Parnas, of de zang-godinnen van een schilder
(1724)–Willem van Swaanenburg–
Auteursrechtvrij
[pagina 37]
| |
Met blixems in de vuist, ten schrik der Zee-meermannen,
Zo word al 't werelds vogt voor myne kar gespannen,
Tot kneuzing van de Hel, en demping van Gods vuur,
Of liefde sterft van angst in 't aanzien der Natuur.
De Zonnestam, geknakt, is in gevaar van stranden,
En peilt den afgrond reets met zyn bestorve handen;
Of schuurt de klippen los met een doorboorde huit,
Die, van den wind gezolt, eerlang te barsten stuit.
De Noorder Pool, die brult op zyn vervroore pooten,
Als of Eoôl te veld zyn Leeger zou vergrooten
Met blazent tuimelvolk en uitgelaten stoet,
't Geen door onstuime lugt het onderste opwaarts wroet.
't Is of de Hemel, mat van 't heftig zuizebollen,
Zyn steile kap verlaat om naar den grond te rollen;
Te smooren in het diep van 't onbekende nat,
't Geen vader Oceäan uit zyn koraalkil spat;
Als hy zyn zelf omarmt op zilv're marmer sponden,
Om d'oorsprong van 't Heel-Al, door mins gestreel, te gronden;
Houw vry die sluizen toe, en toom het spart'lend zaat,
Het geen uit naauwer hals, naar breeder buiken gaat:
Want de aardbol zuft, nu kinds, en tuimelt uit zyn harren,
Of gaat zyn schoonen romp in vuiler nagtstof warren;
Zig baaden in 't moeras van een vergetel kolk,
Daar 't altoos dampig spookt van ongebooren volk;
Van schimmen, die belust naar d'eerste martelvliezen,
Een wezen, vol verdriet, voor niets te zyn, verkiezen.
Beef Atlas, krom den nek van uw verhart Tyras,
Het geen voor eeuwen al op vogt gewortelt was;
| |
[pagina 38]
| |
Zo dryf ik, langs uw bult, met inkt, deez' zwarte lett'ren,
De vaale duisternis kon 't eeuwig ligt verplett'ren.
ô Ja! de Ryks-tyran van 't yss'lyk Moortgewest,
Voert nevels over 't Oost, uit zyn berookte test;
Waar op hy zielen pynt, om vlugger zout te wekken,
't Geen een Verbeteraar van 't taaiste slym kan strekken.
Dat veege hol, dat zo veel jaaren heeft gebrand,
En aan zyn eigen hart met smaak gelekkertant;
Nu snoeps op schooner aas, gaat Engelen braveeren,
En zoekt door fieren moed, hun scepter om te keeren.
De Hel, die spalkt verwoed haar grooven muil wyt op,
Men beurt den kam van trots, en staalt den giften kop:
De schobben zyn gevylt, de Tyger uitgelaaten,
Als Hydra op zyn vuilst', beschanst met yz're plaaten;
Vorst Typhon torst, en Rots, en Duinen op zyn schoft,
Hy schud den Lugtkloot, dat hy van zyn grondvest ploft:
Hy is aan 't Stargewelf, daar hy zal de Assen breeken,
En zien wat voor den tyt in d'Eeuwen heeft gesteeken.
Zyn Reuzen zyn belaân met 't Pirineesch Gebergt,
Dat met zyn breeden hoet het hel Azuurdak tergt;
Zy sleepen 't reets om hoog, om d'Alpen te bekappen,
En dan gelykerhand den Hemel in te stappen;
Te rukken op den Wal van 't heillig pronk-paleis,
En daar te kampen, om het regt des eersten prys,
Met God, die 't leeven gaf aan d'omtrek aller zielen,
En zelf de Vormer is dier aangehitste Fielen.
Zo brult een Wolk-Orkaan, door parszing van het vogt,
Uit zyn onzigtb're vlam, gelyk een Lugtgedrogt
| |
[pagina 39]
| |
Met duizent spietszen voort, om alles neêr te drukken,
Of wat zig steil verheft, van zynen steel te rukken.
Zo holt de Zee, als dol, wanneer Neptunus ronkt,
En op zyn Nagtkoets droomt, daar nimmer dagligt vonkt:
Dan moet de Wereld voor de Watergolven schrikken,
Die heele Ryken vaak in hunne balgen slikken:
Zo scheurt zelfs de Aard' van een, door 't geeuwen van den wind,
En schud de Steden om, die ze in haar krop verslind;
Wanneer de natte kouw, van vuurdorst aangegrepen,
Geteistert word, met klem van zyn berookte zweepen.
Ik sta verbaast van 't spel: de Dog is van den band,
De Buitenwagt reets dood, de Poort bynaar vermant:
Straks is de Hemel prys, al zyn sieraad verloopen,
En al wat heerlyk praalt, in 't ondermaans verzoopen.
Houw stand, ô Bastert-zaat! of vreest ge geen kartouw?
Geen vloeken van 't kanon, dat u verdelgen zou?
Zo slegts de Hemelling zyn pekstok kwam te roeren,
Om al 't gedonder op uw stormkat aan te voeren.
Braak bommen Legerheld, gooi yzer overboort,
En slaat de Beeren dood van 't yzig Winter-noord;
Zo krygt myn Lely geur, by 't gloeijen van de Roozen,
Die nu van lout're pyn op Doorne-haagen bloozen.
Hou kruiken op, ô Volk! van sneeuwit krystallyn,
Zo vloeijen in hen in, de beeken van robyn;
Het Zielen-vagt word root, het root zal schoonder schynen,
Als 't in een zilv're kroes mag plaszen, en verdwynen:
Waar ben ik, ach! waar blyf ik daar in myn verdriet!
