Gedichten (2 delen)

[428] Op het Latynsche dankdicht, van Amandus Fabius, [...] (p. 733)

toelichting	Het gedicht zal dateren van 1654, het jaar van Six' tweede bezoek aan Ninove (ten zuiden van Aalst). Nadere bijzonderheden over Amandus Fabius zijn te vinden in de Toelichting bij gedicht no. [368]. Verdere gegevens over het in de titel genoemde geschenk en het dankdicht ervoor heb ik niet kunnen vinden. Dit gedicht staat op p. 555-557 van Six' Poësy.
annotatie
titel	het geschenk van syn Hoogheit Leopold Wilhelm: kennelijk een geschenk in zilvergeld (vgl. r. 21, hieronder), dat Fabius, of misschien de orde waartoe hij behoorde, van Leopold-Willem, de landvoogd over de Spaanse Nederlanden van 1647 tot 1656, ten geschenke had gekregen
3	boonaard: ‘boonaarde’, bodem waarop bonen gedijen (wnt iii, i, 449, deze plaats). Fabius is een latinisering van Boonaert of Boonaerts, de eigenlijke achternaam van de priester. De aanduiding boonaard staat in de vergelijking tegenover Damaskus, r. 1.
4	de vrucht der baakelaaren: de lauwer, de vrucht van de laurier (wnt ii, i, 878, ‘oneigenlijk’), dwz. gelauwerd dichtwerk
6	vernen stronk: oude stam (nl. van een boonplant, vgl. r. 3) (wnt xx, 1536, deze plaats)

[p. 736]

7	beeter dan de boonetyd: betere dan het seizoen van de bonen, de zomer, geeft (vgl. r. 9; wnt iii, i, 450, deze plaats)
8	de moeslui: de groenteventers
10-12	Die ... inspreeken: Bonen, die nog lang nadat hun huls binnen enkele weken van het daarna meteen verdorrende gewas is geplukt, de arme mens wat moed geven (nl. omdat de voedzame peulen lang bewaard kunnen worden en hem in leven kunnen houden)
13	hy: nl. de arme mens
	moet: toch zal moeten
14	grooter: nl. groter dan die van een armen mensch
15	Daar: Terwijl daarentegen
	uwe lauwerboon, en blaân: de gelauwerde vruchten en bladen van u, dwz. uw dichtwerken
16	erven: verkrijgen
17	van zulken loof: met zulke bladeren en, in woordspel: met zo'n lofdicht. Fabius' dichterlijke vruchten staan dus boven de voedzame vruchten van de boonplant, die de armen mensch slechts tijdelijk soelaas bieden. Fabius' lauwerboon, en blaân (zijn lofdichten) verschaffen echter Een naam onsterfelyk [...] Aan groot, en klein.
18	Gekroont: vgl. kroonen (r. 8)
	herssen: hersenen (wnt vi, 644)
19	te hoof: aan het hof te Brussel
20	lauwervrucht: dwz. een prijzenswaardig produkt (wnt viii, i, 1177, deze plaats)
	van Roomsche versen: dat bestaat uit Latijnse versregels
21	Voor: Als dank voor
	syn ryke gaaf: vgl. de annotatie bij de titel
22	Dat licht, op d'eevenaar, geleegen: Zilver, dat, als het op de weegschaal wordt gelegd, waarschijnlijk (wnt iii, iii, 4284)
23	Uw bloemgaave: dwz. Uw als een tuil bloemen zo fraaie dankdicht
23-24	in waardy, zoo braaf Niet: omdat het niet van zo edele waarde is
24	ooverhaalt: overtreft
	op kan weegen: evenaart
26	Maar: Maar het was
27	Waar: nl. Het Paradijs, waar
	voor 's werrelds hooghsten prys: als hoogste blijk van gunst die op aarde gegeven kan worden
28	den mensch liet noemen: de mens ... een naam liet geven
29-30	bralt [...] Met: gaat ... prat op
30	vlechtselen laurieren: gevlochten lauwerkransen
31	om zoo veel gewins: vanwege zo vele overwinningen. Leopold-Willem heroverde in 1649 bijvoorbeeld Ieper en in 1652 Duinkerken op de Fransen.
32	Terwyl hy Brussel mocht bestieren: dwz. Behaald in de tijd dat hem het landsbestuur in Brussel was opgedragen (dwz. in de periode na 1647)
33	Van waar: Vanuit welke stad
	door dappren raad, en daad: mogelijk denkt Six hierbij aan de Franse veldheren Turenne en Condé, die in deze tijd van de Fronde in Spaanse krijgsdienst tegen de Fransen streden.

[p. 737]

34	Spanjes silvre vlooten: de Spaanse zilvervloten uit West-Indië
35	Mars van Vrankryk: De Franse oorlogsgod. Of, concreet: Gaston van Orléans, de aanvoerder van de Franse troepen.
37	Noch: Toch
38	Indien geen diergelyke veeder: Als niet zó'n pen
39	Boonaards: vgl. de annotatie bij r. 3
	onsterflik: op onsterfelijke wijze
	gaf: had gegeven
40	Den lauwerbalsem: De balsem die zijn lauweren verduurzaamt, dwz. De inkt die zijn overwinningen zal doen voortleven in de herinnering
	den ceeder: het cederhout, dwz. het door het eropgeschreven dankdicht verduurzaamde en kostbaar gemaakte papier
41	De glori van de tongh: Mondeling verbreide roem
42	Geleerde penspraak: De taal van een bekwame pen, dwz. De poëzie van een ware dichter (vgl. ‘Verba volant, scripta manent’)