vou,
Aensiende dat mijn Liefde t'uwaert streckende,
Mijn begeeren tot sulcx te segghen is verweckende.

En om te sluyten mijn brief met clachten vervult,

Soo bid ick ootmoedelijck hebt doch ghedult,
Blyvende by dit goet en lieffelijck begin,
Nummermeer daer af keerende uwen soeten sin:
Aengaende van my, u alleen sal ick lijtsaem dienen,
Soo langh my Godt het leven sal verlienen:
Of tot dat de Fortuna anders beraden,
Mijn verdriet sal wech nemen door u ghenaden.

+ p. 147

+ p. 148

J.5⁺aant.

O Schoone Danaes van Jupiter gheboren,
Die daer besloten was in een coperen toren,
Nademael de Fortune, contrary vant geluck,
Voor vreucht en solaes schaft jammer en druck:
Nademael my t'ghesicht nu gantsch is belet,
Vant schoone present daer t'hert op is gheset:
Nademael ic u niet mach spreken om t'quaet vermoen,
Wat souden mijn sinnen dan anders moghen doen,
Dan met schryven u te laten weten tijdinghe,
Van mijn verdriet, en tot u verblydinghe,
U schencken mijn herte t'uwen dienste ghehelt?
Het herte dat gantsch is in u ghewelt,
Het herte dat na vryheyt noyt hadde verlanghen,
Sint dat het worde u arme ghevanghen:
En dat met meerder pyne noch is beswaert,
Om dat ghy so scharpelijck wort bewaert:
Dan ick bid u, deurt verdriet en smarte der sinnen,
Dat wy lyden, om dat wy elck ander beminnen,
Dattet by u zijn wooninghe mach verwerven,
Ter tijt toe dat d'een of d'ander sal sterven:
Of dat de fortuyne zijn euvelen moet,
Veranderen sal, ghelijck als sy dickmael doet,
En meerder gheluck en vreucht noch sal schencken,
Dan wy nu niet durven hopen noch dencken.

Dus dan alderliefste weest toch wat ghetroost,

Met dese hope, en neemt in u propoost,
Dat ghy niet dan de helft lijd van onse plaghen,
En ghelooft dat ick de ander helft moet draghen,
Denckende, waer zijnse die sonder onrust,
In liefden ghehad hebben al haer lust:
Sy zijnder niet, noch hebben daer noyt gheweest,
Noch sullen daer niet comen, dus zijt onbevreest,
Want ick sie van verre noch comen de tijt,
Dat wy meer, dan wy oyt waren, sullen wesen verblijt,
En dat ick u noch dienste sal doen in secreet,, ris,
Sonder eenighe sorghe, ter spijt diet leet,, is.

+ p. 149

J.6⁺aant.

Voor mijn ghebreecken wil ick niet stryen,
Noch de ongerechtige wapenen in handen vaten,
Ick belijt, soot yet baet zijn gebreck te belijen,
Dan als dol loop ick weder de selfde straten,
Ick haet de daet, dan d'oorsaeck can ick niet haten,
Hoe swaer is onwillighe last om draghen en heven!
Want reden en oordeel hebben my verlaten,
Gheen macht om regheren is my ghebleven:
Dan als t'schip voor stroom word ick neder gedreven.

Geen seecker gedaente is my deur Liefde pramelijc,
Hondert oorsaken zijnder die my doen minnen,
So eenige haer oogen voor my slaet neder schamelijck
Haer schamelheyt onsteelt my mijn hert en sinnen,
Isse stuers int wesen, slachtende de Boerinnen,
Sy sou wel willen, dorst zijt seggen, is mijn vermoen,
Isse spijtich en snar, sy sal mijn Liefde winnen:
Want die is niet Boerachtich, dan fris en coen:
Ick hoop datse op een stil water haer ding wel sal doen.

Heeftse yet gheleert, ick beminse om de const:
Isse plomp, haer simpelheyt doet my haer Liefde draghen:
Hebben mijn dichten by yemandt boven Callimachi gonst:
Dien ick behaech moet my terstont behaghen:
Wil yemant over my, of mijn ghedichten claghen,
Noch bied ick mijn dienst met ootmoedighe hant:
Die luchtige deur haer luchticheyt can mijn Liefd bejaghen,
En die twee treen in een sausier maeckt, t'derde op de cant:
Van een Man te dienen, denck ick, heeftse luchtich verstant.

Die singhende can lieffelijck draeyen en quincken,
Die wilde ick onder t'werck wel een soenken ontstelen,
Die met lichte vingerkens de snaren doet clincken,
Wie sou van sulck een geen vrientschap moghen velen?⁺
D'ander door jocken, dansen ende spelen,
Of doort wincken van ooghen in't herte raeckt:
Cleyn oorsaeck doet my minnen wat baettet te helen,
Ick ben gheen Hippolytus, die elcx Liefde laeckt:
Maer heb een Gasthuys, als Priapus, van mijn hert ghemaeckt.

