| toelichting |
Het gedicht vertoont een paar opvallende overeenkomsten met passages in de Confessiones van Augustinus. Ook Augustinus brengt zijn eigen kregelheid als baby - waarover men hem verteld had - (Confess. i, vii) en zijn latere kruimeldiefstallen (Confess. i, xix en ii, iv) in verband met de erfzonde: kinderen blijken van jongs af aan zondig te zijn. Het is dus niet uitgesloten dat deze parallellen (waarop mevrouw Schenkeveld mij wees) duiden op een bekendheid van Six met Augustinus' Belijdenissen. Het gedicht staat op p. 427-428 van Six' Poësy. |
| |
| annotatie |
|
| |
| titel |
der Natuure: van de menselijke natuur |
| 1 |
wat kunst: welk middel |
| 3 |
Bethesdaas bad: een geneeskrachtig bad in Jeruzalem, dat alle kwalen genas (Johannes 5:2-4) |
| 5 |
schier achtendertigh jaar: bijna 38 jaar (nl. vanaf mijn geboorte). Het is waarschijnlijk dat deze passage het gedicht in 1657 plaatst, een kleine 38 jaar na Six' geboorte. Daarnaast zal het Six om de parallel met de lamme in Bethesda te doen zijn geweest. Die had daar al 38 jaar krank gelegen voor hij door Jezus werd genezen: ‘Sta op, neem uw bed op, en wandel’ (Johannes 5:5-9). |
| 7 |
in het oopenbaar: voor het oog |
| 9 |
Sints dat: Vanaf het moment dat |
| |
't alteelende natuur: Natuur, die alles ('t al) voortbrengt |
| 11 |
bangh, en suur: dwz. bij een angstige en zware bevalling |
| 12 |
Dat: nl. de ziekelijkheid van het saad |
| |
erfelyk: in de vorm van een erfelijke kwaal (de ziekte van de erfzonde) |
| |
ontslooten: ‘aan het licht gebracht’ |
| 14 |
Van booven suiver ingeblaasen: Die zuiver is, als zij uit de hemel wordt ingeblazen |
| 15 |
met se: op het moment dat ze |
| 16 |
vervuilt: vuil wordt |
| 20 |
kryglich: kriegel, prikkelbaar, weerbarstig (wnt viii, i, 223, deze plaats) |
| 22 |
wambais, en de broek: de kleding van een klein jongetje |
| 23 |
om: voor |
| |
tasch: buidel, beurs |
| 24 |
opgebrooken: opengebroken |
| 25 |
immers is: het is immers zo, dat ... is |
| 27 |
van een ouden guit: door een volwassen booswicht |
| 28 |
verschulden: vergoeden (als het hem, bij de straf, zijn nek kost) |
| 32 |
wormen: maden |
| 34 |
Voor goede reisers geen vermaaken: Die voor goede reizigers geen vreugde betekent(?) |
| 35 |
om doodsch fenyn: vanwege het dodelijk gif |
| 37 |
laas: helaas |
| 38 |
'k Ben: Blijk ik ... te zijn |
| |
pleegh te weesen: was |
| 39 |
voormaals: vroeger |
| |
in een knie: dwz. tot kniehoogte, nog niet in alle hevigheid optredend |
Auteursrechtelijk beschermd