Gedichten (2 delen)

[239] Kinderschutterye, aan Spanje (p. 406)

toelichting	Dit gedicht op de afloop van de tachtigjarige oorlog staat op p. 307-308 van Six' Poësy.
annotatie
1	nieuwe bondgenooten: nl. Spanjaarden, na de vrede van Munster (1648)
2	siet: het object wordt gevormd door r. 5 (of, intransitief: ‘let op’?)
3	zy: mag zijn
5	De krygh werd niet vergeeten: De oorlog zal toch niet worden vergeten. Van Es vat deze zin op als het object bij siet (r. 2) en acht een punt achter deze regel en een komma achter r. 4 meer in overeenstemming met het moderne interpunctiesysteem: ‘Six' interpunctie is vaak meer prosodisch, dan syntactisch’ (Van Es, 1953, p. 176).
6	Ten spiegel stel: Houdt ... als bewijs daarvan voor ogen
7	om: rond, aan alle zijden van
	gespeeten: vastgespeld (wnt xiv, 2741)
8	verheught: plezier, aardigheid heeft

[p. 430]

9	kooten: runderbotjes, gebruikt bij het kootspel (groter dan de bij het bikkelspel gebruikte botjes, vgl. wnt vii, ii, 5462-5463)
10	schuilewinkeljacht: het gedraaf bij het verstoppertje spelen (vgl. wnt xiv, 1148)
11	sin: belangstelling, aandacht
12	Se: nl. dees jeughd
13	pantsieren: maliënkolders of borstkurassen (wnt xii, i, 333)
15	Van: Gemaakt van
16	houdt syn geleeden net: loopt keurig in 't gelid
17	vendrik: vaandeldrager, vaandrig (wnt xviii, 1681, deze plaats)
18	verf: kleur (vgl. ‘de driekleur’)
19	Blaait om: Laat wapperen, Rondzwaait (wnt x, 171, deze plaats). In woordspel wordt het papieren vaandel ‘omgebladerd’.
20	Den vryheer van ons landbederf: De heer die ons land van de ondergang gered heeft
21	Gelyk: Net als (wordt opgevat in r. 25)
	d' Askaansche looten: de jeugdige Romeinen (naar Aeneas' zoon Ascanius, de stamvader van de Romeinen)
23	Tornooispel: Six bedoelt de spiegelgevechten van jonge Romeinen te paard, die bekend stonden onder de benaming ‘lusus Troiae’. De bekendste beschrijving van die spelen is die in Aeneis v, 545-604. In 596-599 beweert Vergilius dat Ascanius ze zou hebben ingesteld.
23-24	by de grooten Gebruikelyk: een gebruik van de volwassenen
26	Ook voor hun twaalfde jaar: nl. net als de Romeinse jongens. Misschien gaat Six' kennis van zaken op dit punt terug op Servius' commentaar bij Aeneis v, 553, die de deelname van zowel ‘iuvenes’ als ‘pueri’ aan de bedoelde spelen bespreekt (Vergilius, 1636, p. 398-399).
28	sien, op: rekening houden met, zich voorbereiden op
	komstige: toekomstige
29	Alciden: Herculessen (Alcides is Hercules' bijnaam naar zijn grootvader Alcaeus)
30	Ook van de baakermat: dwz. Vanaf hun prilste jeugd, net als Hercules. Toen Hercules nog in de wieg lag, wurgde hij twee slangen.
31	met de mam te bieden: door hun de borst te geven
32	iet seldsaams: iets bijzonders
	ingespat: in het lichaam gegeven (wnt vi, 1954 kent inspatten alleen intransitief)
33	Iet seldsaams seer gebeeten: Een bijzonder diepe bitterheid (vgl. wnt iv, 397), met een toespeling op de ‘pijnlijk gebeten’ mam?
35	dat: het bloed, dat (of: Iet seldsaams seer gebeeten, dat?)
36	Maar: Maar dat
37	Papier: vgl. r. 15
	naamaals: ooit
37-38	weegen, Van yser: het gewicht van ijzer krijgen, dwz. ingeruild worden voor ijzer
correctie	Op p. 308 van de bundel van 1657 staat in r. 39 van dit gedicht staait. In de lijst met Drukfeilen achterin de bundel is dit verbeterd tot staat.