Ghy om u lanckheyt slacht d'oude Dochters tuchtich,
Diemen niet verliesen sal inde vou van een laken,
Dese is om haer corticheyt aerdich en luchtich,
De cort en de langhe doet mijn begeeren waken,
D'onghecierde can ick met dencken cierlijck maken,
En de ghepronckte toont datse rijck van goet,, is,
De bleecke en de blancke doet my vierich haken,
Een hubsch brunetken geeft my in Liefden moet,, fris,
De blancke schoon, maer t'Bruynken peuluw soet,, is.

So een swart haerken hangt op een blancke hals,
Dan ghelijck ickse by Leda, en soo sie ickse garen,
Of isset geel als Aurora, ick beminse van als,
Alle Historien moghen u mijn Liefde verclaren:
Ick bemin die jongh, en oock die out zijn van Jaren,
D'een my met schoonheyt, d'ander met manieren sert,
Eyndelijck alle Dochters die oyt ghepresen waren,
Sy zijn vet of magher, bleeck, blanck of swart,
Bemin ick altsamen uyt de gront van mijn hert.

+ p. 150

+ p. 151

J.7aant.

Cupido heeft zijn legher, alle Vryers rustich,
(Hendrick ghelooft my) zijn zijn Lansknechten,
Den tijt betamende, den Lansknecht lustich,
Is oock bequaem om Venus standaert te rechten,
T'staet qualijck dat oude luy Vryen of vechten:
De Jaren diemen in een Lansknecht wenst ter keure,
Sou een Vryster oock kiesen, om haer saeck te beslechten,
Alle bey rusten sy op d'aerde, en waken met ghetreure.
D'een bewaert zijns Heeren, d'ander zijns Liefs deure.

Een Lansknecht moet trecken over berch en dal,⁺
Door haghel, reghen, wint, en koude snee,
Als de Vryster voor reyst, de Vryer volghen sal,
Niet ontsiende quaet weder of Winters wee,
Hy sal niet myen te varen door de wilde Zee,
Bequame tijt sal hy seer luttel wachten,
Dat een Lansknecht doet, doet een Vryer mee,
Swemmen door slijck, door slob, en diepe grachten,
Op Duyvel, op Doodt, noch op de Hel niet achten.

Wie soude de snee vermengt met reghen dicht,
Dan een Lansknecht of Vryer connen verdraghen?
D'een zijns vyants Legher bespiet en deursicht,
D'ander poocht van zijn Liefs deur te jaghen,
Die om hem de schoen uyt de voet te treen leyt lagen:
Steden en Sloten belegghen is Krijghsmans voer:
Liefs huys te bewaren moet een Vryer behaghen,
Dees schiet Poorten ter neder met groot rumoer,
D'ander loopt altemet een deur op de vloer.

T'gheluckt wel den slapenden vyandt te verlacken,
De bloote Ghemeente slaen met ghewapende hant,
Soo conde Ulisses ter neder smacken,
De wreetheyt van Roesus tot zijnder schant:
De peerden lieten haer Heeren te pant,
En de Vryers om haers Liefs deurtgen vlieghen,
Tot dat de Vader gheheel door vaecke ontmant,
Hem met een warme steen in't slaep laet wieghen,
Soo can elck door den slaep zijn vyandt bedrieghen.

Schaerwaken verschalcken, deur de schiltwacht sluypen
Is een moedich Lansknechts practiseeren:
Heymelijck by nacht een huys becruypen,
Doet een recht Vryer met nechtich begeeren:
De krijgh is een gheluck, desghelijcks het boeleeren:
Diemen sterck waent, is haest te verwinnen:
Dus dan, die de Liefde schelden en blameeren,
Moghen haer wel schamen te spreken van minnen:
Want Liefde oeffent het verstant, en scherpt de sinnen.

Achilles droevich van Bryseis die hem ghenomen,, was,⁺
Liet de Troyanen de Griecxsche schatten verpletten:
Hector is nae t'helsen te velde ghecomen,, ras,
Liet hem van zijn Huysvrouw' de helm opsetten;
Jae het puyckgen van al de Griecxse cadetten,
Beroert door't aensien van Polixenaes schoon haer,, is:
Mars wort ghevanghen inde ghesmede netten
Van Vulcanus, daer hy by zijn Liefste kaer,, is:
Gheen clucht inden Hemel soo hel en claer,, is.

