Die ridderlycke reyse van heer Lodewijck Vertimans van Bolonien

Dat .ix. Capittel seyt vanden crijch die de Portegalosers metten coninc tot Calcoeten hadden, ende hoe dat si victorie hielden.

[fol. 72r]

ALs wy dat volck nv saghen comen, dat was op den sesthienden dach der voorscreuen maent, ende voorwaer so vele schepen by malcanderen te sien metten seylen dattet scheen een bosch te wesen op der zee, daer si voeren, mer wy Christenen hadden altoos dye hopinghe tot Gode dat hi ons soude helpen, ende ons ghenade ende victorie verleenen, teghen die ongheloouighe honden ende vyanden ons heylighen gheloofs. Dye alder edelste ridder ende hooftman van onsen ruyters volc, een soone heere Francisco Delmedia, stadthouder des Coninckx in Jndia, die was gherust ende voer henluyden teghen, met tweelf schepen, onder diewelcke waren twee galeyen ende een Pergantijne. Als hy nv sach een grote menichte der schepen, doen dede hy als een ridder ende een vroom hooft man, ende riep tot hem alle dye ridderen ende knechten der voorghenoemder schepen. Ende doe begonst hi henluyden te vermanen ende te bidden omder liefden Gods wille, ende Christelijcken gheloofs willichlijcken te steruen, oft ridderlijcke victorie te vechten, ende sprack. O lieue broeders, heden op desen dach, ist dat wy ridderlijck strijden, so sullen wy dencken op dat lijden Christi ons Heeren ende Goods, hoe vele pijnen dat hy ghedraghen heuet voor onse sonden, die ons nv op desen dach, ist dat wi ridderlic strijden tegen dese honden ende vyanden, vergeuen worden. Daerom vermane ick v, dat ghi des wilt ghedencken, eenen yegelijcken te doene also vele als hem dye almachtighe God cracht ende macht verleenen sal tot inden doot, ende manlijck aen te grijpen, dat alder onnuttichste volck, ende niet te verscricken van haren dreyghen, want mijn betrouwen ende hopinghe is op God, ende op uwer alder vromicheydt, Wy willen op desen dach den almogenden god ende ons eenen prijs ende lof verweruen. Na dese vermaninghe ende spraecke, stont onse gheestelijcke vader ten eersten op dat scip des hooftmans, met een crucefix in sijnder hant, ende dede daer ooc een schoon vermaninge tot al den volcke, ende daer op absolueerde hi die van pijne ende schult, ende seyde tot haer. Nv wel aen mijn lieue broeders ende sonen, hebt goeden moet ende en twijfelt niet God sal met ons sijn. Op alsulcke redene ende vermaninghe worde den meestendeel weenende, ende riepen tot God, dat hy ons ghenadich ware. Ende ick gelooue voorwaer datter weynich gheweest sijn, die dye doot ende dat leuen niet onderscheyden oft gheacht en hebben, ende nv tormentlijck hem aen te gripen, was alle onse meyninghe. Binnen desen middelen tijde quam dat groot machtich volc der heydenen ende ongeloouighen op onse plaetse oueruarende. Ende op den seluen tijt scheyde ons hooftman met twee schepen van ons teghen die heydenen ende voer tusschen twee schepen dye de grootste waren dye si hadden onder alle haer schepen. Als hi nv int midden der schepen quam, so schoten si te samen Dat dede onse hooftman om te breken haer oordinancie vanden twee groote voorschreuen schepen, wandt si hadden dye alder grootste banieren, daer wt hy wel merckte, dat daer op waren die alder beste ende principaelste, ende hooftlieden des volckx der heydenen. Alsoo en werdt op dyen seluen daghe nyedt meer ghehandelt noch voorgenomen. Maer den nauolghenden

