Logo DBNL
Der byen boeck (1990)

Der byen boeck

(1990)–C.M. Stutvoet-Joanknecht–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

De Middelnederlandse vertalingen van Bonum universale de apibus van Thomas van Cantimpré en hun achtergrond


Vorige Volgende

Du machste sien dat alle die bien arbeiden vmme die gauen. XXIV. capitel

49DV machste seen dat alle de bien arbeiden vmme de gauen.aant.

50+Dat is apenbaer//like waer dat onder den ghelouighen dat50 51+ werck der dochden de beste gaue is. Alse de doghet nicht en 52 is aller menschen so en is oeck alle doghet niet al der gheenre de do-

tekstkritische noten

1ghemsam sin. Want nimant en is guet dan god allene ende he wort ghehe-aant.2ten de guetheit dat gode allene betemet. Want alle creature ghemaket 3 is van nichte alse sunte augustinus betuget so gheet seck weder to nichte 4 isset dat se ghelaten wort vp eer seluen ende van der godliker vorseni-5cheit niet gheholden en wort. Hijr omme en is nicht alle doget aller men-6schen want se hoert allene gode to. Daer vmme du ghelouighe siele ar-67beyde vmme de gaue der doghet de en ander heuet al en canstu nicht 8 arbeiden vmme alle de dogheden arbeide gode yetes wat to offerne dat 9 vor sinen anghesichte anghename si. Wantte in den volke godes des olden 10 testamentes offerden somighe golt de andere suluer de ander per[len]aant. 11 de ander purper de ander roden side de twie gheuerwet was ende de ande-12ren offerden ander gauen. Mer mi ghedet wal als ic offeren mach seghen 13 haer ofte in den schat des heren mit der widuen legen mach een cleneaant. 14 scherf. Sunte peter de apostel offerde ten iersten gode cornelium endeaant. 15 daer na de stat van rome. Maria magdalena offerde duerbaer salue. Pau-aant.16+lus// oferde bi na al de werlt ende al de anderen apostelen offerden elcaant. 17 sunderlinge lande alse sunte andreas achayen iacobus de merre yspanien 18 iohannes asien thomas indien iacobus de mynre dat iodesche lant philip-19pus dat lant van persen. bartholomeus dat clene indien mattheus ethio-20pien. simon ende iudas<.> thaddeus mesopotamian. matthias palestinen. 21 De mertelers offerden ghemenlike eer bloet. ende de confessoren er 22 tungen ende de iunferen er hillighe leuen. Ende daer en heuet nimant 23 ghewesen van den hillighen de niet en arbeide wat to offeren van siner 24 eghener gaue. vp dat he niet ledich ende ydel en schene vor den anghe-aant.25sichte des ouersten godes. Ende een yeghelic van ons sal vlitelike arbei-26den ietes wat to offeren van siner gauen vp dat he niet en hebbe ledigheaant. 27 lampen ende mit den dwasen iunferen buten gheslaten werden. Wo grote 28 doghet in di si de vereninghe der mynnen sal dy holden in Cristo vp dattu 29 niet en vallest. Der doghet en ghebruket nimant quelliken. Du en salst 30 ghinen dach verbi laten gaen ende di en sal ghine sorge ghijn arbeit ont-31schuldighen du en salst yo wat guedes doen ende <ende> sich de sake 32 waer omme.

33+Plinius de meyster secht// in den boke van der <van der> naturenaant.33 34 der dinghe dat ene henne en mach niet van der slanghen fenine ghescha-35det werden in den daghe als se een ey ghelecht heuet. Wat versteet men 36 in den eye daer inne is een hope des cukens anders dan de vrucht des 37 gueden werkes in welken guden werken is de hope des ewighen leuens. 38 Wodanich dat gude werc wesen sal bewiset de prophete isayas daer heaant.38 39 secht breck den hungerighen dijn broet ende den armen ende de vromden 40 leyde in dijn hues. Wanneer du enen nakeden seest so bedecke enne ende 41 versma dijn vleesch niet. De hillighe prophete secht hijr iiij punte alse 42 den hungherighen broet to gheuen. de gaste to ontfangen de nakenden 43 to cledene ende den armen niet to versmaen mer to vodone.

