Gedichten (2 delen)

[237] Nahuiswensch (p. 397)

toelichting	Het gedicht is tot stand gekomen tijdens Six' reis door Spanje in 1649 (vgl. r. 51). Het staat op p. 300-302 van Six' Poësy. Dr. H. de Vries wees mij erop, dat Six in de eerste vijftien regels van dit gedicht het begin van Canción v van Garcilaso de la Vega (± 1501-1536) blijkt na te volgen (vgl. Garcilaso de la Vega, 1980, p. 47-51 en vgl. ook de Toelichting bij gedicht no. [51]).
annotatie
titel	nahuiswensch: Wens om thuis te zijn
2	doof: dof
3	vier: vuur, nl. van inspiratie
4	temmen: zoals Arion de elementen kon temmen met zijn muziek
5	Van felle wind, aan brand: die door een felle wind aan het zieden waren
8	pletten: verpletterd liggen. Six refereert aan het lot van de hemelbestormende Titanen, door Jupiter onder bergen bedolven.
9	hecht: stevig in de grond zittend
10	wyde: in verre landen levende, exotische
11	naa my trekken: naar mij toe ... lokken (zoals Orpheus dat kon met zijn lier)
	als getoomt: als het ware aan een toom
13	Se speelde van geen krygh: Dan zou ze geen heldenlied over de oorlog spelen. Six kan hier het oog hebben op zijn gedicht moed aan het fransche heir op den intocht in vlaanderen (van 1645, no. [154])
14	braave: dappere, edele

[p. 421]

15	Van eedel bloed, en stof ontygh: Van edele komaf (bepaling bij helden) en door smerig stof (bepaling bij smooren; wnt x, 1876, deze plaats)
16	Hen zoo van 't lot beschooren: Zoals het hun door het lot beschoren is
17	Vrank: Fransman. Denkt Six hier aan zijn gedichten op Lodewijk xiv en Mazarin (zoals gedicht no. [30])?
19	soekt: tracht te krijgen
21	hoorde ook: zou ook merken
22	Den vreede van Oranje: Over de vrede van Oranje (hier in de persoon van Willem ii; Frederik Hendrik was in het jaar voor de vrede van Munster (1648) overleden). Six zal hier denken aan zijn bundeltje Vreughde-Zangen op die vrede (vgl. de Toelichting bij no. [218]).
24	Op 't punt geparst, van Spanje: Van Spanje, dat tot het uiterste geprest was geworden
27-28	meenich strand Der machtighste Tirannen: menige door de machtigste tirannen beheerste kust. Six denkt aan de overzeese expansie.
29	Self: Zelfs
	laaten ongelooft: ongeprezen laten, niet bezingen met lofliederen
30	Met: Evenals. Misschien denkt Six hier aan zijn gedichtje op amster. dam, dat ook al was uitgegeven in het bundeltje Vreughde-Zangen van 1648 (no. [270]).
	haar hoorens: de punten van haar kroon (vgl. wnt vi, 1093)
31	Op 't Keiserlyke waapenhoofd: Die staat op het keizerlijke Amsterdamse wapen, als op een hoofd
32	met toorens: nl. in de vorm van haar trotse torens. De gelijkstelling van de punten van de kroon met de stedelijke torens doet Amsterdam een Cybele lijken, een met torens gekroonde moederaardegodin.
33	Al op een: Op een nog
34	klinken: slaan, aan het klinken brengen (wnt vii, ii, 4109, deze plaats)
35	moest: zou moeten
	besaadt: bedaard, tot rust gebracht (wnt ii, ii, 2444)
36	al het swellen slinken: elke vloed zou moeten wegebben
38	in bedekte mynen: in verborgen onderaardse holen
40	verschynen: hierheen komen (sluit aan bij r. 37) en te voorschijn komen (sluit aan bij r. 38-39)
41	Wat in de groenten eet: dwz. Het kleinste wormpje
43	Syn kuuwen waatert: Zijn kieuwen met water bespoelt
43-44	gereed, En vaardigh: zonder bezwaren en bereidwillig
45	Waar 't alles: Als dan alles ... zou zijn. Six bedoelt letterlijk alles; in r. 35-39 omschrijft hij de vier elementen waaruit het universum is opgebouwd (respectievelijk: water, lucht, aarde en vuur) en in r. 41-43 geeft hij nog apart aan dat de complete fauna, van wormpje tot vis, dan aangelokt zou worden door zijn lier.
47	op 't onvoorsienst: op de meest onverwachte wijze
48	Met 't snelste: dwz. Met het snelste vervoer dat ik dan zou kunnen uitkiezen
49	soute plas: zee
50	aarde wyde streeken: landstreken die zo wijd als de wereld strekken
51-52	Schoon ... geleeken: Zouden, al ben ik nu ook in Spanje, maar één sprong lijken

[p. 422]

55	o schimmen: o ongrijpbaarheden! (vgl. wnt xiv, 686)
	een pyn: een verdriet, een teleurstelling
56	't Y zoo niet eens te vinden: Dat ik het IJ nooit op deze wijze kan bereiken (nl. op vleugelen van winden)
57	Och! dat: Ochl was het maar zo, dat
57-58	op 't rad [...] vlugh van draaken: op het door draken snel voortgetrokken wiel
59	die groote saaijer: nl. Triptolemos, die de mensheid leerde hoe zij koren moest verbouwen (vgl. r. 60). Hij verplaatste zich op een door draken getrokken gevleugeld rad.
60	Om saad gemein te maaken: Om zaad te verspreiden (ook in de zin van: Om het gebruik van zaad bekend te maken)
61-62	den toom Van vrouw Mede: nl. de toom van de drakenwagen van de tovenares Medea. Haar wagen had zij van haar grootvader Helios te leen gekregen.
63	den Heemelsoom: de rand van de hemel, het hemelgewelf
64	op uw pennen: op uw vleugelveren. Perseus droeg gevleugelde sandalen.
65	Ach! dat: Ach! hoe spijtig is het, dat
	mach: kan
68	Met saamenspraak: Voor een gesprek
69	Dies: Daarom
70	Voor: Als dank voor
71-72	om [...] uit te vaaren: dat u ... uitvliegt
73	speelenssieke: het spelen beu geworden (vgl. daarentegen speelziek: speels)
75	ghe hebt geweest: u hebt uw tijd gehad, u hebt afgedaan. Six geeft dus zijn lier, zijn dichterschap, aan de vlammen prijs, omdat die hem van geen praktisch nut is. Een Arion of Orpheus zal hij er niet mee worden. Een lierspelende poëet mag hoge aspiraties hebben, maar Six blijft met beide benen op de grond staan.