Gedichten (2 delen)

[314] Blyde begroetinge, aan Abraham Grenier den ouden, oover de weederwelvaarentheit van synen soone (p. 528)

toelichting	Het gedicht is moeilijk precies te dateren. Op grond van r. 68 en r. 77-80 neem ik aan dat het betrekking heeft op de tijd na de promotie van de jonge Grenier in 1649 (vgl. ook gedicht no. [52]). Abraham Grenier senior was ouderling in Middelburg in 1629 en overleed in 1653 (vgl. gedicht no. [353]). De regels 73-76 kunnen wijzen in de richting van de periode na de zgn. Grote Vergadering van de Staten (1651). Het gedicht zou dan dateren uit de periode 1651-1653. Het staat op p. 392-395 van Six' Poësy.
annotatie
titel	weederwelvaarentheit: beterschap
2	van: omtrent
3	Niet onverbidlik: Dat niet onverbiddelijk is
	de daagen: nl. de dagen die rampspoed dreigden te brengen
4	Te rughwaarts: dwz. Van ons weg
	voorwaarts: in het verschiet
6	Wyl: Aangezien
	uw haairsneeuw: uw sneeuwwit haar
	goedertier: op goedertieren wijze
7	Omhoepelt: Omsluit (wnt x, 279-280, deze plaats)
8	herbloeinden: weer opbloeiende (vgl. lentekroone)
9	Der vroomen, neevens uw, gebed: Het gebed van de vromen (Godvrezende familieleden en vrienden?), naast het uwe
10	wis: gewis, zeker
	verset: tot een ander besluit gebracht
11	ter dood beslooten: tot de dood verwezen
12	verstaalde: staalhard geworden
13	Zoo: Evenzo
	deisde: aarzelde, talmde (wnt iii, ii, 2368)
	wat op reis: enigszins op zijn rondgang
14	Met: Evenals
	op 's Kooninghs eisch: op het smeekgebed van de koning. Toen koning Hizkia op sterven lag, bad hij tot God en verkreeg nog vijftien levensjaren (2 Koningen 20).
16	Een eengen soon: nl. de jongeling te Naïn (Lukas 7:12-15). Ook de herstellende Abraham Grenier was een eengen soon (vgl. r. 67).
	weer op ontbooden: geboden weer te keren uit de dood (wnt xi, 1064)
17	elk: eenieder
	van talloos volk gequetst: van de talloze door ziekte aangetaste mensen

[p. 555]

19	Of zou men 't zoo niet noemen derven?: Zo mag men het immers wel noemen! (nl. een geluk, een uitzonderlijk gunstig lot)
20	't Is pests genoegh: Er is immers dodelijke ziekte in overvloed
21	fix bedreeven: feilloos trefzekere (wnt iii, iii, 4480)
24	mikt hy: als Hij dan doel treft (wnt ix, 730)
	't kosten heele laagen: moeten hele lagen van de bevolking het ontgelden (wnt viii, i, 833)
25	noemt: geeft ... een naam
	besonder elken schicht: elke pijl apart
26	hartvank: hartaanval of beroerte (wnt vi, 94-95)
	gicht: artritis
27	Graveel: Gruis in de urinewegen
	laaserye: melaatsheid, lepra (wnt viii, i, 1197)
28	Geraaktheit: Verlamming na een beroerte (wnt iv, 1614)
	steekingh in de sye: nl. ten gevolge van een miltaandoening, Six' eigen kwaal
29	er onder: dwz. in de massa
	bout: pijl (wnt iii, i, 754)
30	onverscheidlik: zonder onderscheid te maken
31	tuimlen: storten neer
	met: evenals
32	schaamlen: armen
34	van dat loot: nl. door die loden pijlen (of kogels?)
35	in 't kot van suchten: dwz. in de benauwenis van geestelijke ontreddering tijdens een ziekte
36	hen: hun (wnt vi, 1316)
	verwildert: tot woeste zondigheid vervallen
37	hoop: groep
	behaaght: dwz. kan Hem ... behagen
38	Met hem bevalligh aan te sien: Door op Gode welgevallige wijze naar Hem op te zien
39	de sieke wonden: de gewonde zieken
40	sendtse: dwz. maakt dat ze verkeren, geeft hun dat ze leven
41	Wan: Als
	geen doodelyken: dwz. een alleen ziekmakende
42	rechtvaarden: rechtvaardige (wnt xii, iii, 650, deze plaats)
43	Zoo: expletief, vat Wan (r. 41) op
44	leevend: werkzaam, heilzaam
45	Viel 't aan de geisers niet te suur: Als het de geneesheren niet te zwaar zou vallen (wnt iv, 918, deze plaats)
47	graaven: ‘opdelven’, te voorschijn brengen, vinden
49	Wat voor een dankbaarlyk: Een hoe dankbaar (wnt iii, ii, 2281 kent dankbaarlyk alleen als bijwoord)
50	een slaave, op vryen voet: een op vrije voeten gestelde slaaf, dwz. een genezen zieke
52	draagen: toedragen
53	De wreede Leeuw: de volgende passage refereert aan een anecdote die onder meer in Gellius' Noctes Atticae v, xiv, 5-28 is weergegeven. De voor de leeuwen geworpen slaaf Androclus werd gespaard door de