44Van desen veren laet ons exempele vertellen.

Exempel

46+Van den iersten dat men den armen to hulpe comen sal wille wi ersten 47 vertellen wat bi onsen tiden ghescheet is. Jnt iaer ons heren m cc xxii.47 48 Een abbet des closters van vilaer in brabant willem ghenomet was seeraant. 49 milde ende barmhertich den armen wt dusdanigher saken gheworden 50 als he suluen hemelike vertellet heuet broder wolter de wanneer prioraant. 51 was to treer in enen prediker closter ende ick hebbe dijt suluen van em 52+ ghehoert. Dat closter van vilaer// hadde enen wthof daer de conuersenaant.

tekstkritische noten

1 enen schonen ossen hadden de vrom was van liue ende van crachten van 2 wes vleesche een arm vrouweken de swaer mit kinde was mit onuerdrach-3liken begherten begherde to eten se screiede alle daghe ende wort seer 4 ghequellet. mit anxte ers leuens wort er ghegeuen ander schone ossen 5 vleesch mer se en mocht en ere begerlicheit nicht stillen. Hijr omme 6 do de abbet willem to den wthoue quam ende een conuers em des wiues 7 perikel vertellede antwerde de abbet et is beter dat men den ossen dode 8 dan enen menschen mer doet dat hemelike ende veruulet des wiues be-9gherte. Hijr omme leide de conuers des auendes den ossen hemelike in 10 de camer ende sloch ene doet ende villede ene ende how ene to stuckenaant. 11 ende vleech de stucken mer dat stucke dat dat wijf beghert hadde van 12 den osse sande he eer rechteuort. Do dat wijf dat stucke ghegheten hadde 13 wort se ter stunt al heel ghenesen. Daer gheschede een seer wunderlic 14 dinc des morgens do de conuersen sinen knechten volghede to der ploech 15 sach he dat de osse den he gheslaghen hadde de ploch toech ende he wort 16 mer dan men ghelouen mach verueert ende beuaren ende leep haestelike 17 weder to hues ende genc in de camer ende sochte dat vleesch dat he 18 vp ghevleghen hadde ende en vant mit allen nicht van den ossen noch// 19+ vleesch noch huet noch dat bloet dat he wt ghestort hadde. Hijr van wee-20ren dree warachtighe ghetughe alse dree conuerse de in den huse wonden 21 ende de slachter suluen de een gheloflic guet man was ende bouen al 22 was dat wijf daer suluen een ghetuech de allene van den ossenvlesche 23 ghenesen was ende van anders ghinen ossen vlesche ghenesen en mochte. 24 Want wt verborghen hemelic ingheuen der naturen hadde se mit weldi-25gher cracht der begherten dat beghert. Mer dit mirakel was verborghen 26 den ghesinne des wthoues. want de abbet haddet strenghelike verbaden 27 dat men des niet apenbaren en solde. Dit dinc was so crachtich bi den27 28 abbate dat he de to voren van naturen carech was alse he suluen sechde 29 daer na milde ende barmhertich was to den armen bouen allo de abbete 30 siner orden. Dese wort namaels abbet ghecoren to claren dale ende mitaant. 31 seer vele archebisscopen. bisscopen abbeten ende prelaten wort he van 32 den pawes gregorius den ix gheeschet to rome to comen to den ghemenen 33 consilium ende onder weghen wort he in lumberdien van den keiser vrede-aant.34ric de mit den pawes seer onens was gheuangen ende na dren iaren wort 35 he sunderlinghe van den keiser quijt ghelaten vmme de hillicheit sins 36 leuens ende cort daer na scheide he van desen leuene. Wy hebben gheseen 37+ dat dese hillighe man sun//derlinghe gracien hadde in innighen tranen 38 ende de ghene de sine hemelicheit best becanden sechden dat he em 39 so stedelike gaf to godliker schowinghe dat em de here vele in den visio-40nen vertoende van welken wi somighe gheprouede scriften gheseen heb-41ben.

