Die ridderlycke reyse van heer Lodewijck Vertimans van Bolonien

Dat .x. Capittel seyt hoe dat ick van des Conincx stadthouder ghesonden wert tot Canonor.

HJer is nv ghenoech geseyt vanden crijch ende vander nederlage des Heydenschen volcx des conincx tot Calcoeten, so wil ic nv voortaen seggen van mijnen afferren,na dien dat dye drie maenden voorleden waren, gaf ende beual mi die stathouder een officie der deelingen geheeten, in die selue officie was ic onderhalf iaer. Als ic nv sommige maenden bi hem bleuen was, so seynde hi my weder tot Canonor, want daghelicx quamen daer veel cooplieden van Calcoeten, ende namen ghe[ley]de vanden cristenen, ende gauen te verstaen [hoe] si van Caonor waren, ende dat si wou[den v]ar en met den seluen schepen welck [niet w]aer en was, daerom sondt my die stadthouder die cooplieden te besien ende te mercken, ende hem dat te kennen te gheuen. Doen geschiede in deser tijt, dat die coninck tot Canonor sterf, ende daer werdt eenen anderen ghemaect, die den christenen veel grooter vyant was, ende die coninck van Calcoeten maecte hem coninck met ghewelt,ende leende hem vierentwintich groote sloten. Ende int iaer duysent vijfhondert ende seuen iaer op den seuenthiensten dach van Aprille, doen werdt daer weder eenen grooten crijch, ende duerde tot op den .xvi. dach van Augusto, daer was noot ende arbeyt gelijc ghi hier na sult hooren. Als dye cristenen op eenen dach wouden water halen, wt den slote

[fol. 74r]

eenen boochschuet weechs van daer gelegen, want int slot en was gheen water, daer quamen die heydenen ges prongen op die onse die wt den slote gecomen waren, also dat si wederom wijcken moesten in dat slot, ende op dien dach en gheschiede anders niet sonderlincx op beyde siden. Terstont dede een hooftman met name Laurentio de britte dese tidinge den stadthouder tot Cuzin, daer quam here Laurentius met eenen ceruelle een scip also ghenoemt, wel toegerust met alle nootruft. Ouer vier dagen daer na so voer hi wederom na Cuzin, ende wi bleuen daer verwachten, om te slaen met dese honden, hoe wel datter onser niet meer en was dan bi twee hondert soo hadden wi doch alle goeden moet, ende moesten altijt inder weken tweemael water halen wt die fonteyne, ende soo dicwils als wi water haelden, so moesten wi dat altijt halen, met ghewapender hant, ende met henluyden slaen, bi wijlen ende ten weynichsten, lagen tegen ons xxiiij. oft .xx. mannen, daer na vier duysent mannen, met meer dan hondert ende tsestich geschuts, so groot ende cleyn, haer ordinantie was altijt te minsten met duysent mannen, dye teghen dat slot quamen met pijpen ende ander instrumenten ende met groter hoochmoedicheyt, ende oock met ghemaecten viere also dat .x. dusent mannen daer af mochten verschrict hebben, maer die redelike ende manlijcke Christenen toghen wt ende besochten henluyden aen dat water, ende si en dorsten hen noyt aent slot laten vinden oft daer bi ghenaken by twee steen worpen weechs, ende wy moesten ons altijt wel versien van achter ende van vore, om dat wi niet omringt en souden worden, want die heydenen ende honden quamen altijt op dye zee gheuaren, omdat si ons haer geerne omringt souden hebben met veertich schepen, ende daghelicx sloeghen wy hen twintich oft vijfentwintich, oft dertich mannen doot. Ende also haest als si eenen oft twee doot saghen ligghen van stonden aen gauen die andere die vlucht. Op een tijt gheraecte ons geschut in haren hoop, ende schoten der heydenen achthien doot met eenen scuete, ende haer gheschut en schaede ofte en doode noyt niet eenen mensche van onsen mannen, hoe wel si seer veel geschuts hadden, ghelijck hier vore daer af gheseydt is, maer si en connen daer mede niet om gaen. Sy seyden dat wi den duyuel bi ons hadden, die ons alsoo beschermde, Ende desen crijch die duerde vanden Mey tot in Augusto, dat wy grooten noot leden met henlieden, ende bysondere om des waters wille. Ons eten dat was rijs, suycker ende noten. Ende daer na quam dye rustinghe, ende dat crijghers volc van Portegale, daer hooftman af was heer Tristrant van Cugna, op die toecoemste in Cannonor hadden wy een teeken hoe dat wi noot leden met den heydenen. Wandt daer na oordineerde dye hooftman, dat hem souden wapenen driehondert mannen met lichten harnas, ridders ende knechten om ons te verlossen. Also haest als dye op clommen wt den schepe aen dat landt, wouden si die stadt Canonor aensteken ende verbranden. Ende en hadde onse hooftman daer nyet teghenwoordich gheweest si soudense certeynlijck verbrant hebben, wandt si was ons vast voor ooghen gheleghen, want wy seere moede waren, Ende onser wasser oock eenen grooten hoop ghewondt, Maer doen wy by ons creghen dat versch ende wel toegherust volck, soo ontfinghen wi wederom eenen moet.

