Briefwisseling oor Kaapse sake 1778-1792

[p. 210]

XXVIII J.E. Huydecoper van Maarseveen aan Swellengrebel,
Amsterdam 11.4.1784^1.

Wel Edel geboren Heer

Ik betuyge zeer sensibel aan uwe attentie, en gegeeve elucidatien bij desselfs vriendelijke missive van den 8 deezer,^2.;^3. de onzeekerheyt, waar in de comp. als nog blijft, op wat voet de colonie in het vervolg zal moeten werden behandelt, en of de verdere culture, en voortzetting der Land, en Veebouw, zal moeten bevordert, dan wel geborneert werden, stemme ik volkomen toe, dat het vooralsnog ondoenlijk maakt, om veel speciale voorschriften aan den gouvern. te geeven: terwijl dezelve in tijdt en wijle zullen moeten ingerigt weezen na de besluyten, die men op evengem. sujet zal willen neemen: Omtrent de herstelling der onlusten aan de caap hebben de Hoofdp.^4. ter laaste vergader. van de 17n.^5. bij occasie van de deliberatien over de aanstelling van een nieuwen gouverneur gedaan eene propositie, waarop gevolgt is een resolutie, welke beyde ik kortheyts, en klaarheyts halve geen zwarigheyt maake UEdg. hier neevens ter examen bij te voegen, en uyt dien hoofde is in de nu geconcipieerde Instr., meede hier bij gaande, het 12. en 13. Artic. ingevoegt; terwijl men meynt dezelve alleen voor als nog in zodanige generale termen te hebben moeten maaken. Men heeft hier van voorige gouverneurs geen Instructien kunnen vinden, zodat ik twijffel of zij er wel hebben:^6.

Het zal dunkt mij niet kwaat zijn, dat in de colonie ook bekent zij, wat last aan den gouvern. ten opsigte der onlusten is gegeeven. Bij een besogne alhier op deeze materie gehouden is mij verzeekert dat de denkbeelden die men zig hier maakt van de uytsteekende vrugtbaarheyt van de caap, en de groote overvloedt van granen en andere producten, welke daar zouden kunnen werden gecultiveert, ter oprigting van eene interressante commercie, geheel abusief zijn, terwijl er alleenlijk eenige weynige vlaktens, en goede terreinen tot de culture geleegen, en bekwaam zijn en dat dus de natuurlijke situatie van de plaats noyt kan toelaaten, dat men er meer voordeel van trekken, dan tot vertier aldaar, en aan de passeerende scheepen vereyscht werdt; zoude UEdg. mij ook eenig geschrift kunnen

1. Eiehandig, oorspronklik.

2. No. XXVII.

3. Hier volg 'n samevatting van daardie brief en 'n verklaring dat hy vanweë eie onwetendheid graag van die advies van deskundiges gebruik maak.

4. ‘Hoofdparticipanten’, hoofaandeelhouers.

5. Here XVII; Huydecoper bedoel waarskynlik die vergadering van 2 Des. 1783.

6. 'n Foutiewe gedagte van Huydecoper.

[p. 211]

aanwijsen, waar uyt men an waarheyt omtrent deeze zaaken kan onderrigting bekoomen, want de meeste informatien zijn thans omtrent de Caap zeer verschillende, en partijdig; Zo zoude het ook zeer nuttig kunnen zijn, indien men door eene vertrouwde, en kundige, en neutrale (zo veel mogelijk) correspondentie van tijdt tot tijdt onderrigting konde bekoomen van de voorvallende zaken, en handelwijzen van den gouverneur, en de comp. bediendens aldaar; waar door men ook omtrent de geschikste middelen ter verbeetering, en correctie van abuyzen veel ligt zoude kunnen krijgen.

Hoewel ik de nieuwe gouverneur in zijn tegenw. qualiteyt^7. wel enigsints heb leeren kennen, kan ik daar uyt niets opmaken omtrent het geene men van hem aan de Caap te wagten zal hebben, nog ook of hij de zaaken en de situatie van de colonie zo neutraal, en met zo een oog sal beschouwen, als vereyscht werd in een amt, die kundige, en waaragtige berigten zal suppediteeren aan de bestierderen derzelve, om daar na voorzigtige schikkingen tot herstel van de eendragt, en het welvaren en bloey der ingezeetenen, en vant Landt te beraamen.

dog uyt hoofde der kennis, die ik aan hem heb gehadt, zal ik tragten met hem daar over voor zijn vertrek nog eens te spreeken. Omtrent de noodzakelijkheyt der verbeetering van zijne inkomsten zal UEdg. ook sien dat wij het met UEdg. eens zien.^8.

Uyt de informatien daaromtrent hier genomen is men berigt, dat zijn vast tractem. pj (?) maar 5000 zoude beloopen; dat zijn grootste emolument bestaat in de 10 Ryxd. of 2/3 in dezelve van yder legger wijn, in de mindere pryzen, die hij voor zijne eetwaaren, die hij zo uyt s comps. provisien, als leveranciers, behoeft te betaalen; en uyt het Landtgoedt of liever Landhoeve van de Comp., waarvan hij het gebruyk heeft, en die hij laat bebouwen ten zijnen voordeele.

kunnende het emolument uyt de wijnen circa f12 a 14000 s'jaars opbrengen, terwijl de andere niet wel te calculeeren zijn, dog egter ook nog al met elkanderen van enig belang moeten zijn.

Het emolument der wijnen zal men sien te veranderen, in diervoege dat aan den gouverneur direct van weegens de comp. een evenreedige som in geld werde toegelegt; dan om het tractement zo veel te verhoogen als wel het voorneemen of voorstel van hoofdpp. meedebragt, agt men

7. C.J. van de Graaff was voor sy benoeming tot Goewerneur van die Kaap 'n kolonel en direkteur van die Hollandse verdedigingswerke.

8. Sien nos. XXVII en XXIX.

[p. 212]

te gevaarlijk in de consequentien voor alle de verdere bediendens in andere gouvernementen.

Met alle hoogagting heb ik de eere te zijn

UEdgeb. geh. dienaar

Huydecoper van Maarsseveen

Amst. 11 april 1784

P.S. de bijlaagen zal ik na lecture van UEdgeb. weeder terug verzoeken, hoewel dit zo niet presseert.