1644. Van den nood eene deugd maken,
d.w.z. in den nood iets doen, ‘voor deugd of goed aanzien’, dat men anders niet zou goedkeuren; zich naar den tijd en de omstandigheden schikken; lat. facere de necessitate virtutem (Otto, 241). In de middeleeuwen: van der noot (of van der nootsake) ene doget maken; Campen, 91: men moet van den noot een duechde maken; Servilius, 202*; Sartorius I, 3, 61; II, 6, 53; Hooft, Ged. I, 2, vs. 8; Brederoo, Klucht v.d. Molenaar, vs. 19; Idinau, 305:
Men van den noodt een deught moet maken,
Als emmers het quaedt moet zijn gheleden.
Ghy en kunt uyt t' lijden niet gheraken;
Wilt hier dan ghewilligheydt toe be-steden.
Als ghy van buyten queelt, weest van binnen te vreden.
In het hd. aus der Not eine Tugend machen; fr. faire de nécessité vertu; eng. to make a virtue of necessity. Zie Wander III, 1050; 1060; Tuinman I, 344; Ndl. Wdb. IX, 2068; Joos, 159; Villiers, 87; Waasch Idiot. 461 a; Antw. Idiot. 1918 en vgl. nog het Friesch: as 't net kin so 't moat, dan moat it sa 't kin.