[fol. 72v]

morghen toghen die Heydenen haer seylen op, ende scheepten na der stadt Canonor, ende sonden tot onsen hooftman hi soude haer voort varen laten, ende haren wech laten reysen, wandt si en wouden met den christenen niet strijden, Onse hooftman liet henluyden seggen Die heydenen hebben tot Calcoeten onsen christen ende medebroeder niet laten weder keeren op sijn gheley, ende hebbender achtentwintich vanden onsen dootgeslagen, hem wel drie dusent ducaten in ghelde ende ghelts weert, lijf ende goet ghenomen, daerom soo vaert voort indien ghi condt, mer ghy moet dat eerst ghewaer worden, die cracht onses ghecruysten Gods, ende wat der Christenen dienaers voor lieden sijn. Doen antwoorden die Heydenen, God ende ons propheet Machomet, bescherme ons voor v Christenen, met dien begonsten si haer zeylen op te trecken opt hoochste met groter haesten, ende wouden ouer varen, alle tijt scheepten si na dat lant ende na der stadt bi acht oft thien mijlen weechs. Ons hooftman was ghemackelic ende lietse nader comen, tot tegen der stadt Canonor ouer, dat dede hi daerom, om dat die coninck dye tot Canonor was dat al sien soude wat herte ende manlijcke daden die Cristenen doen souden, Ontrent den middach verhief hem die wint een weynich stercker, doen riep onse hooftman. Nv daer mede geluck lieue broeders, nv is die tijt, wy sijn alle ridders des Heeren, met dien woorden stierde hy vander stadt aen die plaetse daer die twee voorghenoemde groote schepen voeren, ende greepse stoutelic aen, daer werdt een alsulcken gheluyt op haer schepen van pijpen ende instrumenten na haer ghewoonte, dattet een wonder was om hooren, terstont so was ons hooftman met den ketenen reet om dye schepen vast te houden, maer die heydenen worpen die keten driemael weder af, ende die vierde mael bleef si vast houdende, ende van stonden aen sprongen ons christenen in dat schip, daer bi ses hondert heydenen in waren, ende daer was eenen grouwelijcken strijt ende bloetstortinge in dier manieren, dat op dat schip der heydenen niet een daer af en quam. Terstont voer ons hooftman toe ende socht dat ander scip, dwelcke de cristenen ooc vast hadden met ketenen, ende daer was ooc eenen groten strijt, also dat op dat schip doot bleuen bi vijf hondert mannen. Also haest als die twee groote scepen nedergeleyt, gheuanghen, ende den meestendeel der hooftluyden daer op verslagen waren, daer deelden hen de scepen allegader van malcanderen, dies ghelijc ooc ons elf schepen, haesten hen daer na, dat altemet .xv. oft .xx. scepen te samen strijden moesten, Daer was een schoon aensien, ende bysondere van eenen ridderlijcken hooftman, genoemt Johan sarrano, welcke met eender galeyen wonderlike ende grouwelike dingen dede onder die heydenen, die was omgekeert, ende hadde rontom hem by vijftich scepen der Heydenen met riemen ende geschut, dien hi alle gader grote schade dede, Ende mercte dat wonderlike werck gods, dat in onse galeyen ende schepen onder ons christenen niet een man gheschoten oft doot gheslaghen en was, maer veel ghequetst, dat stormen ende slaen duerde den gheheelen dach, onse bregantine schip quam in alsulcken slagen eens, ende was soo verre vanden anderen onsen schepen, dattet terstont omvangen wert met vier scepen der heydenen, ende die beuochten dat alsoo datter .xv. heydenen op die selue brigantine waren, dat die christenen te]

[fol. 73r]