42+Mer laet ons nu bi sunderlinghe seen van den dat men den armen broet42 43 gheuen sal ende to enen exempele deses dinges sint in den iaer ons heren 44 m cc xcv in gallien ende in duesch lant vele miraculen ghescheet van 45 wen ick nu een vertellen wil dat ener vrouwen in brabant gheschede de 46 ic wal becant hebbe.

Exempel

48+IN der tijt was alte groet hungher ende duer tijt also dat de alre meeste 49 vulheit des volkes van hunger starf. Do began de vorghenomde vrouwe 50 de claer was van ghebuerten ende van rijcdome <began> de armen sunder 51 mate ende ghetal mildelike to gheuene. Do dat er man de een ridder 52 was sach benowede he se ende leet eer al wecke ene seker mate meles

tekstkritische noten

1 gheuen. Do se in enen daghe alle de mate meles vergheuen hadde quam 2 een arm mensche ende bat. do gheboet de vrouwe der maget dat se de 3 kyste daert mel inne ghewest hadde vlitelike solde keren ende wat se 4 vunden dat solde se den armen brengen. De maget dede als er vrouwe 5+ ghebaden hadde. daer na quam een ander arme die// mit screyen claghe-6de dat he in twen daghen niet ghegheten hadde[.] do dat de vrouwe hoer-7de screyede se oec ende gheboet der maghet dat se de kyste solde ander-8werue keren ende den armen gheuen wat se vunde. De maget swoer dat 9 daer mit allen niet in der kisten ghebleuen en weer mer do de vrouwe 10 er mit tranen sechde dat seet beseghe liep se onverduldelike ende dede 11 de kiste hasteliken vp ende vant se vol van den alre schoensten ghebul-12delden mele[.] rechteuort do dat de maghet sach reep se veruerlike ende 13 vel achterwert ende besweghede. Do dat ropen ghehort wort leep de 14 vrouwe daer to ende de heer leep daer oec to. ende de knechte ende 15 do se dat mirakel segen benedieden se den heren ghemeenlike. rechteuort 16 dede er man sine schuren blidelike vp ende van den daghe vort an gaf 17 he al den armen de daer quemen. ende em onbrach niet in sinen schuren 18 of kisten hent de bow an quam ende de here barmherticheit bewees den 19 volke dat he castiet hadde. De sulue ridder der vrouwen man sechde 20 nu. en haddet ghijn mirakel ghewest em solde ghijns sins dre ofte vijf 21 schuren ghenoch hebben ghewest. Ende de erwerdighe ende edele vrouwe21 22 beliede mi suluen alse eren biechtvader ende sechde mit claren ghemode 23 ende mit blischopen eers herten dat nachtes ende dages in den souenaant. 24+ ghetiden een// volghelken van wonderliker schoenheit se menich iaer 25 lanc vor eer doet mit den alre sotesten ende onsprekeliken sange troeste-26de. want se lach lange tijt seck to bedde. Do ic er vraghede wes vogels 27 stemme des voghelkens sange scheen to gheliken sechde se daer en is 28 nicht op der erden dat men des volgelkens stemme gheliken mach. Ende 29 ic werde niet allene van den sange in den oren vermaket mer de alre 30 soteste sanc gheet inwert to den herten ende myn gheest wort daer van 31 verwecket to starker begherten der ewigher welden. Dese sulue alreaant.31 32 hillichste vrouwe als se mi suluen mit tranen apenbaert heuet arbeide 33 in ener becoringhe xvi iaer lanc bi na alle daghe ende sunte merten apen-34baerde eer in der vigilien siner hochtijt do se in der kerken er ghebet 35 dede ende se sach em recht of he leuede ende mit den bisschopes hode 36 ende ornament versiert weer ende mit enen guldenen wirokes vate al 37 de altaren wirekede ende daer na quam he to er ende verlosede se van 38+ der becoringhe daer se lange tijd inne ghearbeidet hadde. Ende dat en 39 was ghijn wunder want alle deer heuet leef sin ghelijc. ende martinus 40 noch onghedopet bedeckede mit sinen clede Cristum in den armen ende 41 dese vrowe en hebbe wi ny blide gheseen ny lachen dan wanneer se de 42 milden hande wt recken mochte to den armen ende verwaer wal ende 43+ werdelike. Want ic gheloue dat een mensche den god// een waldadich 44 milde herte ghegeuen heuet in ghinen dinghen vp der erden mer ghenoch-45te vinden en mach dan in den dat he blidelike ende mildelike aelmissen 46 gheuen mach. Ende wert dat iemant so danich niet en vermochte to ghe-47uen dat he gherne dede de milde gudertirenheit des heren solde em verle-48nen dat he niet en hadde alse dicwile ende vake ondervunden is.

