Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

1033. De ware (of rechte) Jozef,¹⁰³³

d.w.z. de man, die door een meisje begeerd wordt, die haar lijkt; de voor haar bestemde man, veelal in de zegswijze: als de rechte Jozef maar komt, dan zal Maria (eng. Miss Right) wel volgen, d.i. als de man harer keuze komt, zal het meisje wel het jawoord schenken. Vgl. C. Wildsch. III, 80: Het schijnt dat de rechte Joseph nog niet gekomen is, anders zou Maria wel gevolgd zijn. In het nd. wenn de reite Maria kömmt, mot de Josef bêden; wenn der rechte Joseph kommt sagt Maria Ja (Wander II, 1026), ontleend aan de verbintenis van Jezus' ouders (Zeeman, 311; 520); vgl. het fri. de rjuchte Jozef. In denzelfden zin, volgens Harrebomée I, LVIII: Als de rechte Adam komt, gaat Eva mee. In de 16^de eeuw: 't Is noch de rechte Peter niet, het is nog niet het ware, er ontbreekt iets aan (Ndl. Wdb. XII, 1405). Woeste, 114 a citeert: dat is de rechte Jacob, dat overeenkomt met het hd. das ist der wahre Jacob (vgl. Reinius, 30). In het eng. spreekt men van the real Simon pure of van Mr. Right²⁾; the right Benedick; in Zuid-Nederland van Jan van Pas (Volkskunde XVI, 63) of Hein van Pas (De Cock², 141). Aan een anderen Jozef moet worden gedacht in de zegsw. een kuische Jozef (hd. keusch wie Joseph), voor een kuischen jongeling (vgl. Gen. XXXIX, 7-12).

1033 Voeg bij fr. c'est un vrai Joseph, onnoozel, preutsch.

2) Sartorius I, 1, 45: Nihil ad Parmenonis suem. 't Is noch de rechte Peter niet. ‘De aemulatione dictum, quae longo intervallo abest ab eo, quod imitaretur. Nostratus de verna temperie paroemiam sumpserunt, qui fere ad Divi Petri Cathedram incidit.’