Nederlandsche gedichten uit de veertiende eeuw van Jan van Boendale, Hein van Aken e.a.

[p. 406]

Hoe God wilt datmen Hem die wrake gheven sal. C. II.

ONse Here Ihesus Cristus
Spreect met sinen monde aldus /
Die niet dan waer en can spreken:
‘Gheeft mi die wrake / ic salt wreken.’
Daer mach men kennen die woert
Dat die wrake Gode toe hoert /
En̄ dats sijn bevelen
Dat wijt Hem opgheven selen.
Maer die enen anderen mesdoet
Aen lijf / aen ere of aen goet /
Sal altoes sijn ghereet
Te beterne als dient es leet;
En̄ hoe hijt bat ghebetert en̄ ere /
Hoe hijs eren hevet mere.
Der menschen wrake inden lande
Die sijn harde menegherande:
Sulc wreect metten sweerde
Den evelen moet die hem deerde /
Oft quetst liede oft slaetse doet
(Die welke sonde es harde groet
Datmen den mensche cort haer leven
Dat hem sijn Scepper heeft ghegheven) /
Of een let of .ij. sleet af /
Dat hem God Onse Here gaf.
Wet dat die mesdaet / voer waer /
Voer Gode es harde swaer.
Hoe soude die knecht so coen ghesijn /
Dat hi sijns meesters werc so fijn

[p. 407]

 

Breken soude om eneghe saken /

 

En̄ dat al te nieute maken?

115

Wet dat God / alsic versta /

 

Die wrake dic hier volghet na /

 

Die metter gherechter waghen weghet

 

Al dat arch tsine pleghet /

 

En̄ oec alle weldaet mede /

120

Alsoet van rechte es sijn sede.

 

Sulc wreect oec¹ / dat verstaet /

 

Die en steect no en slaet /

 

Maer met quaden vloeken en̄ wenschen

 

Die si gheven andren menschen;

125

Ia / sulc mensche es also ries /

 

Dat hi Gode bidt dies /

 

Dat Hi sine viande schende

 

En̄ al ongheval toe sende:

 

Dat es sonderlinghe quaet /

130

En̄ al jeghen Onsen Here gaet.

 

En̄ wet dat Hem dies Onse Here

 

Belghet harde sere;

 

Want Hi selve heeft ghescreven

 

Dat wi al selen vergheven /

135

En̄ dat Hi den ghenen sal

 

Sijn sonden vergheven al /

 

En̄ over den wrekre wreken.

 

Noch es alsulc sijn spreken:

 

‘Sijt ontfermhertich also ghelike

140

Alse u Vader es in hemelrike.’

 

Noch sprac God int ghemene:

 

‘Salich sijn si int ghemene

1 Hs. doet.

[p. 408]

 

Die ontfermherticheyt minden /

 

Want si selense weder vinden.

145

Die wraecghier van arde sijn

 

En sien¹ meer Gods aenschijn /

 

Eest dat sire in werden vonden

 

In hare lester stonden.

 

Noch een wrake / als wi lesen /

150

Dat die quaetste es van desen:

 

Alse verradenesse en̄ achtersprake /

 

Dat es tquaetste vander wrake

 

En̄ die scandelicste mede.

 

Dats nochtan vele der liede sede;

155

Maer so wat mensche dat pliet

 

En es van conditien niet.

 

Hets sonderlinghe groet lachter

 

Onhoudelijc te spreken achter /

 

Alse David / die heylighe man /

160

Inden Souter wel segghen can:

 

Hi bidt Gode te menegher stede

 

Dat hine van quader tonghen bevrede.

 

Noch spreect God in ene stede /

 

Alsic u voer verstaen dede:

165

‘Eest datmen u aen deen wanghe sleet /

 

So biedt die ander ghereet.’

 

Maer wet dat God dese dinghe

 

Op tpaepscap spreect sonderlinghe:

 

Si sitten in Cristus stede /

170

En̄ souden houden sine sede;

 

Want verdraghen en̄ oetmoedechede

 

Toende Hi in elke stede /

1 Hs. siet.

[p. 409]

 

Die coninc was waerlike

 

Inden hemel en̄ op ertrike.

175

Hi bat voer hen / met ernste groet /

 

Diene brachten toter doet.

 

Priesters in haren daghen

 

En souden ghene veede draghen /

 

Noch wrake doen oec also;

180

Want en hoert hen niet toe.

 

Ach / verdrach en̄ oetmoet es slap

 

Heden daghes onder tpaepscap!

 

In hen es wrake en̄ hoverde /

 

Al en eest niet metten swerde /

185

En̄ oec nijt en̄ ghierechede /

 

Alsic u hier voren sede.

 

Ic wiste / dat si u becant /

 

Enen paep in Brabant /

 

Die selden liet onghewroken

190

Dat hem mesdaen was of mesproken /

 

Hine wraect / sijt seker das /

 

Wanneer hi sach dat tijt was;

 

Ia / was hi cleyne ofte groet /

 

Al hadde hi ghebeden broet /

195

Hine wraect sonder verwijt

 

Wanneer hi sach den tijt /

 

Niet met voeten no met handen /

 

Maer met scaden en̄ met scanden /

 

Waest stille oft openbaer.

200

Dese was Cristus contrare /

 

Die sinen vader bat inder noet

 

Voer hen diene brachten ter doet /

 

En̄ die daghelijcs den sonderen

[p. 410]

 

Vergheeft / alsijt begheren.

205

O felle herte / versteent

 

In hoverden / wats dat ghi meent /

 

Dat ghi uwen broeder sijt so hart /

 

Die Gode also sure wart

 

Dat Hi daer om aent cruce hinc?

210

Dien wildi om een cleyne dinc

 

Bederven / sonder blijf /

 

Beyde aen ziele en̄ aen lijf.

 

Des ghelijcs / sijt seker van dien /

 

Sal u weder dan Gode ghescien /

215

Die selve spreect / dat ghijt wet:

 

Metter maten daer ghi mede met

 

Salmen¹ u meten. Dat versint /

 

Dit woert en mach faylgeren twint.

1 Hs. Dalmen.