Gedichten (2 delen)

[381] Welkomst, aan Joannes Dilman, van Leiden, naa hy geneesheer was gemaakt, alvooren hebbende beweert, wat raasernye was (p. 650)

toelichting	Johannes Dilman (± 1629 - ...) was een zoon van Six' vriend en verwant Simon Dilman, een Amsterdams medicus. Op 9 december 1650 schreef hij zich als Johannes Dyman Beverwyckanus in aan de medische faculteit in Leiden. Six feliciteerde hem met het behalen van zijn baccalaureaatsexamen in het gedicht lauwerier (no. [295]) en kon hem nu, enkele jaren later, ook gelukwensen met het behalen van zijn doctorstitel. In 1656 trouwde Dilman met Elisabeth de Vry (vgl. gedicht no. [403]). Rembrandts anatomische les van Johannes Deyman liet (voordat het schilderij grotendeels verbrandde) een ander Amsterdams medicus zien (1620-1666), niet te verwarren met deze door Six bedoelde (Lindeboom, 1984, 437-438). Het gedicht staat op p. 490-492 van Six' Poësy.
annotatie
titel	Welkomst: nl. in Amsterdam
	naa: nadat
	alvooren: daarvóór
	beweert: zijn betoog ... verdedigd
1	Wel: Juist
3	kenbaar teeken: kenmerk

[p. 672]

6	tot artseny, maar trappen: slechts treden op de trap tot de gehele medische wetenschap
7	daar van: nl. van de raaserny, het onderwerp van zijn dissertatie
8	Deftigh: Plechtig
	Apolloos raad: de raad van de god van de medische wetenschap
9	sach men rooken: dwz. was in beroering (van de twist, vgl. wnt xiii, 1276)
11	teegenstreevers: dwz. opponenten
12	Flughs verwonnen, oovergeevers: dwz. Die zich weldra gewonnen moesten geven
14	Elken: Alle
15	raasen: vgl. het onderwerp van de dissertatie
16	een: één
18	Teegen Dilman hraaf verlooren: (Uit de mond van hen,) die tegenover Dilman volkomen verloren stonden
20	van reên parmant: die een waardige wijze van spreken had (wnt xii, i, 511, deze plaats)
22	glad geschaaft: dwz. terdege door studie ontwikkeld
23	juist geen: niet in het bijzonder (alleen)
25	twee paar: dwz. vier. De promotie vond dus plaats in 1654 of 1655.
27	in heilingh blaaren: dwz. in de bladzijden van de medische werken
28	naa de deughd: naar het goede (vooral in de zin van: het heilzame)
29-30	Die ... kroonen: (de deughd), Die, als een liefhebster van zulke jongelingen, zijn arbeid nu kroont samen met(?) de heilingh blaaren (nu opgevat als de behaalde bul?). In de lijst van drukfeilen achterin de bundel vervangt dit beminster het beminsters dat in de tekst is afgedrukt. De passage lijkt bij deze ingreep wat in het ongerede te zijn geraakt.
31	Met zoo: Op dat moment
32	Eeven of: Alsof
33	Met ontsloot men: dwz. Maar terzelfder tijd opende men een ander ‘boek’ (‘sloeg men een volgende bladzijde voor hem open’)
34	ontbeert: aan kennis ontbreekt (wnt x, 1810)
36	Dies al doende, moet men leeren: Daarom moet men al doende leren; Voor Dilman opende men die mogelijkheid: hij kon gaan praktizeren en zo de wetenschap verder helpen.
37	Met zoo: En toen ook
38	gestaafden: geboekstaafde, als formule vastgelegde
40	voorts gesmeedt: nader vastgelegd
41	Van Kuperus voorgesprooken: Hem door Cuperus voorgezegd. Albert Kyper of Cuperus (1614-september 1655) was professor aan de medische faculteit in Leiden (Lindeboom, 1984, 1117-1119).
43	de groet geschaapen: de ontvangst bereid. Dilman kon nu door eenieder begroet worden als arts.
45	het godlik waapen: nl. het slangetje van de goddelijke Aesculapius
46	eedel: als van adel (met een wapenschild uitgerust)
47	van Apollen: door ‘goden van de geneeskunst’, hooggeleerde medici
48	hun rollen: dwz. hun bijzondere vakgebieden(?)
49	Beeverwyker: Johannes' vader Simon Dilman was uit Beverwijk naar Amsterdam verhuisd (vgl. gedicht no. [175]).

[p. 673]

51-52	Neeven ... schat: Naast uw vader, die nu veel rijker is dan heel Amsterdam met al zijn rijkdom
53	heur: zijn (vgl. heur, r. 52)
54	dees: deze rijkdom: zo'n geleerde zoon
57	Meest: Bovenal
	de doodkist spyker: dwz. de dichtgespijkerde doodkist
58	Uwes vaaders flaauwe kaars: Het flauwe levenslicht van uw vader. Was Simon Dilman ziek in de tijd van zijn zoons promotie?
59	uitdempen: doven (wnt xvii, iii, 397, deze plaats)
	binnen planken: binnen de ‘zes planken’ van die kist
62	School, en boekwys, niet uit gunst: dwz. Welkom geheten, omdat u gestudeerd hebt en geleerd bent, niet (slechts) omdat men u een warm hart toedraagt
63	een gaauw kyker: dwz. in de praktijk gevormd, door oplettend toe te kijken wat hij doet
65	Sien scheelt veel van self geneesen: Six spoort Dilman dus aan niet te zeer op zijn lauweren te rusten: er valt nog veel te leren
66	voorts: ook, of: daarenboven (naast uw vader)
correctie	Op p. 491 van de bundel van 1657 staat in r. 29 van dit gedicht beminsters. In de lijst met Drukfeilen achterin de bundel is dit verbeterd tot beminster (vgl. ook de annotatie bij r. 29-30).