Nederlandsche gedichten uit de veertiende eeuw van Jan van Boendale, Hein van Aken e.a.

Dit sijn noch die .X. ghebode.aant.

MEnsche / hoor en̄ merct aen mi /
Dese .X. ghebode lere ic di
Met eenre corter lere /
Die saltu emmermere
Draghen inder herten dijn /
Wildi erve des hemels sijn.

Nu hoort hier dat eerste ghebot:

Vrucht en̄ blee en̄ min God /
Ende gheloeft dat Hi allene si
Ghewarich God / en̄ staet Hem bi.

Dat ander: En neemt in dinen mont

Onnuttelijc Hem in gheenre stont;
Dattu meyneeden niet en zweers /
Daer du dijn ziele mede verseers.

Dat derde: Hont dijn vierte weert

Des sondaghes / dats dat God begeert;
Daer aen suldi uwen arbeyt sparen/
En̄ u met goeder daet bewaren.

Dat vierde du wel merken sout:

Eert vader en̄ moeder / en̄ sijt hen hout /
Soe datmen trouwe aen di spore;
Arbeyt hen in haer oudere vore.

Dat vijfte onthout / het es noot:

[p. 636]

 

Dune salt nyemene slaen ter doot /

25

Weest oec ter volleest niet bewant /

 

Dijn raede en moerde noch dijn hant.

 

Dat seste: Du salt cuusch wesen /

 

Oftu voor Gode wils ghenesen;

 

Sijt cuusch met al dijnre daet /

30

Soe wert wel dijnre zielen raedt.

 

Dat sevende: En sijt gheen dief /

 

En̄ en laet di nemmer sijn lief

 

Eens anders goet / want di niet en teemt /

 

Daer omme die duvel dijn ziele neemt.

35

Dat achste: En wes gheen valsch ghetuuch /

 

Dune saelt niet lieghen / no en bedriech

 

Niemene / want het wert di goet:

 

Hi es salich die dese lere doet.

 

Dat neghende ghi wel onthouden selt:

40

Ghine sult begheren met ghewelt

 

Noch tonrechte nyements scat /

 

Noch met rove noch met vorsat.

 

Dat tiende in dijn herte schrijs:

 

Dune salt begheren nyemens wijf /

45

Noch dat wijf nyemens man;

 

Want grote sunde leeght daer an /

 

En̄ si verdienen den ewighen ban.

 

Mensche / dit sijn die .X. ghebode /

 

Die di¹ van Onsen Here Gode

50

Ghegheven te houdene sijn dijn leven;

 

Dien saltu also sijn beneven /

 

Dattu die ziele alsoe bewaers /

 

Dattu den duvel ontfaers.

1 H. du.

[p. 637]

 

Dit hout vaste in dinen sinne:

55

Gode vrucht / vieyt en̄ minne /

 

En̄ zweer bi Hem gheen meynede;

 

Eert vader en̄ moeder beyde /

 

Houdt dijn vierte waer du macht /

 

En̄ huedt di voor manslacht.

60

Sijt reyne en̄ hebt cuuscheyt lief;

 

Daer toe en sijt oec gheen dief;

 

Voor valsch ghetughe wes behoet /

 

En̄ begheer tonrechte nyements goet.

 

En̄ brec oec niet dijn huwelic orden.

65

Dese .X. dit sijn Gods worden.

 

Nu hebt lief dese .X. ghebode /

 

Die ons beval Onse Here Gode /

 

En̄ nader leren doet die daet.

 

Wat helpt die lere diemen haet /

70

Daermen die werke niet en doet?

 

Mensche / wildi sijn behoedt

 

Vander hellen gloede /

 

Soe neemt in dinen moede

 

Van mi dese lere /

75

En̄ behoutse emmermere

 

Besloten inder herten dijn /

 

En̄ doet met uwen werken aenscijn /

 

Soe blijsdi vander hellen vri /

 

En̄ die duvel vliet van di /

80

Die / leyder! op di heeft ghezworen;

 

Want du beste ter hemelscher vrouden vercoren /

 

Die hi door hoverde heeft verloren.

 

Van plompen sinne hebbic nu

 

Wel cume bracht dit boecsken toe.

[p. 638]

85

Vorwaer sijn sin es mi te sterc /

 

Maer ic voer bi des waters merc /

 

Aenden oevere mijn scep ran.

 

Aergere diepte ic mi versan /

 

Leyder! mijn scep was te cranc /

90

Haten moestic diepen ganc.

 

Dieper redene mijdic doe /

 

Droeghes oevers was ic vroe /

 

Hulpe nam ic by mi waer

 

Aen Gode / een licht der werelt claer /

95

Die reyne es alles wandels vry.

 

Recht es Di dit wonder bi

 

Vader / Sone en̄ Heilighe Gheest /

 

Die .iij. personen in een Du dreechst /

 

Sus es dijn wonder alte groot.

100

Siet / God / met minen sinnen bloet

 

Vaer ic minen meester nae:

 

Van verren sueckic / maer doch ic ga.

 

Ach / God! mijn dicht es als een droem.

 

Leght aen die spotters dinen toem!

105

Dies baedic vore / noch bidicx na.

 

Helpt mi dat nuttelijc besta /

 

Soe dat siere bi verbetert sijn

 

Diet horen aen dit boekelkijn.

 

Edele God / doer dine drie namen

110

Verlicht onsen noot. Nu sprect Amen.