Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

365. Wiens brood men eet, diens woord men spreekt,³⁶⁵

d.i. men houdt het met hem, kiest de partij van dengene²⁾, van wien ons bestaan afhankelijk is; eene gedachte die in de middeleeuwen wordt uitgedrukt door men liët (lidet) of hulet metten brode³⁾; in de 17^de eeuw in Zuid-Nederland met den broode spreken; bij Sart. IV, 10: die kallen na den broode. Zie Smetius, 108: Wiens brood dat men eet, wiens woord dat men spreekt; Plaiz. Kyv. 9; Tuinman I, 359; Ndl. Wdb. III, 1549; Taalgids V, 185 en vgl. hd. wessen Brot ich esse, dessen Lied ich singe (Wander I, 480; ook bij Breseman, 237), dat overeenkomt met het mlat. cuius enim panem manduco carmina canto; fr. celui louer devons de qui le pain mangeons; eng. who finds my bread and cheese, it's to his tune I dance.

365 De fr. uitdr. is verouderd.
Broodnoodig,
hoognoodig, onmisbaar, naast zoo noodig als brood. Vgl. Jan Saly 1: So noodig van doen hebben as broot inne mont. W. Leev. I. 20: Zo een ziekentrooster zou ik ook gaarne in onze kajuit hebben. Die hebben wy brood noodig; Ndl. Wdb. III, 1539; 1571; De Bo, 190: zoo noodig als brood, volstrekt onontbeerlijk; Antw. Idiot. 303: zoo noodig als brood (in de schapraai); Rutten, 41: Iets zoo noodig hebben als 't brood dat men eet; fri. breanedich, - nodich.

2) Vgl. mnl. enes wort of tale spreken, iemands partij kiezen.

3) Mnl. Wdb. IV, 515 en 563; III, 735.