Der byen boeck

De Middelnederlandse vertalingen van Bonum universale de apibus van Thomas van Cantimpré en hun achtergrond

Regelnummers proza verbergen

Isset dat welke bye den coninc so na volghet dat se sine vlogele quetset de en sal nicht wtuleen der schare se en werde ghewroken. XIII. capitel

8Isset dat welke bye den coninc so na vleghet dat he sine vlogheleaant. 9 quetset. de en sal nicht vntvleen der schaer se en werde ghewroken.

10⁺Bi den vloghele versta ic de scowinghe ofte dat gheestelike le-¹⁰11uen. ende wanneer iemant van den ondersaten sen ouersten vnbeschedeli-12ke moyet ende de schowinghe in em verstuert. de sal onderuinden de 13 alre swaersten vnwerdicheit der anderen vndersaten.

14Hiir vmme vermanet ons de hilghe gheest seer bequamelike in canti-aant.aant.15cis canticorum seghende. Je beswere iv ghi dochteren van iherusalem. 16 bi den herten ende bi den seghen der campen. dat ghi nicht en wecken 17 noch en doet waken mynen gheminden so langhe alse he seluen wil. Ende 18 de here ihesus Christus secht seluen in den ersten beghinne der hilghen 19 kerken den prelaten to troeste aldus. Jn der werlt sulle ghi druc hebbenaant. 20 mer in my vrede. Desen vrede salstu in den ouersten voden ende beghe-aant.21⁺ren. want in sinen vrede sal din vrede wesen.// Wen dat houet seck is. 22 den sin ock al de anderen leden kranc.

+ Serm. a

10 Colv. I, 13 § 1

+ 103b

Exempel

24⁺Wy hebben enen prelaten gheseen de van synen vndersaten to sinen qua-²⁴25den ghewecket wart van den schoweliken leuene. De abbet van sunteaant. 26 mathias cloester to treer was een edel man ghebaren van coninckliken 27 gheslechte. syn vader ende sin broder weren edele hertoghen. Dese was 28 van siner eirsten ioghet op gheuodet in alre puerheit vnnoselheit ende 29 schoweliken leuene. Hijr vmme wart he van al sinen broders ghecoren 30 to enen abbet ende bleef menich iaer lanc in so gheesteliken leuene. 31 ende strengher bewaringhe der orden dat men em nicht sunder groter 32 swaerheit alse daer sware sake aenstaende weren brenghen kunde wt 33 den vmmeganc des cloesters. Dat sach de duuel ende benidet ende ver-34weckede wredelike des abbetes ammetlude dat se mit vnsturinghen an-35brenghen den abbet versturen solden van der roste des hemelschen le-36uens. Dat nam he ersten seer swarliken. mer daer na wart he allentelen 37 ghetoghen mit ghenochten des wtwendighen leuens. ende gaf em ten 38 lesten al heel to erdeschen saken. Nochtant beheelt he de erberheit van 39 buten. ende hadde de gheestelike broders leef ende prees de schoenheit 40 der dochden in enen anderen. Ende al was de doghet guet in den anderen⁴⁰ 41 nochtan hedde se beter wesen sick soluen ende den sine beide in ghesteli-42ken ende in tijtliken dinghen. hedde he beholden den ghuden staet sins 43⁺ er//sten leuens. ende dat is dat men leset in apocalipsi dat de daer opaant. 44⁺ den trone sat hadde teghen den bisscop van ephesen dat he ghebroken 45 hadde den eirsten ghelouen ende achter ghelaten sine eirsten werken. 46 Daer vmme heet he em doen de eirsten werke. anders wil he gheringhe 47 comen. ende omme werpen sinen candeler. Een is noet ende we em toaant. 48 den schouene gift de heeft dat beste deel verkoren. ende god besorghet 49 de ghene de em van werliken saken vntledighen ende tot gode gheuen. 50 ende mit marien ihesus vote bewaren. ende leet den menschen ghine 51 tijtliken dinghen vntbreken. Ende wy hebben vake gheseen dat de ghene 52 de vmme hope tijtlikes ghewinnes in waghen ende in perden vmme toghen

+ Ex. 19

24 Colv. I, 13 § 2

40 Colv. I, 13 § 3

+ 103c

+ Serm. b

[p. 27]

tekstkritische noten

1 to der princen houe vele ghudes vnnutlike to brachten. ende nicht weder 2⁺ en kreghen. dan sunde ende bitter wroghen der consciencien. Hijr vmme 3 en salstu nicht verderuen de vloghele der schowinghe dyns prelaten. want 4 al vntvleestu hijr der schaer der byen du en salst nochtan nicht vntuleen 5 de schaer der engelen de daer wreken sullen dat vnrecht des ouersten 6 princen. Daer volghet na.

6 Daer volghet na, is door de vert. toegevoegd. 13 iosue, Lat.: Numeri. 19 dat is der ghelouigher vndersaten, is door de vert. toegevoegd.

+ Concl.