Exempel

50+ENde hijr van is mi suluen een wunderlic dinc ghescheet ende hadde ic50 51 des swighen willen ic en haddes niet connen helen want dat was velen 52 menschen apenbaer. Jn der bowmaent dat onse ghesinde seer becummert

tekstkritische noten

1 was in den bowe dede ic mine maletijt des morgens mit den dyaken de 2 mit mi ghestlike leuede ende wi nemen een nette ende omme de tijt 3 to verdreuen genge wi wt visschen. Jc sande den diaken weder omme. 4 vmmde dat hues to bewaren ende genc in een schepeken ende wolde vis-5schen. Hijr omme arbeide ic mit groter vliet al den langen dach endeaant. 6 en vorderde niet. by der sunnen vnderganc do ic wt den schepe gaen wol-7de quam de vorghenomde diaken weder mit dren mynrebroders de he 8 to der herbergen ontfangen hadde do ic se sach wort ic blide ende van 9 groter vrouden leet ic se onghegrot ende sechde al den langen dach heb 10 ic ghearbeidet ende ic en hebbe niet mit allen gheuanghen mer iuwen// 11+ worde wil ic dat nette wt werpen. ende ic nam de corde daer de eneaant. 12 mynrebroder mede ghegordet was ende bandet an seel des nettes. Hijr 13 omme in der ersten rese do ic dat nette wt gheworpen hadde troch ic 14 opt lant lxxx groter vissche van sulker ghedaente ende smake wodanighe 15 ic voer of na in den suluen watere of in anderen wateren gheseen hadde 16 of ghesmaket. Hijr vmme worden wi blide van desen mirakel ende gengen 17 to hues ende eten to samane. Dat ghesin quam to hues ende se worden 18 alle ghesadet van den visschen de in den huse weren. Ende wi sandenaant. 19 dat ander deel buten den ghenen de em suluen niet bereyt hadden ende 20 wi danckeden alle gader gode den milden gheuer.

21+De broders van der prediker orde to maestrecht sechden mi dat eraant.21 22 prior ghwinardus ghenomet den ic suluen wal becant hebbe na middagheaant. 23 genc in de gastcamer ende sechde ganc kelner ende hale den broders 24 enen croes wijns oftu moghest. he antwerde. verwaer et is mi dre daghe 25 lanc gheleden dat dat wijnvat opghebort is ende al heel wtghetappet. 26 wat meer de kelner genc wt des prior ghebode weder to den wijnvate 27 ende vandet wl wijns ende to vermernisse deses mirakels schenkede he 28 den broders den wijn langhe tijt daer na.//

 

29+Jc hebbe oec gheseen enen man iordanus ghegheten de arm was vanaant.29 30+ guede ende bauen sine macht aelmissen gaf. Jnt iaer ons heren m cc 31 ende xxxi was groet duer tijt wijns op den rine ende op de mase inaant. 32 dueschlant ende dat gheuel dat twee broders van der prediker orde to 33 des vorghenomden mans hues quemen ende he leide se blidelike in sin 34 hues ende sande sinen sonen wt mit ener vlesschen vmme wijn. Do de 35 sonne wederghecomen was sechde em sin moder ic lyde stedelike des 36 morgens amechticheit des herten daer vmme hoelde mi nu enen drunck 37 wijns wt der vlesschen. Want dyn vader pleghet vor den etenne alte late 38 vmme wijn to senden. Do se dit ghesecht hadde seten se alle gader to 39 der tafelen de in den huse weren[.] do de vlessche wijns bi na wt ghedrun-40cken was sechde de sonne den vader hemelike siner moder worde ende 41 he en wolde des niet achten ende mit groter vrolicheit dranc he den wijn 42 al wt der vlesschen mit sinen gasten[.] des morgens do de broders hen 43 genghen ende de wert se verre brachte began dat wijf na erre ghewonten 44 amechticheit des herten to lydene ende reep eren sonne ende vraghede 45 em ofte in der vlesschen yet ghebleuen were. He antwerde nicht mit 46 allen[.] de moder was begaen ende sechde keer de vlessche vmme ende 47+ stippe daer een stucke bro//des in opdat de crancheit myns herten ver-48lichtet werde dat kynt genc daer to ende borde de vlessche vp ende vant 49 se vul wijns[.] do dat de moder sach reep se ende vel neder ende van 50 lieften besweghende se bi na. De sonne leep den vader ende den broders 51 na ende vertellede wat dar ghescheen was[.] do worden se mit tranen 52 beweghet to den louen Cristi ende de weert hette de broders weder om-