[p. 556]

	leeuw die hij jaren eerder, in Afrika, van een splinter in z'n poot had bevrijd. De leeuw herkende zijn vroegere helper en gedroeg zich tegenover hem als een hondje tegenover zijn baas.
54	Kent: Herkent
55	volght: volgt hem
57	elk: eenieder
59	Of dooden wurm: Of ten prooi van de lijkenworm
61	dan: anders dan
	een waaterbel: een zeepbel
62	ydlen aâm: ijle lucht, adem
63-64	Wat zult ghy [...], goeds, aan God vergellen?: Hoe kunt ge, ..., God voor Zijn zegeningen belonen? (wnt xix, 1990)
65	Wyl dan: Omdat dus
	goedertier: vgl. r. 6
66	weerhiel: tegenhield
	't slaans rapier: de dolk die aan 't neerdalen was (wnt xiv, 1455 kent slechts een adverbiaal slaans uit een alleen bij Kiliaan aangetroffen combinatie slaens ende stekens)
67	Om: sluit aan bij slaans
	vaaders eengen soon: nl. Abraham Grenier jr., als een tweede Isaäc (vgl. r. 69-72 en Genesis 22)
	sloopen: vernietigen (wnt xiv, 1881)
68	veel verhoopen: hoge verwachtigen hebben, nl. vanwege het voordeel dat zij hopen te hebben van Greniers kennis van het recht
69	Zoo: expletief, vat Wyl dan (r. 65) op
70	Alleen niet: Niet als enige
	den ram: hier metaforisch voor: het dankgebed (vgl. Genesis 22:13 en vgl. ook ‘de varren onzer lippen’ in Hosea 14:3)
71-72	in ... hoornen: die met de horens was blijven steken in de doornen die het hart pijnigden, metaforisch voor: dat door het verdriet over de ziekte van uw zoon niet ten volle werd geuit
73	al het seevenlyvigh land: dwz. de gehele Republiek
74	zielen: dwz. regeerders (vgl. haar, r. 79)
76	dien: diezelfde, nl. die vanwege de genezing van de jonge Grenier
77	een landpilaar: een stut van de Staten
78	oopenbaar: ten overstaan van iedereen (wnt xi, 552) of: als jurist in overheidsdienst (vgl. ‘openbare aanklager’ e.d.)
79	op haar banken: in hun zetels, in de raad van de genoemde zielen (r. 74)
80	Uit: Uitgaande van, Op grond van
	Justiniaans orakelklanken: dwz. het onder Justinianus vastgelegde Romeinse recht, het Corpus juris civilis
81	met zoo veel vreughds: dwz. dat het zoveel verheugends mag aanschouwen
82	deughds: weldaad
83	dit saad: dit geslacht
84	koorensolders: vertaling van het Franse ‘greniers’
	tassen: bergen, vol zijn van ... (wnt xvi, 1014)