Logo DBNL
Der byen boeck (1990)

Der byen boeck

(1990)–C.M. Stutvoet-Joanknecht–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

De Middelnederlandse vertalingen van Bonum universale de apibus van Thomas van Cantimpré en hun achtergrond


Vorige Volgende

Sie wonen alle in ener wonijnghe. X. capitel

7SE wonen alle in ener wonynghe. Want de nature en ghehenge desaant. 8 niet dat se van een ghescheden werden.

9+Et is proflic allen menschen dattet allen ghelouighen alre sekers9 10 is dat se wonen in ener woninghe. Hijr van secht dauid. seet wo guetaant. 11 ende wo vrolijc isset to wonen broders in een. Want wrede perde werden 12 sachtmodich als se op ene stede to gader comen to stane ende dauid 13 secht vp een ander stede de daer doeste wonen van enen sede in enen 14 hues[.] ende dat is tegens de ghewonte somigher closteren de eer monike 15+ ofte eer clerke dat// sin de reguleer canonike allene wt senden to der 16 heren houe of to den kerspelen ende laten se daer allene merren ende 17 dat is tegen dat exempel dat ons de here alre gherechticheit ende alre 18 doghet achter ghelaten heuet de sine discipulen sande twe ende twe toaant. 19 samen. Salomon secht. We em de allene is. Want isset dat he valt heaant. 20 en heft nimant de em vp helpe. Ende ic de xxx. iaer lanc ende daer en 21 bouen in manigherhande prouincien ende stichten des bisscopes macht 22 ghehat hebbe. hebbe claerlike becant. Wo warachtich dese sentencie 23 is. want ic hebbe vake ghehort in wo groet quaet verueerlike schande 24 ende perikel ghestlike lude gheuallen sin omdat se allene wanderden 25 of allene in der heren houe bleuen. welke schande se nummer gheleden 26 en solden hebben noch sullick quaet ghedaen hebben hadden se enen 27 ghestliken ghesellen bi em ghehat. Ende de alre wiseste vader augustinus27 28 heuet in siner regulen gheboden dat daer niet min dan twe ofte dre to 29 samen solden gaen waer se oec noet hebben to gane. Jn desen punte 30 schinen bi na alle orden van sunte augustinus swaerlike te sundigheneaant. 31+ tegen ere loften ende tegen eer regule// de eer broders [niet] twe ende 32 twe wt en senden mer enen allene ende se segen alse ic hore ende alse 33 my vake vor ghelecht hebben dat men dat punt der regulen niet verstaen 34 en sal van twen broders mer de daer wt ghesant wort de sal gaen ase 35 de regule secht mit wen em de prouest hetet gaen. Ende se willen dat 36 punt der regulen also beduden. Dat et ghenoch si dat men gae mit enen 37 werliken knechte ofte mit enen huerlinghe. Mer ic wil bewisen mit der 38 regulen dat dusdanighe bedueders der regulen alte quellike legen tegen 39 ers selues sele ende dat mach men apenbaerlike seen in den worden de 40 vor dit punt ghesecht sin daer men aldus leset. Wanneer gy to samenaant. 41 in der kerken sin ofte iergent daer wiue sint so bewaert onder een iuve 42 renicheit. Want god de in iv wonet sal in deser maneer iv bewaren wt 43 iv seluen. Hijr omme isset dat god iv bewaert wt iv dat is den enen bro-44der van den anderen. Wat isset dan dat dese segen dat se bewaert mogen 45 werden van den knechte ofte van den snodesten personen de ghijns sins 46 em seluen en achten to bewaren wo vele de myn sullen se iv dan in den 47+ weghe be//waren. Mer sin daer twe broders to samen ende wil em de 48 ene seluen niet bewaren so bewaert em nochtan sin broder ende dat en 49 mach men nummer meer hopen van enen werliken knechte ten weer sake 50 dat de knecht sodanich weer wodanich men nouwe onder dusent enen 51 en vint. O wo grote bewaringhe moten de ghestlike lude hebben in der