tekstkritische noten

1me gaen ende ontfengen de benedixie de em de almechtighe god ghege-2uen hadde[.] se werghedens em ende beuolen em gode ende sanden em 3 mit der benedixien vroliken weder to hues[.] na vele iaren do ic dit suluen 4 van der prediker broders to treer ghehoert hadde ende ic to schepe de 5 mase dale voer ende des vorghenomden mans huse ghenakede genc ic 6 wt den scheppe ende genc to vote omme den man ende sine huse vrowe 7 ende den sone to sene ende ic kerde weder ghestichtet seer in sinen seden 8 ende worden. Want he was in der maneren des leuens in worden ende 9 seden mit allen anders dan de lude van den lande sin de in den wijngarden 10 ende bergheten ende woestinen wonen ende grof van seden sin.

11+Van den anderen punte dat men de armen herberghen sal ende intaant.11 12 hues leyden gheschede der erwerdigen vrouwen ade van belouigher dusda-aant.13nich mirakel. Eer man de een seer edel ridder was toech van hues recht 14+ of he vor dat erste nicht weder comen en wolde// ende een melates men-15sche quam to der vrouwen ende bat vmme herberghe se ontfenc em. 16 de meletesche mensche suchtede ende claghede dat he seer cranck van 17 lichame ende seer mode weer ende bat dat men enne leggen wolde vp 18 dat alre sachteste bedde. De vrowe ghelouede dat daer ghijn beter bedde 19 en were dan eers heren bedde ende leghede den meletesschen menschen 20 daer rechtuoert vp. Ende sunder merren quam de ridder vnuerseens weder 21 to hues ende sechde dat men em de camer vp dede. Do de vrowe dat 22 vertoech vermode he dat <dat> daer yemant in der cameren weer ende 23 brack de camer mit ghewelde vp ende vant doet wynter tijt was dat bed-24de bedecket mit alte walrukenden rosen. Hijr van verwunderde he em 25 ende vraghede wat daer ghescheen weer. dat wijf vertelledet em ende 26 sunder merren worden se beyde beweghet mit tranen to den loue Cristi.

27+Van den derden punte dat men den nakeden cleden sal heuet mi de27 28 edele vrouwe aelheit greuinne van carnaten ende blesen een exempelaant. 29 vertellet van eren older uader segende theobaldus greue van carnotenaant. 30 ende van blesen. Was de alre edelste ende mechtigheste banrose van 31 gallien. He was alle de tijd sins leuens seer milde den armen to gheuen. 32 Dese genc eens mit vele volkes enen wech in den midde wynter doet 33+ vele harder// vorst was dant plach to wesen ende em quam to ghemote 34 een arm naket mansche ende reep den greuen na. de greue antwerde. 35 wat begherstu. de arme sechde. gif mi dine mantele den du an heuest. 36 de greue toech de mantel wt sunder merren ende gaf se den armen se-37gende wilstu iet meer dat bidde. de arme sechde. gif mi dinen roch den 38 du anne heuest. De greue toech den roech to hant wt ende gaf en em 39 ende bleef in den linen clederen. de arme sechde greue du seeste dat 40 ic een gheschoren bloet houet hebbe gif mi dinen hoet. do schamede 41 em de greue en luttic want he was cael ende sechde. alre leueste du 42 ghest mi alte na. des hodes en mach ic suluen nicht ontberen. do he dat 43 ghesecht hadde verscheen de arme ende liet de cleder liggen. De greue 44 vel gheringhe van den perde ende makede een groet screyen ende hodde 45 em daer na alle de tijt sins leuens dat he des ghelikes niet beten dedeaant. 46 mer he gaf al den ghenen de em bat.

