Gedichten (2 delen)

[429] Op myne reise, naa Londen, aan myne suster, Katarina (p. 735)

toelichting	In de zomer van 1655 richtte Six zich met dit gedicht tot zijn zuster in Amsterdam, waar een pestepidemie woedde. Hij maakte in die tijd zijn tweede reis naar Engeland. Het gedicht staat op p. 557-559 van zijn bundel Poësy.
annotatie
titel	myne Suster, Katarina: Six' oudste zuster (1625-1687), die net als hij aan een miltkwaal leed
1	Wyl: Terwijl
	mest: vult
3	weer: opnieuw, nl. evenals in het voorgaande jaar 1654
	veer: kade (wnt xviii, 1268)
9	loopt nieuwers mis: ontkomt nergens
12	Veegh loot: Dodelijke loden kogels
13	Och of!: Ach!, was het maar zo dat
	sturf: zou zijn gestorven
	verwurf: zou hebben gekregen
14	Voor pyn: In plaats van de pijn, nl. die van Six' miltkwaal
15	wenscht zoo maar: heeft als enige wens op die wijze
	ontmenscht: van het menselijk lichaam verlost
17	laat: verlaat
	noch sonder kruis: dat nu nog niet in ellende verkeert (en ook: dat nog geen wit pestkruis op de gevel heeft, ter aanduiding van ziektegevallen)
18-19	Mids [...] maar [...] baar: Als ik tenminste mag hopen dat ... zal veroorzaken
19-20	kruissen [...] Aan 't vleesch: merktekens van Gods straf in de vorm van lichamelijke kwellingen. Vrees voor de dood is immers een te bestraffen zonde.

[p. 738]

21	's Engels byl: de bijl van de wraakengel
	een balk, of styl: een balk of stut van ons huis, dwz. een lid van de familie
23	God gaf, God nam: vgl. Job 1:21
	hoe het quam: hoe het ook zou komen
25	Lyk: Zoals
	's Vaaders toorn: de toorn van God de Vader
	den eenenhoorn: de woning en winkel van de familie Six van Chandelier in de Kalverstraat, die een eenhoorn als uithangteken droeg
26	vier: vuur
27-29	met alle man Geen sier Te sengen: zonder de andere burgers een haartje te verzengen
29	zoo: evenzo
	's Heemels boo: de bode van de hemel, de wraakengel
30	douw: een hemelse dauw
31	pestigh wee: een pestziekte
33	dat: op zo'n wijze, dat
	het ons niet vat: het geen vat krijgt op ons, het ons niet treft (vgl. Richteren 6:39-40: het verhaal van het onbedauwde vlies van Gideon)
35	Aan onse keel [...] meededeel: Op onze nek ... laat neerkomen
37	Verlies ik: Als ik ... zal verliezen
	bloed: bloedverwanten
	dat God verhoed: wat God verhoede
38	Geduld: Lijdzaamheid
39	Gaat neeven my: Zal mij vergezellen
39-40	ben vry, Van schuld: zal geen schuld daaraan hebben, zal me geen verwijten hoeven maken (de reden hiervoor geeft r. 41-42)
41	Al reisde ik niet: Ook als ik niet zou afreizen
	geschiedt: altijd geschiedt
43	schiklik werk: geordende schepping
	perk: levensduur en plaats
44	Voorsien: Van tevoren vastgesteld
45	hoe kloek: hoe wijs ook
	ontvouwt: duidt, kan de inhoud doorzien
45-46	dat boek Des wils: dat boek van Gods wil met de wereld. Six denkt hierbij niet aan de bijbel, maar aan het geheel van Gods voorzienigheid, hier voorgesteld als het boek met de zeven zegels uit Openbaring 5.
47	krakeel: geruzie, theologische onenigheid
	daarom: daarover, nl. over het geheel van Gods voorzienigheid. Six bedoelt de onenigheid over de predestinatieleer.
48	Geschils: Twist
49	De baan ten end gerunt: Als de levensbaan in korte tijd tot het einde toe is doorlopen (absolute constructie)
51	de geest, op 't vaale beest: de op een vaal paard gezeten dood (vgl. Openbaring 6:8)
53	keert, op: doet afketsen van
55	zoo bros, gelyk een os: zo zwak als een os
57	Hiskiaas tyd: Het leven van koning Hizkia
	wel: weliswaar, dan wel
	respyt: uitstel van beëindiging. Toen koning Hizkia op sterven lag, bad hij tot God en verkreeg nog vijftien levensjaren (2 Koningen 20).

[p. 739]

58	Schoon uit: Hoewel zijn leven afgelopen scheen te zijn
59	In 't sterflik oogh: In het oog van de mensen, Naar menselijke maatstaven
59-60	na 't hoogh Besluit: volgens het verheven besluit van God, dwz. de voorzienigheid. Er was dus geen sprake van respyt, want Hizkia's levensduur was reeds van tevoren bepaald en zijn ziekte was slechts In 't sterflik oogh terminaal, zodat zijn geval niet kan dienen als tegenvoorbeeld bij de constatering van r. 53-56.
61	Myn toeverlaat: dwz. Mijn moeder
64	eer: inzet van al mijn deugden
65	's leevens snik: de stoterige voortgang van de levensadem
67	Vertraagen: Doen verwijlen, Langer laten blijven
67-68	schoon ik in myn woon Verblyf: al blijf ik thuis (wnt xix, 720)
69	Ik gaa in 't myn: Ik ga mijn weg
70	Om 't best: In de hoop op het beste
71	ongemak: leed door ziekte (wnt x, 1627; vgl. r. 18-20, hierboven)