Het was 't Tyriersche zog, dat my bykans verriet;
| |
[pagina 40]
| |
De schoonheit van 't Carmyn had my my zelfs ontnomen,
Om my met banger rouw op 't laaste te overstroomen;
Te knellen aan een Meer, als jammerlyk geween,
't Geen voedzel haalt uit melk van een beängste speen.
Wil droefheit, tortels, op uw treurende altaars vieren,
Om dat Gods purperkuip, bespat met druive-spieren;
Maar ach! het is vergeefs, de Vader dut aan 't roer:
Hy die de Starren reeg aan een Saffieren snoer,
En vuur, en water kost in eene koffer pakken,
Laat nu zyn kroon, en troon, ô spyt! in d'afgrond smakken;
Hy, die van onstof, stof, van niet, de ieten stampt,
En d'aardbol, als een wigt, aan zyne teepels pramt;
Het nat met droogte voed, de zon doet pekel slikken,
Laat vuile Negers toe, dat zy zyn kroost verstikken:
Ik zeg, die op een wenk, de Ridderschap gebiet,
Zyn Legioenen steets in 't harnas blinken ziet;
De Sulphur-ketel kookt, het vuur heeft uitgevonden,
Houd nu zyn Godd'lyk beeld aan 't kruishout vastgebonden;
Een Zoon, die nooit misdeê, de Prins van 't eeuwig Ryk,
Te sleuren langs de vest; te trappen in het slyk;
Te knellen aan het kruis: Past dat den roem der grooten?
Zo kund gy, op uw beurt, ligt zelfs aan spaanders stooten.
Straks rolt de schepter, uit de vuist eens dwingelants,
Die werelden gebiet, ontbloot van een voet zants;
In ballingschap gejaagt, door ketens vastgeklonken,
Die onmêdogentheit, ten strot heeft ingedronken.
Vergeef myn Burgerzugt, ô Zuil van 't zonnewout,
Die aan het raadslot van uw wil zyt vastgetrouwt.
| |
[pagina 41]
| |
Gy doet wat u behaagt, wie zal daar tegens blaffen?
En niet geblixemt zyn met eindelooze straffen?
Die 't eigen bloed niet spaart, nog 't eigen zweet verschoont,
Die Slaaven Ridders slaat, en Koningen ontkroont;
Wat kan die niet, wanneer hy fel van wrok gedreeven,
De Vierschaar spannen doet, om loon naar werk te geeven?
Draait Ixion om 't radt? rolt Sysipsus den steen?
Leid Tantalus steets dorst? waar zal 't met my dan heen?
Die thans Prometheus vuur heb in den arm genoomen,
Om met een donk'ren wil aan Gods besluit te koomen.
Val Dedal's schelm, en zink in d'Icareesche Zee,
Of smeult als Faeton, aan d'Eridaansche Ree;
Zo heeft Jupyn zyne eer, of schoon Apoll' zout treuren,
De Zangkunst moet geen Goôn neêrstortten, maar opbeuren:
Maar zagt, wie dwarsboomt weêr myn redelyk verstand?
Wie vleugelt myne ziel, door Tartareeschen brand?
Wie krouwt myn nieuwe rust? wie blaast daar Moort-trompetten?
Men beeft van schorren schrik, om 't vreess'lyk sabel-wetten?
Ik zie een vunzen drom van Mooren t'zaam gerot,
De Rakkers in de weer van 't onderaardsch schavot;
De Monsteren op hol van Etna's bulderwellen,
Om met een vuist vol gloed den Christus neêr te vellen?
Daar kneuzen zy zyn Rif, hier rammen ze de Ziel?
En trappen op dat hart, 't geen uit Gods wezen viel,
Als vloeibaar wolk-albast in blinkende Robynen,
Om al wat donker was met straalgoud te beschynen.
Staat stil, gy Beulen, scheurt geen Esmerald in twee,
De lauw'ren van 't Heel-Al, die oorzaak zyn der Vreê;
| |
[pagina 42]
| |
Spaart Vesta's lieveling! de gitten van haare oogen,
Het eenigste overschot van 's Scheppers groot vermogen;
Het wonder, 't geen de tyt, eerst na zyn eeuwen zag,
Als 't heillig diamant van 's Hemels held'ren dag,
Al dartelde Natuur, op wind van lugte pluimen,
En voelde 't domm'lend ligt zyn teêre toetssen schuimen
In haar verhoolen schulp, de spiegel van 't Idè,
Waar in de Vinder van zig zelfs, het eerst' neêrgleê;
Doe hy, gespitst van lust, dat ei heeft stuk gestoten,
Waar uit de werelt is naar zo veel zorg gesprooten,
En dat haar ruime kil met een bezwangert wierd,
Door plaszen van koraal, die Febus neêrwaarts stiert,
Als hy, te dik van zog, Neptunus komt beschenken
Met bekeren vol gloed, en heete zomer-wenken;
Zo zou die lekk're min, die kus van vuur en vogt,
Niet magtig zyn te doen, 't geen d'oorsprong zelver wrogt,
Doe hy het Maagdevlies insloop met zonnelonken,
Om uit haar Ambersmout zyn Fenix eerst teontvonken;
Die hier geteistert van verdriet, zyn oogen slaat
Als een, die op een klip verzeilt, ten afgrond gaat;
En 't laast' vaarwel uitdreunt, dat Berg en Rotssen loeijen;
Helaas! myn inkt word bloed! de pen wil niet meér roeijen
|
|