Der byen boeck
(1990)–C.M. Stutvoet-Joanknecht– Auteursrechtelijk beschermdDe Middelnederlandse vertalingen van Bonum universale de apibus van Thomas van Cantimpré en hun achtergrond
Regelnummers proza verbergen
| |
Als de byen vleghen ouer walrukende acker. so blijuen se begherlicke hanghende an den blomen. XLV. capitel47ALs de byen vleghen ouer walrukenden acker soe blijuen se begher-aant.48like hanghende an den blomen. Ende dar de riuerkens ouer dat 49 gras lopen dar hanghen se an den soten krude. ende se arbeiden 50 sorchuoldelicke to vnder vinden den soten roke. 51Ga naar margenoot+Se wo apenbarlicke dat hijr bewesen wort de ghenuechlicke// vruchtGa naar voetnoot51 | |
[pagina 187]
| |
1 des studerens der hilligher scrift. Hijr van sede de heer in den ewangelio.aant. 2 Vndersoket de scriftuer in welker gy waent dat ewighe leuen to hebbene. 3 Ende men sal merken wat de acker bedudet. wat de blomen wat de riue-4ren. ende wat de sote krude beduden. Dese veer dinghe werden in den 5 texte vnderscheden. Ende in desen mach men betekenen de vierrehande 6 ghedaente ende manier der hillighen scrift. De irste manier inholdet 7 de Ee gades dar mennigherhande historien in bescreuen sint. Jn der ander 8 ghedaente der hilligher scrift sint bescreuen de propheten. ende dar wort 9 mede to gheuoghet dre salmons boke der wijsheit ende ecclesiasticus. 10 De derde ghedaente inholt de vier ewangelisten. ende dar en is nicht 11 to ghedaen. Jn der vierden ghedaente der hilligher scrift werden vergad-12dert de werke der apostelen ende de epistolen. Hijr salstu verstaen in 13 den walrukenden acker de Ee. Ende dit is de acker de vul van guden rokeaant. 14 is. wen de here na des patriarchen ysaacs worden ghebenediet heuet. 15 Ende du salst mitten seluen ysaac in dessen acker gaen vmme to denken. 16 Jn den soten blomen salstu verstaen de propheten van wen de brudegom 17 secht in canticis. De reghen is verby ghegaen ende gheleden ende dieaant. 18 blomen hebben gheapenbart in vnsen lande. ende de tijt des wyngarden 19Ga naar margenoot+ is ghecomen. Jn den// riueerkens de dar lopen ouer dat gras dat is oueraant. 20 de deuoten herten salstu verstaen de hillighe ewangelia van welken ghe-21screuen is in den beghinne genesis. Ene fonteine ghenck vth den middelaant. 22 des paradises. dat is Cristus ghenck vth der herten des vaders de dar 23 sede. Jck byn vth ghegaen van den vader ende ick bin ghecomen in deaant. 24 werlt. Van desser fonteinen dat is van Cristo comen veer vlode der euan-25gelien de die olde werlt vuchte maket. Jn den soten kruden salstu ver-aant.26staen de epistolen ende dat werck der apostelen. want de here gheboet 27 in den beghinne der werlt des derden daghes dat de eerde vort brenghen 28 solde desse soten crude vp dat vnser zelen mennigherhande suecten ver-29dreuen mochten werden ouermijds grote kracht deser krude. Hijr vmme 30 solde wy vlijtelicke ende sorchuoldelicke anhanghen desen ackeren blo-31men riueren ende soten cruden. ende wy solen arbeiden in eiken dogheden 32 soten roke to vnderuindene. Nochtan sole wy <wy> vns yrsten gheuen 33 to den ghebede vp dattet ghebeth vorcome dat studeren ende bereide 34 dat verstant. Van den studeren ende lesene secht de hillighe augustinus Ga naar voetnoot34 35 aldus. Vode dyne zele mitten gotlicken lexen ende de solen dy bereidenaant. 36 ene gheestlicke tafele. De ghenuechte der gotlicken worde is soticheit 37 des herten. ende wanner de soticheit mit begherten vntfanghen wort 38 so is se nutte ist dat se beholden wort. Jck vermode dat in desen teghen-39Ga naar margenoot+//wordighen lichte gheen dinck ghenuechlicker is dan de dranck der hilli-40gher scrift de dar bouen gheet alle honich. Eeen mensche de gode vnt-41fruchtet sal in der hilligher scrift vlitelicke vndersoken den willen gades. 42 ende vp dat he nicht en minne stride of twijdracht so sal he sachtmodich 43 werden mit gudertirenheit. Wante de goddenstighe begherte dorgrundet 44 de dinghe de de houerdighe walsprekenheit nicht begripen en kan. Ende 45 dit is apenbarlicke bewesen in den propheten daniel.aant. | |