47+Jn den vierden punte dat men den naesten niet en sal versmaen meraant.47 48 voden ende troesten heuet Cristus desen suluen greuen daer wi nu van 49 ghesecht hebben in dusdanigher maneren ghetroestet. Een meletes men-50sche hadde een hutteken daer he inne seck lach bi na int middel van den 51 weghe tusschen der greueschop van carnoten ende de greueschop van

tekstkritische noten

1+ blesen// ende he was seer mistalt ende onreyne in al sinen leden. Dese 2 vorghenomde greue theobaldus hadde em omme de hillicheit sins leuens 3 seer leef ende wanneer he ouer den suluen wech reet so vandede he em. 4 Ende dat gheuel eens dat de greue becummert was ende merrede bi na 5 een heel iaer lanc dat he ouer den wech nicht en reysede ende binnen 6 der tijt starf de meletesche mensche. Daer na do de greue weder quam 7 ende ouer den wech reet leet he al sin ghesin ende genc allene in de hutte 8 ende den menschen den he daer ghelaten hadde al vervulet van melaet-9schep vant he mit blenckender huet wllencomelike ghenesen in allen 10 leden. De greue wort beuaren ende twiuelde langhe in em suluen we dat-11tet weret[.] do sechde he ic bin de meletesche mensche dyn vrent nv bin 12 ic ouermids de barmherticheit godes ghesunt gheworden ende sal ontfan-13ghen de cronen der rechtuerdicheit ende de rechtuerdighe richter salaant. 14 dy in den daghe weder bewisen sulke liefte als du mi ende vellen anderen 15 armen mit der alre mesten barmherticheit bewysen woldest. Do he dat 16 ghesecht hadde cussede de greue em sine hande mit groter blischop ende 17 tranen als he altoes to voren em ende allen meleteschen plach to done 18 ende sunnede em ende genc weder to sinen ghesinne. Do de greue weder 19 quam lachede em een van sinen ridders to ende sechde. gy hadden ghe-20+ment na uwer ghewonte// iuwen vrent den meletheschen to vanden recht 21 of he leuede mer et was vergheues mer dat is lange dat he wanderde 22 den wech des ghemenen vlesches. Do woste de greue erst dat de melete-23sche mensche ghestoruen was ende ghedachte warachtelike dat he ghe-24seen hadde mer versweghet wijslike ende antwerde de almechtighe god 25 mote em gudertirene ontfarmen ouer sine siele.

26+Nu laet ons seen wat de philosephen hebben gheuolet van der barm-aant.2627herticheit de men den armen bewisen sal. Een secht. Een gyrich mensche 28 de enen anderen menschen barmhertich is de dencket sins sulues ende 29 socht sine bate. de den armen in ghinen dingen gudertiren is de is sick 30 suluen alre quadest. de ene waldaet gift. he ghiftet dubbelt ist dat heet 31 gheringlike ghift. We to hulpe comen mach enen de in liues node is ende 32 em niet en helpet de dodet em. wat isset waldaet to gheuen. dat is den 33 heren na to volghen. Cum to hulpe de armen. ommer loep em to mote 34 want du salst mit so willighen mode gheuen alse du de gauen ontfangen 35 heuest. mer ist dattu niet behof en heuest to ontfangen so salstu also 36 vele te blideliker gheuen alse du myn behouest. He dwelt de daer liueraant. 37 gauen ontseet dan gheuet. vake ist clene dat daer gheuen wort mer dat 38+ guet dat daer na comet is groet. Wy en vermoden ghijn// dinc duerbarre 39 dan de waldaet also lange alse wi se bidden mer alse wi se ontfangen 40 hebben so en achten wy ghijn dinc snoder te wesen. Du machste vraghen 41 wat ons also seer doet vergheten de waldaet. dat doet de begherlicheitaant. 42 mer to ontfanghen. Wij sullen mit sulken ghemode gheuen alse wi wolden 43 ontfangen. bouen al sulle wi gheuen gherne gheringhe ende sunder mer-44ren. Want de gauen wort myn danckberlike ontfanghen de lange ghecleuet 45 heuet in den ghenen de se gheuet. De gauen werden alre danckberlikest 46 ontfanghen de bereit sin ende lichtelike to mote lopen daer ghijn merren 47 en is in den gheuene ende de ontfanger ghine schemte liden en mach. 48 We achter latet dat teken der onwillicheit de vermenichuoldighet sine 49 gaue. He en heuet nicht to vergheues ontfanghen de ersten bat eer he 50 ontfenc. daer en is ghijn dinc duerre ghecoft dan dat myt beden ghecoft 51 is. Dat is dat alre beste dinc dat men to doe gude worde to guden gauen 52 ende mit menscheliker gudertierenheit dat to prisen dat men gift. somtijt

