Gedichten (2 delen)

[278] Op het afgebrooken dicht van Frankus, door P. Ronsard (p. 464)

toelichting

Ronsard had zich ten doel gesteld een groot epos over de geschiedenis van Frankrijk te dichten. Naar het voorbeeld van de Ilias en de Odyssee moest het uit vierentwintig boeken bestaan en naar het voorbeeld van de Aeneis de geschiedenis van, in dit geval, Frankrijk beschrijven vanaf de tijden van de Trojaanse oorlog. Francus, de legendarische stichter van Frankrijk en de held van Ronsards Franciade, zou een zoon van Hector zijn geweest. Ronsard voltooide zijn epos niet. In 1572 werden de eerste vier boeken van de Franciade gepubliceerd, opgedragen aan koning Karel ix, weldoener en beschermheer van Ronsard. Nadat Karel in 1574 was overleden, dichtte Ronsard het volgende kwatrijn, dat later werd afgedrukt achter de uitgaven van Les Quatre Premiers Livres De La Franciade:

Si le Roy Charles eust vescu,
J'eusse achevé ce long ouvrage:
Si tost que la mort l'eut vaincu,
Sa mort me vainquit le courage.

Ronsard bracht dus de onvoltooidheid van zijn Franciade in direct verband met Karels dood.

De bewoordingen die Six in zijn gedichtje gebruikt (vergelijk met name zijn Besweek (r. 2) met de vierde regel van Ronsards gedicht) laten zien dat hij Ronsards l' Autheur parle gekend heeft en dat hij er op reageert. Ik raadpleegde een uitgave van Ronsards werken die Six gekend kan hebben (Ronsard, 1623). De Franciade is daarin opgenomen op p. 579-669 van het eerste deel, het geciteerde gedicht staat op de daaropvolgende p. 670. Een biografie van Ronsard door Claude Binet

[p. 491]

	is opgenomen op p. 1636-1666 van het tweede deel (vgl. met name p. 1649-1650 over de Franciade). Six' gedicht staat op p. 347-348 van zijn Poësy.
annotatie
1	ontleedight: afgenomen (wnt x, 1896-1897 wil deze plaats preciezer weergeven met ‘leeggemaakt’; de kroon is dan als het ware een holte die met Karels hoofd gevuld was geweest). Six doelt op de dood van Karel ix, 30 mei 1574.
2	Besweek: ‘Gaf ... de moed op’
3	Dies onderbleef: Daarom bleef ... achterwege (kwam ... niet aan de oppervlakte)
	in haar geboort: toen zij (toch al) werd ‘gevormd’
	die paarel: metaforisch voor: de Franciade
4	gevischt: dat ... zou worden opgedoken
5	Wat: Wat ... allemaal!
	men: behalve de kunstminnaars zal Six hier ook de kunstenaars op het oog hebben. Hij beklaagt de literatuurminnaars die nu twintig boeken Franciade moeten missen en tegelijkertijd verwijt hij Ronsard met enig sarcasme een zwakke verantwoording te hebben afgelegd: als het alleen aan Karels dood had gelegen, zou Ronsard het werk immers heus wel hebben kunnen voltooien...
	om een Meceen: dwz. bij het wegvallen van een mecenas
6	voesterheeren: beschermheren, mecenassen (wnt xxii, 139), maar Six zal ook gedoeld hebben op het heel wat minder hooggestemde ‘broodheren’, waarmee hij ook aangeeft wát Ronsard moest ontberen bij het wegvallen van zijn mecenas.