Der byen boeck
(1990)–C.M. Stutvoet-Joanknecht– Auteursrechtelijk beschermdDe Middelnederlandse vertalingen van Bonum universale de apibus van Thomas van Cantimpré en hun achtergrond
Regelnummers proza verbergen
| |
[pagina 99]
| |
Die bijen werden mit verwunderliker vrentscap [onder een gheuot]. XIX. capitel3DE bien werden mit verwunderliker vrentschap onder een geuot.aant. 4Ga naar margenoot+Ende dat wal to rechte want Cristus de een exempel is allerGa naar voetnoot4 5 doghet heuet em ghewerdighet sine discipule niet knechte meraant. 6 vrende to heten. De wese man secht oec van der vrenschap seer schoneaant. 7 aldus en verget dins vrendes nicht in dinen ghemode ende en wes siner 8 niet ondachtich in dinen werken. De trouheyt der vrenschap priset alaant. 9 de godlike scrift ende de philosophen spreken daer van seer ghenochliken 10 ende schone dinghe want arestoteles secht. Nullius boni sine amico velaant. 11 socio iocunda est possessio. Dat is ghijns guedes besittinghe is vrolic 12 sunder vrent ofte ghesellen. umme to gane mit den ghenen de dy beteraant. 13 maken mogen ende to late de ghene de du beter maken moghest. Hijr 14 vmme salstu so danighe vrende verweruen den du betruwen mogest in 15Ga naar margenoot+ dinen wederstate ende de du niet// en onsest in dinen voerspode. Vp dat 16 si di in den wederstote vpboren ende in dinen voerspode niet en vernede-17ren. Wodanighen vrent du hebben wilst so danich bewisedi tegen dinen 18 vrent. hebbe altoes sodanich dinen vrent dattu vermodest dat he viant 19 werden moghe ende gheloue so dinen vrende dat he ghine stede hebbe 20 dy to schaden of he viant worde daer en is ghijn dinc schadeliker dan 21 mit den ghenen onvrede to hebben daer du vrendelike mede gheleuest 22 ic sal di wisen de const wo du salst werden leef ghehat sunder arsedieaant. 23 sunder cruet ende sunder enich bespreken of touernie. Wultu dat men 24 di lief hebbe so hebbe lief et is een copenschap ende <ende> ghine vrent-25schap de bate ender soken. He doet der vrentschap ende verminret eraant. 26 mogentheit de se holden wil allene in der tijt des gheluckes. Jsset dattu 27 iemant vermodest dinen vrent to wesen den du so seer nicht en ghelouest 28 alse di suluen so dwelstu alte seer ende du en bekenst niet de cracht 29 der waerre vrentschap alle dinc berade mit dinen vrende mer ersten 30 berade di van den vrende oftet oec een waer vrent si[.] na der vrenschap 31 sal men ghelouen ende vor der vrentschap sal men ordelen. Leue also 32 dattu ghijn dinc en beuelest dinen vrende dan dattu oc dinen viant beue-33len moghest[.] bedenke di lange er dy iemant in der vrenschap verenighet 34Ga naar margenoot+ werde ende wanneert// di behaghet so ontfanghe ene mit helen herten 35 ende spreke so conlike mit em als mit di suluen[.] beide is lasterlic alle 36 menschen to ghelouen ende nymant to ghelouen wes altoes gheuestighet 37 in der vrentschap teghen dinen vrent en gheloue nimant dan dattu suluen 38 ondervunden heuest ware vrentschap en heuet nywerdde bedroghen mer 39 se wlherdet ende bliuet altoes stantachtich ende isset ijt anders gheual-40len so en was de vrentschap ny waerachtich. | |
Exempel42Ga naar margenoot+VAn twen waren vrenden heuet en wijs man dit vertellet. Daer was cortaant.Ga naar voetnoot42 43 vor onsen tiden een iunc man cloec ende verstandel ende seer rike de 44 sinen boden wt sande to menigherhande lande vmme copenschap to done. 45 Ende somighe van sinen boden quemen int oesten ende vunden daer enen 46 heidenen de bauen mate seer rike was in allen ouerulodicheiden ende 47 gueden deser werlt ende seer milde ende trouwe in allen dinghen. Wat 48 meer des kerstens mans boden sechden den heiden dat se sodanighen 49 heren hadden se toghen to hues ende quemen weder ende den heiden 50 brachten se gauen van eers heren weghen ende se brachten den iungen 51 kerstenen man vele mer weder dan he wt ghesant hadde. ende daer van 52 wort de kerstene so seer ontsteken in mynnen ende verwondernisse dat | |
[pagina 100]
| |