tekstkritische noten

1 ghener ogen daer se to comen. Want em is noet eer egen gheruchte to 2 bewaren ende daer en bauen oec dat gheruchte erre orden. Men lest ende 3 men holt van den hilligen vader Augustinus dat he ghestichtet heuet 4 een closter na der regulen de van den hillighen apostelen in gheset was. 5 Welker regule een fundament hadde van den meijster der salicheit dat 6 is van Cristo ende de heuet in gheset alse hijr wt ghesecht is dat de tweaant. 7 ende seuentich discipule twe ende twe to samende solden ghesent werden 8 ende dat confirmeerde he namaels ouermids den hillighen gheest de 9 barnabam ende paulum sande to samen den heydenen to predikene. Deseaant. 10 regule louen bi sunderlinghe ende alre meest to holden de reguleer 11+ canonike ende oec andere orden alse van premonstreet// de wide 12 ghestroyet sin ouer al de hillighe kerke. Mer ghine van em en schinen 13 dit vorghenomde punt der regulen to holden ende se bespoten de ghene 14 de se hijr inne straffen ende segen wat node ist dat men omme ene sake 15 de een verwaren mach twe wt sende. Waer omme solde men dat guet 16 der hillighen kerken onnutlike verteren. O wo iamerlike bespotingheaant. 17 is dit ende wo seer is dese antworde to bespotten also niet gy bosen also 18 niet en bedecke dine kaelheit niet mit drecke. Dat is een spruke onder 19 den volke. Hijr en lach de hase nicht. Verwaer de hase dat is de sunde 20 schulet daer. daer gijn mensche to comen en can als in den herten daer 21 nimant ghetuech en is dan god allene de en ondersoker is deer herten. 22 Och mit wo groten ouerulodighen cost werden de closteren beswaert 23 ende et were gode vele anghenemer dat men de cost leghede an de 24 bewaringhe der brodere ende der orden. Et is oec een sproke waer guetaant. 25 hode is daer is guet vrede. ick sal oec segen dat ic vole al isset dat ic 26 niet gherne ghehort en werde. Jc gheloue dat de ghene de sunder 27+ ghesellen wt wanderen dusentich onghe//lucke ende meer dan men 28 ghelouen mach to ghecomen sin in welken ongheluchte se niet 29 ghesundighet en solden hebben mit den werken ende mit den ghemode 30 hadde een broder bi em ghewesen de se bewaert hadden. Mer de dataant. 31 perikel leef heuet de sal in dat perikel vallen ende dat wal to rechte 32 alse seneca secht. Alle dage is de leste dach quader dan de erste ende 33 daer niet ontseet dat perikel dat comen mach de is onsinnigher dan enich 34 beest. Mer du segeste et is de alre sekerste bewaringhe dat een em sel-35uen bewaer. Want een iegelic is em seluen beuolen. du segest waer mer 36 dat is in der stede tide ende persone daer ghijn perikel en is. Mer de 37 prediker orde ende der mynre broder orde en hebben ghyn guet ofte gelt 38 to verteren nochtan wanderen se altoes in den wege twe ende twe to 39 samen ende ene gheselle en sal den anderen nicht laten bi sunderlinghe 40 in den callinghe der wiue.

Exempel

42+Een broder van der prediker orde den ic alte wal gheloue heuet mi42 43 ghesecht dat he enen man in der orden hadde de wanneer in der 44 werlt een rike ende ouerclaer man ghewesen hadde. Ende dat gheuel 45+ em eens do he des nachtes genc slapen sinen enen rock wt toch// ende 46 lechde ene to sinen houede. He hadde mit em enen lieuen broder mit 47 welken he plach hemelike ende vrolike to wanderen. Hijr omme do he 48 sleep hoerde he ene stemme to em segende stant op ende sich wat dijn 49 broder doet. want he ghenaket den dode ende siner verschedinghe. Do 50 he hijr van ontwakede ende niet en vant sleep he weder an. ende de 51 stemme sechde em anderwerue stant op ende vande dinen broder de daer 52 steruet. to deser stemme ontwakede he echter mer he en achtedes niet

tekstkritische noten

1 ende sleep weder an. ende de stemme sechde em weder derdewerue du 2 heuest dit quellike versumet want dijn broder is doet. rechtevort ontwa-3kede he ende <vant> den rock den he to sine houede ghelecht hadde vant 4 he op em wt gherecket alse bereyt dat he ene an trecken solde. He stont 5 op ende toch den rock an mit confusien ende mit verwondernissen ende 6+ sochte sinen broder ende vant enne doet. se mit wo apenbaren exempele 7 bewesen wort de waerheit der sentencien de salomon secht. Een broderaant. 8 de van sinen broder gheholpen wort is alse ene vaste stat. Cayn de erste 9 ende de alre boseste doetsleger wort van den heren gheuraghet waeraant. 10 is dijn broder abel wes beschermer du soldest ghewest hebben ende gijn 11+ doetsleger. He versakes ende sechde ic en wetes niet heer bin ick// een 12 heerde myns broders ende daer omme wort he van den heren vermaledijt 13 ende woert lantuluchtich ende veryaghet in der eerden. Na deser figuren 14 we ghijn hoder sins broders wesen en wil ende van sinen broder nicht 15 en wil bewart wesen de wort vake lantuluchtich ende gheiaget mit meni-16gherhande becoringhe ende de eerde wort vermaledijt in sinen werkeaant. 17 also dat se em vort brengen sal dornen des wrogens der consciencie ende 18 distel der schande. O waerlike selich ende vor den ogen des ouersten 19 richters ghebenedide insettinghe der regulen. hijr vor ghenomet. Want 20 ouermids de insettinghe wort dat gheruchte beschermet ende de sunde 21 gheschuwet ende alle quaet vermoden ende oersake der becoringhe wort 22 ghehindert.


Vorige Volgende