Ick wetet by mijn selven, wat leyter aen bedreven?
Die tot vatsighe ledicheyt was gheboren,
En heel bedurven deur't mackelijck leven,
Op een sacht bed, en een weeck kussen onder d'ooren:
Maer soo haest ick een schoon kint had uytvercoren,
Moest ic onder dees standaert als ruyter ryen,, man;
Daerom sietmen my nu seer neerstich sporen,
Om eere te bevechten met vromelijck stryen,, Jan:
Die niet ledich wil zijn/ die mach gaen vryen,, dan.

+ p. 152

+ p. 153

J.8aant.

Ten is de Hemel niet die op dees Nederlanden,
Met Nijt ontsteecken, wet zijn wraeckgierighe tanden:
Want alsse niet ghetercht wort van onse verwoetheyt,
Soo ghenieten wy overvloedich haer milde goetheyt:
En die God die nae zijn beeldt ons heeft ghewracht,
Draecht sorch voor zijn schepsel, het menschelijck gheslacht:
Maer dese rasery is in ons inghewant verburghen,
Wy selfs backen den brock, daer wy an wurghen,
En ons eyghen Inwoonders als schelmen speuren,
Het soete Vaderlant an flerden te scheuren:
D'een om te doen barsten zijn gierighe darmen,
Vercoopt den boosen het recht der armen:
Dander deur eergiericheyt om opt kussen te raken,
Tracht door oproer des volcks sich groot te maken:⁺
Eenighe die sottelijck haer eyghen goet verquisten,
Staken garen haer handen inder sparender kisten,
Die met quaet voornemen neerstich wroeten,
Om haer naeghejaechde behoefticheyt te boeten,
Op der ghemeene middelen, costen en schaden,
Haer boomloose beursen weer te moghen laden:
En hier en tusschen met haer woedende min,
Comt de gherechticheyt niet eens in haren sin:
Haer heylighe hoocheyt, haer eere ghepresen,
Noch haer gramschap, sy niet eens en vresen,
Alhoewel datse een is van de Hemelsche Goddinnen,
Staende by Gods raet onder de Seraphinnen.

Dese Goddinne can uyt den Hemel mercken,

Al onse snoode, listighe wrockende wercken,
En al straftse juyst altijt niet op heeter daet,
Haer strengheyt vergeeft nimmer het bedreven quaet:
Maer sendt t'haerder tijt blixemende stormen,
Tot gherechtighe wrake op ons hovaerdige wormen.

Dan moghen Rijcken, Staten, noch Steden groot,

Niet ontcomen de straffe, en verdiende noot:
Hier uyt sietmen dat gheweldighe Burgheryen,
Den hals buyghen onder't juck der slavernyen,
Die eertijts voor niemant zijnde beducht,
Den kop hoochmoedich staken inde lucht:
En wrockende tweedracht op-halende versmoorighe woorden,
Doet dat d'oproerighe Burghers elck ander vermoorden,
Of door waen haerder ghewapender crachten,
Breken t'verbont tusschen haer gebueren meerder van machten:
Hier volcht dan vernielinghe met snellen loop,
Straffende gherechtelijck den meyneedighen hoop.

Soo dan t'ongheluckich gheluck sommige uyt gaet sonderen,

Die haer lieve Vaderlandt hebben sien plonderen,
Zijnde moghelijck tot meerder onghelucks gheboren,
Zijn noch niet vry van datter is beschoren,⁺
Als Ballinghen katyvich van goeden verscheyden,
Moeten armelijck een beclaghelijck leven leyden,
Sonder hoop, sonder troost, op eens anders haert,
Altijt reeckenende met eenen vreemden Waert:
En een yeghelijck daer't soo gaet, hy sy rijck of eel,
Moet vander Fortuynen gramschap hebben zijn deel:
En niemant mach dan soo sekerlijck duycken,
Of het ongheluck sal hem wel op ruycken,
Tot in haer kelders, camers en schrynen:
Jae tot op het bed achter de gordynen.

Nederlantsche Mannen, dees Solonische claerheyt,

Is cluyt noch droom, dan Goddelijcke waerheyt:
En al die daer God en zijn ghebodt verachten,
Sullen met verdriet in haer boosheyt versmachten:
Maer die billijckheyt beminnen en Justicy croonen,
Daer sal de soete Vrede by comen woonen.

De onderdanighe eere diemen de Justicy doet,

die straft het quaet, en beloont het goet:
Breydelt de boosheyt teghen quade lusten,
Bereyt de goeden een veylich rusten:
Betert de misbruycken in elcken staet:
Straft den Rechter die cromme ganghen gaet:
Leyt neder de twist van Burghers en Boeren,
Die Landen en Steden houden in rep en roeren.

Met den cortsten, Heunich en Melck sal vloeyen,

By t'menschelijck geslacht, so lang als wy ons moeyen
Te hanthaven de Justitie en goede Wetten,
En de Heylighe Billijckheyt daer beneven setten.

Eynde vande Jammertjens.

+ p. 154

+ p. 155