tekstkritische noten

1 verdeent he merren danc de clene dinghe ghift dan de grote dinghe ghijft.aant. 2 he heuet de gauen gheliket den ghemode de wenich ghift mer gherne. 3 de sine armode verghet wanneer he de mynne an seet. men en sal ghijn 4+ dinc also seer schuwen// in der waldaet alse vermetelheit. De gauen 5 sullen spreken als wi swighen. ten is ghine waldaet anders dan de comet 6 wt guden willen. ten is ghine waldaet dan de mit reden ghegheuen wort. 7 want de reden is een gheselle aller doghet ende aller erbaerheit. Hijr 8 omme sal ic seen wanneer ic gheue. wen ic gheue. wo ic gheue. waer 9 ic vmme gheue. Du salste gheuen in der tijt der noet du salste gheuen 10 den armen mildelike ende vmme gades willen. Eersten sul wi gheuen 11 dat noetdroftich is. daer na dattet nutte is. daer na dattet ghenochlic 12 is. ende in alle desen sullen de noetdroftighe dinghe sunder welke wi 13 niet leuen en moghen de erste stede in den gheuene hebben. ende de 14 dinghe sunder welke wi niet leuen en sullen sullen de ander stede hebben 15 ende de dinghe sunder welke wi niet leuen en willen sullen de derden 16 stede hebben. somighe dinghe sin daer schadelic den ghenen de se bidden 17 ende so isset ene wal dat men em de dinghe weyghere ende niet en gheue. 18 Hijr vmme sulle wi mer an seen de nutticheit der ghenre de ons bidden. 19 Want wi begheren vake schadelike dinghe ende wi en connen niet gheseen 20 wo schadelic dat se sin. Want de begerte verblindet de reden wi sullen 21+ de dinghe gheuen de nicht allene ghenochlic en sin alse// men se ontseet 22 mer oec alse se ontfangen sin.

23Bede to verhoren to schaden der bidders is wrede guetheit onwijslike 24 to gheuen is de alre schantlikeste maneer van gheuene ic sal gheuen 25 enen guden manne want he sal in der vterste armode dancber wesen ende 26 als em al dinc ontbrecket so en sal em nochtan een dancber mode niet 27 ontbrecken. Jc sal wtuerkesen enen ghehelen man eenuoldich ghedachtich 28 dancbaer de ghijn vromet guet en socht ende niet gyrich en is ouer dat 29 sine nicht carich mer guet willich wattu enen blinden ghemode beuelest 30 ofte gheuest dat keert he altemale to siner last to siner verderfnisse 31 ende to orsake siner onselicheit. Want to den quaden en mach ghijn dinc 32 comen dat em baten mach vmmer ghijn dinc dat em niet en schadet. 33+ Hijr omme du de <de> dit lesest ofte horst lesen oeffene de doghet na 34 der scrift ende arbeide alle de tijt dins leuens omme de gauen daer du 35 gode mede versonen moghest ende dinen naesten helpen ende vermerret 36 moghest werden mit ouerulodighe verdensten.


Vorige Volgende