Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

[p. 441]

2445. Veel voeten in de aarde hebben,

d.i. veel moeite en zwarigheden opleveren; wellicht ‘eigenlijk ziende op het vellen van een boom, die met veel wortels (figuurlijk voeten; vgl. lat. pes, wortel; pes betaceus, beetwortel) vast in de aarde staat en dus niet met den eersten slag valt; maar altijd overdrachtelijk van allerlei moeilijke ondernemingen gezegd’¹⁾. Vgl. Hooft, Brieven II, 82: Schanssen ende sterkten, die voeten in de aerde hebben, ende swaerlijk uit deune (vasthoudende) handen te breken zijn; Coornhert, Vierschare, 424 r: Dat bewijs soude noch al te veel voeten in d'aerde hebben (soomen seydt); wanneer souden wy eynden? Hooft, Ned. Hist. 1; 481; Brieven, 158; 187; 355: Waar uit te scheppen staat, dat de zaak nog veel voeten in d'aarde zouw hebben, ende alzoo alles van geen leyen dak afloopen; V.d. Goes, Briefw. I, 110; R. Ansloo, 456: Nu zie ik, heel bezwaart, hoe al dit werk eerst heeft veel voeten in der aard; V. Moerk. 252: Ik hat het noyt gelooft dat heyliken soo veel voeten in de aert hat; Van Effen, Spect. III, 31; X, 202; W. Leevend IV, 79; Tuinman I, 247; Sewel, 902; Halma, 737; Harreb. I, 6 b; Sjof. 40: 't Had in den beginne heel wat voeten in de aarde gekost; De Telegraaf, 17 Nov. 1914 (avondbl.) p. 5 k. 5: Het over en weer passeeren der Nederlandsch-Duitsche grenzen heeft al heel wat voeten in de aarde gehad; Het Volk, 11 Januari 1915 p. 1 k. 1: Zelfs om deze internationale bijeenkomst op bescheiden schaal te doen plaats hebben, wat heeft het een voeten in de aarde gehad! In de 17^de eeuw kende men in denzelfden zin veel voeten in 't sant hebben, dat voorkomt bij Pers, 732 a; 896 a; vgl. ook het fri. dat het foetten yn 'e groun of yn 't gat; nd. dat hett vêl Föt bi de Er, ist umständlich (Eckart, 135). Syn. Heel wat aarde aan den dijk hebben in Handelsblad, 29 Jan. 1918 (A) p. 1 k. 2: Het had heel wat aarde aan den dijk eer er eenigszins overeenstemming was over het al of niet doorvoeren van den voorgenomen maatregel.

1) Volgens H. Beckering Vinckers in Tijdschrift XXXIX, 159 eig. veel voetstappen in den grond, veel heen en weer geloop kosten; er zullen heel wat stappen om moeten worden gedaan (vgl. het zuidndl. ‘veel voeten op de eerde hebben’; Breug. 19 v: T is haest gheseyt, maar t' can qualick wesen; het sou met vreesen veel voeten op d' aerd' brengen; Waasch Idiot. 202: Veel voeten op de eerde hebben, veel geloop, veel drukte veroorzaken (ook Antw. Idiot. 1392); Loquela, 564: Dat heeft veel voeten-op-de-eerde gekost om de zake zooverre te krijgen.