Gedichten (2 delen)

[162] Op de Pinxterbloem der straatkinderen (p. 282)

toelichting	Om redenen die hij zelf in het gedicht vermeldt, maakt Six hier gebruik van een bijzonder metrum, door Michels, 1964, p. 176 aldus omschreven: ‘Telkens volgt op een tweetal jamben een jambe en een anapest.’ Ik kan Six' gedicht niet nauwkeurig dateren. Het staat op p. 208-209 van zijn bundel van 1657.
annotatie
titel	de pinxterbloem: het Pinksterbloemfeest (een feest waarbij een kind tot ‘Pinksterbloem’ werd uitgeroepen, vgl. wnt xii, i, 1915-1916 en Schrijnen i, 1930, p. 227-232)
1	Diogenes: de hier verhaalde anecdote over de wijsgeer Diogenes gaat terug op Diogenes Laertius vi, 37.
	het sap: vocht, drank
2	popelen: populierhouten (wnt xii, ii, 3446, deze plaats)
4	in 't hol van syn poot: ‘zo in het klauwtje’
5-6	ontsteeken van vuur Des yvers: in vurige afgunst ontstoken (het kind had de naar poverheid strevende Diogenes immers overtroffen)
7	Die middel: Dat gereedschap (vgl. wnt ix, 665: middel: ‘vroeger ook vr. en m.’)
8	Waar toe dit dingh? en smeet het daar heen: ‘Waar dient dan dit ding (de nap) nog voor?’ en hij smeet het weg (daar heen speelt toe op een andere betekenis van Waar toe: ‘Waar dan naartoe met...?’ en sluit als het ware aan bij het impliciete antwoord daarop: ‘Bij het afval!’)
9-12	Ik ... gewoon: Ik, die, net als de rest (van de dichters), ook alleen maar gewend ben aan volwassener (‘geleerder’) verskunst met versvoeten die lang geleden door de dichters zijn ontwikkeld bij een deftige trant van dichten en die plechtstatig lopen
13	's Nachts siende: Toen ik 's nachts opmerkte. Soms begon het Pinksterbloemfeest al rond middernacht (Schrijnen i, 1930, p. 232).
15	Op voeten songh, wat lochter van aard: Bezong in een metriek van een heel wat luchtiger soort (wnt xii, i, 1916, deze plaats)
16	strax: dadelijk
	daar naa: naar dat voorbeeld
	gesnaart: bespannen, besnaard

[p. 296]

17	't hout: het bos
18	Nu: dwz. Nu het lente is
19	de reinimf: het nimfje (het jonge meisje) in een reidans
20	Zoo zyn daar toe myn voetjes gestelt: Dan zijn mijn voetjes geneigd dat voorbeeld te volgen (dan wil ik ook wel dansen, ook in mijn metrum)
21	't wicht: het kind, de kinderen
22	Lyk ook: Zoals het ook (nl. net als bij het Pinksterbloemzingen) rijmpjes maakt
22-23	als ... veilt: als het zijn ‘rietjes’ in versvorm te koop biedt voor ‘spelden’. Ik weet niet op welk gebruik en op welk liedje Six hier doelt. De raboorden (lisdodden of zoete uitspruitsels van riet, wnt xii, iii, 129, deze plaats) en de spelden (hier in de zin van ‘kleinigheidjes’?) werden waarschijnlijk genoemd in een liedje. Het is mogelijk dat veilt hier ‘ten beste geeft’ betekent (wnt xviii, 1373-1374).
23-24	of ... wyn: of, als het kouder wordt, sint Maarten in liedjes turven en wijn vraagt. Op Sint Maarten (11 november) werden liedjes gezongen als: ‘Martijn. / Turf in den murf in den maneschijn. / Gooi in den most, / Gooi in den wijn, / Hier woont Sinte Martijn [enz.]’ (Schrijnen i, 1930, p. 136).
25	Het: nl. Het kind
	in Focidis dal: in de landstreek Focis, waar de Parnassus (de muzenberg) ligt
26	het henghste kristal: het heldere water uit de Hippokrene (de ‘hengstebron’, gevormd door de hoefslag van het paard Pegasus). De Hippokrene is de dichterbron. Arens, 1961, p. 115 wijst erop dat Six in deze regels enkele hinkjamben uit Persius' ‘proloog’ tot zijn satiren verwerkt. Daarin neemt Persius een loopje met de hoge Parnaspretenties van de dichters. Hijzelf heeft nooit uit de muzenbron gedronken en nooit op de tweekoppige Parnassus geslapen, zo zegt hij.
28	een singertje was: een ‘dichtertje’ zou zijn geworden (vgl. Persius' Prologus, 3: ‘zodat ik zo eensklaps als een dichter tevoorschijn zou zijn gekomen’)
29	't extertje: nl. een ekstertje in gevangenschap
30	om het kostjen: om aan zijn kostje te komen
	een groet: Persius vergelijkt de dichters met papegaaien en eksters die om den brode hebben leren groeten en praten.
32	na 't quam in het licht: het, nadat het geboren was
33	Het oeffnen van de reedlike tongh: In de gewone taal van de mensen te praten (en met ratio?)
35	rechte: ware
36	Die meest den dank syn moeder niet weet: Die (daarvoor) niet de meeste eer aan zijn moeder geeft