rugge achter int scip vlieden moesten Als een ridderlijck hooftman met namen Simon Martin. Als hi nv dat sach quam hi van stonden aen den Christenen te hulpe, ende spranc onder die heydenen. O heere Jesu Christe geeft hulpe ende victorie dijnen geloouigen, met dien nam hi sijn sweert in beyde sijn handen ende sloech haerder ses oft seuen doot, die ander sprongen int water, ende swommen also wech. Also haest als die heydenen saghen dat ons bregantijne wederom victorie ghewonnen hadden, daer quamen si met ander vier schepen ende sprongen tot haren volcke. Die hooftman vander bergantijne. Doen hi sach dye schepen wederom bi hem comen, soo nam hi een laeye van een busse daer buscruyt in geweest was, ende eenen drom van eenen zeyle, dat stack hi int gat van der laeyen, ende dede die laeye vol poeders, ende stont also met den viere in die hant, ende het scheen dat hi de busse woude af schieten. Als die heydenen dat sagen so meynden si niet anders, dan dat een busse ware die hi los soude schieten, ende so keerden si wederom. Also keerde de voorghenoemde hooftman wederom tot den Christenen met victorie ende triumphe, maer onse ridderlijcke hooftman die en hadde gheen ruste, ende voer wederom onder die schepen der heydenen die op dien dach .ix. oft .x. verdroncken waren, ende sommige met den twee groten schepen geuanghen waren, onder welcke seuen scepen waren seer wel gheladen met speceije ende ander comanscap, die ooc gecregen ende geuangen waren, ooc ginc daer een scip geladen met oliphanten te gronde, daerder een goet deel wt swommen opt lant. Also waren die heydenen verstroyt inder zee. Als si daer sagen dye twee grote schepen met haren ouersten hooftlieden geuangen ende doot geslagen, ende der ander schepen so vele verdroncken, daer namen si die vlucht hier ende ghinder opt lant ende in die hauenen der zee. Ende doen vergaderden onse scepen wederom bi malcanderen. Ende als ons hooftman sach so weynich scaden, ende ons van gods genaden den meestendeel gesont waren. Doen sprac hi. God die almachtige si altijt gelooft ende gedanct, si en zijn noch niet so verre, wy willen henlieden volgen die heydenen ende honden onse vyanden. Also volchden alle die schepen na, daer sach men een vlieden der heydenen, als ofter een hondert scepen ende galeyen henluyden na gheuolcht hadden, ende desen slach begonde na middach, ende duerde tot den auont, daer na den gheheelen nacht, soe wert henlieden nageuolcht, also dat hem crijchsvolc geslagen wert,ende ons gheen man,wt sonderlike genade gods af geslagen en was. Maer onse scepen dye volchden een groot scip der heydenen na ende dat cregen si ten lesten, ende wert geuangen, die heydenen vielen al in die zee om wech te swemmen, die staken wi met lancien ende schoten die sommige doot, so vele wijer crijgen mochten, maer vele bescermden henluyden met swemmen, dye xv. oft .xx. mijlen swommen dat nau te geloouen en ware, bi wilen opt water, somtijts onder dat water. Als wy nv meynden die sommige waren doot, so gingen si weder op dat water, eenen boochschuet weechs van ons, als wi bi hemluyden quamen ende woudense steken, dan schoten si weder onder dat water. Ende dat dochte ons dat grootste wonder, dat si alsulcken arbeyt int water lijden mochten, hoe wel wijer ooc vele verdroncken sagen, so sagen wi nochtans een grote menichte te lande comen. Die scepen die wi geuanghen hadden die waren ende hadden so grote schade gheleden vanden gheschut, dat wijse niet voorder brengen en mochten ende gingen

[fol. 73v]

te gronde, den nauolgenden dach bescicte ons hooftman die galeye ende die brigantine met sommige ander scepen op een plaetse aenden oeuer om te besien de doode lichamen der heydenen, oftmen die had mogen tellen, so wert beuonden, dat inden slach gebleuen ende verdroncken waren drie dusent ende vi^c. mannen, dat al mocht die coninc tot canonor met sinen oogen sien, die sprac. Dese cristenen zijn stout ende vrome lieden, ende ic heb mijn leefdaghe in veel strijden geweest, mer des volcx ghelijcke en heb ic noyt gesien. Des anderen morgens reysden wi wederom tot des Conincx stadthouder die was tot Cucin, die ons met grooter blijschappen ontfinc, met ooc den coninck tot Cucin, dat ooc een bysonder groot viant der heydenen ende des conincx tot Calcoeten was, mer een groot vrient des conincx tot Poortegael.