Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

1530. Moeten is dwang.

Men antwoordt dat aan een kind, dat schreit en dwingt en zegt: ‘ik moet dat hebben’; ook als antwoord op een bevel dat men iets ‘moet’ doen, en men zich niet laat gebieden. De zegswijze moeten is dwang kwam in de 17^de eeuw voor in den zin van: als men gedwongen wordt, kan men niet anders; wat moet, dat moet; zie Winschooten, 156: Moeten is dwang beteekend te scheep sagjes voortdouwen; Halma, 357: Moeten is dwang, als men gedwongen werd kan men niet anders, il faut céder à la force; Sewel, 495: Moeten is dwang, one must yield to force; Harreb. 169. In den tegenwoordigen zin komt de zegswijze voor in 't fri. moatten is twang, wel verzoeken, niet gebieden; Molema, 273:

[p. 35]

mouten is dwang, ik laat me niet dwingen; Antw. Idiot. 827: Moeten is dwank en schreeuwen is kinderzank (bij ons ook met dit laatste toevoegsel); Waasch Idiot. 442: Moeten is bedwang en krijschen is kinderzang; Tuerlinckx, 397; Rutten, 147: Moeten is bedwang en grijzen (krijschen, weenen) is kinderzang; nd. Möten is Dwang, voor den drang der omstandigheden moet men wijken (Wander III, 790); vgl. eng. want must be his master (als antwoord op ‘he wants’).