Nederlandsche gedichten uit de veertiende eeuw van Jan van Boendale, Hein van Aken e.a.

[p. 403]

III.
Dat die mensche selve niet wreken en sal, ende hoe die rechter recht doen sal. Cap. I.aant.

VAn Gods wraken heb ic u
Hier vore gheseghet nu /
Also ghi hebt ghehoert;
Nu so moghedi horen voert
Vander menschen wraken dan /
So ict best gheraken can.
God sal metter wraken beyden /
En̄ wreect met bescedenheyden /
Na dat groet es die mesdaet;
Maer die mensche / dat verstaet /
Wreect dicke met haesten groet /
Des hi en heeft ghene noet /
En̄ oec met groten onbeschede;
Want om een woert datmen sede /
Oft om enen plat ghegheven /
So neemt men enen mensche dleven /
Of slaet hem af hant of been.
Dit en es ghelijc en ghene.
Die boeken van loyen houden /
Die bleven sijn van ouden /
En̄ die keyser confirmeren /
Die vander werelt sijn heren /
Datmen sal doen ghelijc wet /
Lijf om lijf / let om let /

[p. 404]

25

Voet om voet / hant om hant /

 

Oghen om oghen / tant om tant /

 

En̄ des ghelike van allen /

 

Datten mensche mach ghevallen.

 

Menschen wrake en es niet goet /

30

En̄ wie dat wrake selve doet

 

Doet Gode onrecht en̄ scande /

 

En̄ hoe den heren vanden lande

 

Sijn de wraken ane belanc

 

Aen dese .ij. / sonder wanc.

35

Maer wiste een mensche datmen dade

 

Scade of sonde / vroech of spade /

 

Dat soude hi sonder beyden

 

Wreken inder jeghenwordecheyden /

 

En̄ vromelike dat wederstaen /

40

Al soudt aen yemans leven gaen;

 

Want dat ghebieden alle rechten /

 

Datmen cracht sal wederrechten

 

En̄ wederstaen eer si ghesciet /

 

Maer men sal dat wreken niet;

45

Want die wrake / sonder waen /

 

Sal aenden lanshere gaen /

 

Die in Gods stede set

 

Om elken te doen wet.

 

Oec en sal die / wats ghesciet /

50

Sine beternesse nemen niet

 

Eer die ghene met vonnes

 

Verwijst si die mesdadech es;

 

Want die lanshere / wildijt weten /

 

Es daer in Gods stat gheseten /

55

Dat hi alle mesdade

[p. 405]

 

Wreken sal / vroech en̄ spade /

 

Na recht ordeel / en̄ anders niet.

 

En̄ laet hi dat om gheniet /

 

Om vrienscap of om bede /

60

Hi verlore sijn lant daer mede /

 

Dat hi houdt / groet en̄ clene /

 

Vanden Schepper te lene.

 

Daer vore elc here comen sal

 

En̄ rekeninghe doen van al

65

Sire heerscapien / God weet /

 

Eest hem lief ofte leet /

 

Also Ihesus Cristus selve spreect

 

In die Ewangelie / daer hi vertrect

 

Hoe die heren met sire ghewoude

70

Rekeninghe hebben soude

 

Van sinen knechten / so men daer

 

Lesen mach scone ende claer.

 

En̄ die ghetruwelijc hadde ghedient

 

Loendi hoechlijc als sinen vrient /

75

En̄ die Hi in ontrouwen vant

 

Dede Hi int vier werpen te hant.

 

Hier bi versiet / ghi heren / in tijt

 

Dat ghi ghetruwe knechte sijt /

 

En̄ uwes Heren goet also bestemt

80

Dat ghi van Hem niet en wert ghewent.

 

En es gheen mensche so hoghe /

 

Paeus / coninc no hertoghe /

 

Hi en es quaet ghenoech na recht

 

Te sijn Gods dienstknecht.