[fol. 74v]

Ende als de heydenen sagen onse hulpe ende versch volck, so sonden sy tot ons eenen ambassaet eenen heere, die ghenoemt was Mamal maricar, dye vernaemste ende rijckste der gheheelder stadt, ende begheerde vrede van ons Daer op sonden wi terstont tot den stedehouder des coninckx tot Cuzin om bescheet, wat wi doen wouden om vrede te maken oft niet. Die ontboot ons wy souden vrede maken. Dat dede hy daerom, om dat hy die scepen met specerije rustelijck laden soude om in portegale te seynden, daeromme so maecten wy vrede, dat wi sekerlijck tot malcanderen comen ende gaen mochten. Ouer vier daghen daer na quamen tot Canonor twee cooplieden, dye waren voor den coninc mijn goede vrienden gheweest die spraken tot mi. Facto on manicar patance maniciar hiriuatu maniciar ciatu pomal nur malabaru nochi ornal tottu ille curapo. Dat is so vele gheseyt. O factor, toont ons den man, die daer eenen arm langer is dan ander mans, welc alle morghen onder ons wtgeroepen was, ende heeft .x.xv. oft .xx. mannen vanden heydenen doodt gheslaghen, ende hy was op eenen dach omset met vier oft v.C. soudeniers, die alle tot hem schoten ende staken, maer nyemant en conde hem letten. Doe gaf ick hem antwoorde. Jdu maniciar nicandu ingeuo ille, Coccin poi, dat is so vele. Dese man en is nyet daer, hi is in Cuzin gheuaren. Doen dachte ick dat dit niet anders en is gheweest dan een enghele, om ons te helpen, ende troost van God hen ghesonden vanden hemel, oft ons heer Cristus seluer, ende sprac. Giangal in gaba in manaton vndu. Doe antwoorde een van henluyden. Jdu maniciar in cando portugal ille, doe seyde ick, Tamerani in pataga cioli ocha malamar parang nu idu portu gal ille Dat is mijn vrient coemt hier , den ridder die ghi ghesien hebt en is gheen portegalooser, maer hi is haer God ende een heere alder werelt. Doen sprac hi, Bi god ghi segt die waerheyt, want also seyden oock alle ons Naeri ende crijchsluyden dat gheen poortegalooser, maer een goede God was, Bi tijden als wi luyden ons clocken dat was henlieden een wonder dinck, want si en hebben geen clocken, so stonden dan daer vele mannen om te sien ende te hooren, doe spraken sommige. Jdu maniciar tottu idu garang nv tot ille parangnu ille. Si trecken die clocken, ende spreect met hem, ende als si niet meer en trecken, dan en spreken si niet. Bi wijlen stonden de heydenen bi ons misse, ende wanneer dat lichaem ons heeren opgeheuen wert, so seyde ick. Dese is god der poortegalooseren ende alleen een here der ganscer werelt. So spraken si. Het is waer, wi kennen hem niet, so gauen si simpel antwoorde tot alsulcken dingen, gelijc onuerstandige ende ongheleerde menschen, ende den meestendeel is onnuttich volc, Maer daer isser wel onder haerlieden die bescheyden ende listich sijn, dat groote roouers sijn. Maer wi Christenen hebben oock ghesien die quaetste ende fenijnichste slanghen, besworen, dye ophieuen sonder alle schade, ende nochtans als een mensch daer af ghebeten wert moet hi steruen sonder eenighe remedie, daer sijn oock bi henlieden de beste springers, die ick gelooue die in de werelt sijn moghen.