Gedichten (2 delen)

[179] Lykklaghte, oover Roelof Pieterse, Kerkenleeraar (p. 313)

toelichting	Het bericht van het overlijden van de bekende Amsterdamse predikant Roelof Pieterse (of Petri) van Niedeck (1586-4 juni 1649) bereikte Six in Middelburg, aan de vooravond van zijn reis door Frankrijk, Spanje en Italië (1649-1651). Waarschijnlijk verbleef hij toen bij de familie van zijn reisgenoot Abraham Grenier (vgl. gedicht no. [172]). Op een boek van dominee Pieterse had Six ooit een lofdicht geschreven (no. [224]). Later herdacht hij hem nogmaals in zijn gedicht no. [264]. Het hier behandelde gedicht staat op p. 233-234 van zijn Poësy.
annotatie
1	der kerkenorden: van de orde van kerken. Six zal doelen op de Noordhollandse synode, waarvan Pieterse in 1634 en 1646 praeses was geweest (nnbw v, 497).
2	Noch kloek: Die nog in de kracht van zijn leven was
	draa: plotseling
4	verblydingh: een verheugend bericht
5	Wat [...] al geklaghs, en steenen: Hoeveel geweeklaag en gekerm ... niet
7	oprechte zielen: rechtschapen lieden
8	syn geestlik brood: het geestelijk voedsel dat hij bood
9	Wat: Welke
	kan 't mishaagen: kan het zwaar vallen
10	sy: nl. de harten
11	Lyk: Net als
12	van: door
13	van: vanaf. Pieterse was reeds in 1608 predikant geworden (nnbw v, 497).
14	om oud te leeven: dwz. en ook toen hij oud was geworden, was hij
17	toonde: wees ... aan
	heur: hun, aan hen
	verheeven stellen: hoge weiplaatsen (wnt xv, 1274, deze plaats), metaforisch voor: het geloof als toevlucht
18	het swellen: het opkomen, de vloed

[p. 327]

19	Der schorbevloende baaren: Van de golven die de schorren (de buitendijkse weidegronden) overstromen
20	Syn ... blaaren: De bladen over Christus in Gods boek(?) boden hem een herdersstaf tegen de wolven (wnt xiv, 3039). Mogelijk denkt Six hierbij aan Petri's veelvuldig herdrukte Den Evangelischen Arend, een driedelige verklaring van het Johannesevangelie (Vos, 1903, p. 366-367).
21	alzoo: op die wijze
	kooijen: kuddes (wnt vii, ii, 5320)
22	heur: hen
23	speelen: muziekmaken
24	graase steelen: grashalmen (wnt v, 584, deze plaats: ‘Eenigszins zonderling is bij six v. chand het gebruik van graze; men weet niet of men het als een verbogen vorm, dan wel als een afleidsel van gras moet beschouwen’)
26	Van seevendubble waaterspruiten: Uit een zevenledig samenstel van waterrietpijpjes. Een dergelijk herders- of panfluitje bestaat uit zeven verbonden rietjes (wnt xii, i, 281).
28	Vry schooner: Nog veel fraaier
	dan waar op, dat: dan het geluid van de schalmeien, waarbij
	Isrel: het volk Israël
	plach te reijen: reidansen danste (vgl. bijvoorbeeld i Kronieken 13:8)
29	deunde: liet een liedje klinken (wnt iii, ii, 2461, deze plaats)
	lichte: lichtzinnige
	Fillis: Fillis is (evenals Amaryllis) de naam van een herderin in de arcadische poëzie
30	minsaame: lieflijke
31	heur: hen
	koosen: het hof maken
32	Omlammert: Temidden van de lammetjes (wnt viii, i, 949, deze plaats)
33	heilge harders halmen: de rietfluit van de godvruchtige herder, David
34	lieden: liederen. Six doelt misschien speciaal op Petri's Scherm en schilt der Kinderen Godes, Voorghestelt in Geestelijcke Meditatien, Over den Eenende-tnegentigsten Psalm, waarvan in 1644 reeds een zevende druk was verschenen (Vos, 1903, p. 364).
35	Zoo: Zo ook
36	't Gevry van Kristus: in contrast met het koosen van de herders (r. 31)
	syn bruid: nl. de Kerk van Christus. Six zal hier verwijzen naar Petri's 't Lof onses Heeren Jesu Christi (1624, vijfde druk in 1649) en zijn 't Lof der Kercke ende Gemeente Jesu Christi (1629), werken met verklaringen en toelichtingen van de ‘Ghelijckenissen’, de ‘Cier-namen’ enz., waarmee Christus en Zijn Kerk in het Oude en Nieuwe Testament omschreven zijn (Vos, 1903, p. 365-366).
	met bloedkoraalen: door haar een bloedkoralen halssnoer te schenken (als geschenk voor een bruid). Six doelt op de door Christus vergoten bloeddruppels.
37	sulken: zodanige
38	voorsorgh: zorg
	dryver: veehoeder

[p. 328]

39	Naauw min dan vyftigh jaaren: Nauwelijks minder dan vijftig jaren. Pieterse was in 1608 predikant geworden na een studie (vanaf 1603) in Leiden (nnbw v, 497).
40	Het ... haairen: metaforisch voor: Hij was wat grijs geworden
41	noch langh beslooten: zich voorgenomen ... nog lang uit te oefenen (wnt ii, ii, 2050)
42	Ten oorbor: Tot voordeel, Ten bate
	syn weigenooten: hen die met hem de weide (dwz. de kerk) deelden
43	beswyken: dwz. gaan ontbreken
44	d'Opperharder: God
	syn wyken: Zijn weigronden, de hemel
45	Hy: nl. Pieterse
	dat: nl. die wens van de Opperharder
46	Die: de Heemel, die
46-47	wisse paalen Te leeven: zeker vastgestelde grenzen van het aardse bestaan
48	Dies droegh hy sorge: Daarom droeg hij er zorg voor
	kooi: kudde (vgl. r. 21)
50	deese knaapen: deze herdersknapen (ook in de zin van: ‘zonen, nakomelingen van mij als herder’). De zinsnede is geen object bij sie (r. 49), maar subject bij zullen (r. 52).
51	Met: Op dat moment (leidt een tussenzin in)
52	U zullen: Zullen ... u (vgl. de annotatie bij r. 50)
	graase hoeken: grazige oorden (vgl. de annotatie bij r. 24)
55	op: omhoog naar
56	met saaligheit: door haar de zaligheid te schenken