Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

1208. De koe bij de horens grijpen (pakken of vatten),

d.w.z. eene moeilijke, gevaarlijke onderneming op de juiste manier flink aanpakken; fri. de kou by de hoarnen pakke of it hynsder (paard) by de team (toom) pakke. De spreekwijze is ontleend aan het vangen van eene koe, die wild rondspringt en die men alleen door haar flink bij de horens te grijpen in zijne macht kan krijgen en kan bedwingen. Vgl. D. Doct. II, 2590: God, onse here, gheeft al goet, maer den osse metten hoornen niet; Servilius, 138*: God geeft den os, mer niet metten hoornen (dii bona laboribus vendunt); zoo ook bij Campen, 13: Godt gheeft die Koe, maer niet by den hoornen, dat herinnert aan de fr. zegswijze Dieu donne biens et boeufs, mais ce n'est pas par la corne; Hooft, Ned. Hist. 231: Zy hebben de koe by de hoornen (ze zijn de grootste moeilijkheden te boven). In sommige streken van Zuid-Nederland zegt men het kalf bij den kop vatten: seffens aanvangen met hetgeen men eigenlijk van zin is, seffens naar zijn doel gaan (Schuermans, 216) en de koe bij 't zeel pakken, de zaak juist en goed aanpakken, zooals 't behoort. In vele talen is de uitdr. bekend; zie Wander, IV, 857 en vgl. fr. prendre le taureau par les cornes; hd. den Stier bei den Hörnern fassen; eng to take the bull by the horns. Naar 't schijnt komt ze bij ons eerst in de 19^de eeuw voor. Harrebomée, V. Eijk en Weiland vermelden haar niet.