1 he em haestete mit groten ghesinne ende mit gauen in oestlant to trec-2Ga naar margenoot+ken// vmme den heiden to sene. De heidene ontfenc ene mit groter eren 3 ende vrouden ende onder vant dattet een erbaer man was van gueden 4 seden scharp van verstande ende bauen allen menschen milde ende helt 5 ene bi em lange tijt mit groter cost. Do de kerstene weder to lande trec-6ken wolde leyde em de heiden in sine camer ende toende em ontelliken 7 schat mer do he stantachtelike weygherde ende nicht van den schatte 8 ontfangen en wolde toende he em ten lesten in der binnester cameren 9 seuen iunferen edel van ghebuerten ende alre schoenst van ghedaente 10 de he na siner heidenscher wise in bequamer tijt dachte to truwene ende 11 sechde to den kerstenen wt allen desen kese di ene huesurouwe ende 12 sunder merren wart de iunghe kersten man bouen mate in sinen ghemode 13 ende ogen gheuanghen ende coes ene de de anderen bouen genc in seden 14 ende in schoenheit[.] do sechde de heidene ic hebbe di den coer gheuen 15 ende du heuest de ghene ghecoren de ic alre lieuest hadde bauen alle 16 de anderen ende du salst onderuinden als een wijs man wat ic di gheuen 17 hebbe ende ic alse onwijs sal nicht beclaghen wat ic vmme dinen wille 18 ouer ghegeuen hebbe[.] do he dit ghesecht hadde gaf he der bruet werdi-19ghe gauen ende leuerde se den kerstenen ouer ende he kierde weder to 20 lande ende leet sine bruet dopen ende ontfenc se mit glorien to ener 21Ga naar margenoot+ huesvrou//wen ende onderuant dattet een wijf was van wunderliker do-22ghet. He wort rike ende vermerret mit eren ende wos vp ende wort de 23 alre meste man van siner stat. mer de heidene dachte ende ouerleghede 24 stedelike in sinen herten. Wat he in der voerghenomder maghet verlaren 25 hadde ende began bauen mate seer mer dan men ghelouen mach in den 26 ghemode beswaert to werden ende van groter droefheit vergenc allente-27len sine ghedaente ende sijn sin ende van daghe to dagen van iaren to 28 iaren van tiden to tiden wort he verminr/ret in sinen guede. Want he 29 en achtede nichtes nicht van al den dat he hadde ende daer vmme quam 30 he ten lesten to der vterste armode ende wart van sinen vrenden ellende-31like verdreuen wt den lande als een dwaes. Do he nicht en woste wat 32 he doen solde quam em in sijn ghedachte dat he sinen vrent versoken 33 wolde vmme wes willen he al dit verdreet lede ende he en mochte nicht 34 ghelouen dat he onghedachtich wesen solde der vrentschep ende waldaet 35 ende em nu versmaen solde nu he in so groten iamer were. He nam den 36 wech an ende quam to der stede daer sin vrent wonde ende cloppede 37 voer sins vrendes porte ende sechde we he were. De bode vergat dat 38 wort ende de heidene en wort niet in ghelaten ende daer omme wort 39Ga naar margenoot+ he swaerlike bedrouet to der// doet to. Doet auent wort leghede he em 40 vp den kerchhof[.] in der stilheit des nachtes was daer een mordener 41 de enen lage leghede de dor ver bi genc ende dode em hemelike ende 42 genc hen. Des morgens wort de ghemordede mensche gevunden ende 43 bi em de onbecande heydene he wort angheuanghen ende wort ghebracht 44 daer de edelinghe ende dat volc van der stat vergadert was ende de mort 45 wart em angheteghen[.] do he des van groten mistroste niet en versach 46 stont sin vrent langhe seer beuanghen mit anxte ende sach den menschen 47 vlitelike an ende becande ene ende altehant do de heidene wt gheleyt 48 wort to der doet spranck sin vrent vor em ende reep dese is onschuldich 49 ick bin de ghene de dit ghedaen hebbe ende sunder merren do he neder 50 buckede da<n>t men em onthoueden solde daert volc myt groten rouwen 51 seer ropende wort wort de ghene de den doetslach ghedaen hadde mit 52 der godliker voersenicheit beuaren ende ontsach dat so edelen ende on-53schuldighen man steruen solde ende spranc int middel ende reep se sin | |
[pagina 101]
| |
1 beide onschuldich de ierste ende de ander ic bin de alre boseste de den 2 doetslach ghedaen hebbe[.] rechteuort worden de richter ende de edelin-3ghe van der stat wunderlike seer beuaren ende nemen dese dree mans 4Ga naar margenoot+ ende ondersochten de sake seer vlitelike ende do se de waerheit// wllen-5comelike becanden leten se de onschuldighen vry ende den schuldighen 6 geuen se quiijt van der verwundernisse der groter trouwe. De kiersten 7 ontfenc sinen vrent mit vrendeliken handen ende ogen ende op dat ic 8 et cortelike sege he nodede ene to den ghelouen[.] de heidene wlbordet 9 ende wort ghedopet he nam en edel wijf sins vrendes nichten ende wort 10 van em daer to dwunghen dat he mit em deelde de helfte van al den gue-11Ga naar margenoot+de dat sin vrent hadde. Hijr vmme sullen de ghelouighe byen em vere-12nighen mit kersteliker ende bequamer vrentschap ende sullen vlitich 13 wesen mit der gracien godes na to volghen deses heidens exempel. |
|