Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

[p. 82]

1631. Wie zijn neus schendt, schendt zijn aangezicht,

d.i. wie van zijne nabestaanden kwaad spreekt, deelt zelf in de schande. Vgl. Fridank, 118, 3: Sin selbes schande er mêret der sîn geslehte unêret; mnl. sijns selfs locht scuut hi sere, die sinen gheslachte sprecht onnere¹⁾. Zie verder Campen bl. 8: wie syn noese afsnijdet, die schendet syn aensicht, variant van die zyn neus snydt, schendt zyn gezicht (zie Ndl. Wdb. IV, 2207); Goedthals, 28: die synen neuse scheynt bederft zyn aensichte; Hooft, Schijnheilig, 435: Doe hy my altemael had laeten wtkallen, seidt hy; êele man, houdt uw rust; 't is uw huisvrouw: snydy uw neus af, ghy schent uw aensicht; Smetius, 129; Van Moerk. 561; Cats I, 476 en Tuinman I, 199: Die zyn neus afsnyd, schend zyn aangezigt (zoo ook bij Halma, 379); dit drukt aardiguit, dat yemand zich onteert, door gebreken van zyne nabestaande te ontdekken; II, 60: Dit is een oud spreekwoord; 't wil zeggen, dat schoon tusschen bloedverwanten wel eens twist ontstaat, die echter niet te hoog moet loopen, om dat zy altoos moeten denken, dat ze malkanders vleesch zyn, en blyven; C. Wildsch. IV, 36; 190; Ppl. 43; 80; Nkr. III, 10 Jan. p. 2: Wees maar niet bang dat ik u in de krant zal zetten; we dragen immers één naam, en wie z'n neus schendt, schendt z'n aangezicht; Villiers, 87. Voor Zuid-Nederland zie De Bo, 739 a; Antw. Idiot. 1915: die zijnen neus schendt, schendt zijn aangezicht; Waasch Idiot. 457 b; 574 a: schendt ge uwen neus, ge schendt uw aangezicht. In het hd. wer seine Nase abschneidet, der schändet sein Angesicht; fr. c'est se couper le nez pour faire dépit à son visage; oudfr. qui son nez coupe il déserte son vis; eng. don't cut your nose off to spite your face; de. hoo som skaerer sin Naese af, skamferer sit eget Ansigt; zie verder Taalgids IV, 264; Dirksen I, 68; Jahrb. 38, 161; Wander III, 951-952 en vgl. het fri. dy 't him sels yn 'e noas byt, skeint syn antlit of oansicht.

1) Tijdschrift XII, 101; 108.