Exempel47Ga naar margenoot+ICk hebbe gheseen in gallien enen iunghelinck in der reguleer orde deGa naar voetnoot47 48 weinich gheleert was ende grof van verstande. nochtan gaff he em seer 49 vlitelicke to leren ende studerde deuoetlicke de hillighe scrift. He hadde 50 dusdanighe ghewoenten als ick seluen van em bekant hebbe dat he alle 51 auende na den stedighen ghebede ouer dachte wat he des daghes studeert | |
[pagina 188]
| |
1 hadde ende mit der ghedencnisse lede he em neder te slapen. Dar na 2 so vro als he de schellekens horde de die broders weckeden so quam em 3 weder voer in der memorien de leste ghedencknisse der lexien dar he 4 des auendes mede vntslapen was. Ende mitter ghedencknisse ghenck 5 he to choer vmme mettene to singhene. ende stont mit to ghelokenen 6 oghen. Ende in enen visione wart em gheapenbart alle de hillighe scrif-7Ga naar margenoot+tuer. recht als een// alte schonen lanck ruem ende hoech pallaes. Ende 8 in der vren verstont he alle de scrift so vullencomelicke dat em gheen 9 dinck ok de alre swarsten questien vnuerstandelick duchten wesen. mer 10 alle de verborghenheit der scriftur vnderscheide he so claerlicken alse 11 vijf vingher in der hant. Mer alset gheuel dat he een oghenblick tijdes 12 syne oghen vp dede so verloes he dat visioen ende konde nicht ghedech-13tich wesen des minnesten puntes des visioens. Mer wanner he sijne oghen 14 weder to loeck so quam dat visioen ter stunt weder. Ende dat was bouen 15 mate wnderlick in desen visione dat he mitten anderen sanck ende in 16 ghener tijt berouet wart van deser contemplatien of van deser vundelic-17ker soticheit. mer sijne andacht wart ghedeelt ende ghebrukede vnbe-18grijplicke beide de vrucht der comtemplacien ende andachtlicken sin-19Ga naar margenoot+ghens. Ende dit is dat de philozophus meent dar he secht. Och of vnsaant. 20 alle de philozophie dat is de wijsheit al heel teffensche vorcomen mochte 21 recht als al de ghedaente doser werlt to samen comet vor de oghen vnses 22 herten so solde se vns bewijsen alte schonen speghel der werlt. Vorwar 23 se solde alle sterflicke menschen trecken ende brenghen to verwundernis-24se der wijsheit. ende so solden de menschen achterlaten de dinghe de 25Ga naar margenoot+ wy ouermijds vnbekantnisse der war// heit groet vermoden te wesene. 26 ende so solde wr lichtelicke gheleidet werden in bekantnisse der helen 27 warheit. | |
Exempel29Ga naar margenoot+IN campanien in enen cloester van der orden van cisters hebbe wy ghe-aant.Ga naar voetnoot2930seen ene abdisse de sonder enich leren der gramatiken nicht allene ver-31stont de boke der hillighen scrift mer se verstont oek al te vollencome-32licke augustinus boke van der hilligher dreuoldicheit. Ende de alre swar-33sten questien der boke bedude se mit al te claren vntbindinghen. Ende 34 als my de eerwerdighe robertus abbet van vacelle vertellet heuet deaant. 35 dat seluen vnderuunden hadde so hadde se dit mit beden van den heren 36 verkreghen menich iar lanck vor erre doet. Do desse selue abdisse in 37 ener tijt den enghel gades sach mit enen swerde staen bouent houet der 38 vrouen blanthe greuinne van campanien de der abdissen cloester ghe-aant.39stichtet hadde. bath se den heren mit tranen dat he der greuinnen sparen 40 wolde ende gheuen eer verst ende tijt er leuen to beteren. Do antworde 41 er de heer. de sentencie is ghegeuen dat de greuinne steruen moet of 42 du motest voer er steruen ende vntfanghen den slach des swerdes. Do 43 sede se dat wer my een selich doet dar de greuinne mede vntgaen mochte 44 de sentencie der ewyghen verdomenisse. ende ick begher vntbunden te 45Ga naar margenoot+ werden ende mit Cristo te wesene// ende verloset te werdene van der 46 ellende deses vngheuallighen vleessches. Ende rechteuort na dessen wor-47den wart se seeck ende starf. Ende wat bewees se in desen werke anders 48 dan dat exempel der meesten minnen de Cristus in synen dode bewesen 49 heuet. |
|