Gedichten (2 delen)

[67] Afscheid van Granade (p. 69)

toelichting	Het sonnet staat op p. 34 van Six' Poësy.
annotatie
1-2	dat ... siet: dat geen aandacht schenkt aan de rook van de brandende steden en van zwavel en pek, die was als de rook van een oven (vgl. Genesis 19:28), dwz. dat zich niets gelegen laat liggen aan het voorbeeld van het lot van Sodom en Gomorra, die in een vuur als dat van de hel zijn verbrand
3	Als in een ooven siet, rondom: En dat rondom in een oven kijkt, dwz. En dat in een zeer warme streek ligt
3-4	en ... geleeden: en zonder toch in enig opzicht gezengd te worden door de brand die Davids volk wel heeft moeten verduren (nl. de pest, 2 Samuël 24:15). Six' verwondering zal tweeledig geweest zijn: het zal hem bevreemd hebben dat Granada niet gestraft werd voor zijn zonden èn dat de stad gespaard was gebleven voor de pest, die in die tijd in Spanje heerste (vgl. gedicht no. [245], r. 51-52). Grote hitte werd

[p. 66]

	immers gezien als zeer bevorderlijk voor de ontwikkeling van een pestepidemie (vgl. gedicht no. [304], r. 1-2).
5	Een hert omheininkt: Een binnen een omheining opgesloten hert (wnt x, 268, ‘weinig gebruikelijk’)
	werd, om vryheit, min bestreeden: dwz. wordt minder door het verlies van zijn vrijheid geplaagd
6	Gelyk ... schiet: Evenals vissen waaromheen zich een vijver uitstrekt (wnt xiv, 583), dwz. Evenals door een vijver in hun bewegingen beperkte vissen
7	in uwen muur: binnen uw (Granada's) muur (vgl. omheininkt)
	en ruimgeslooten vliet: en uw stroom die ruim om de stad ligt (vgl. vyver). Six heeft kennelijk het oog op de Genil die aan de zuidzijde langs Granada stroomt. Aan de noordzijde wordt de stad begrensd door bergen.
8	Op dat ... treeden: Opdat ‘de slaande geest’ de stad niet zal binnenkomen. Six bedoelt dat Granada hem als het ware gevangen houdt, opdat er één rechtvaardige binnen zijn muren is die een hemelse bestraffing kan afwenden (vgl. Jeremia 5:1 en de tien rechtvaardigen die de verwoesting van Sodom en Gomorra hadden kunnen afwenden, Genesis 18:32). Met ‘de slaande geest’ zal Six de wraakengel bedoelen.
9	Zoo: Dus (nl. omdat ik me zo eenzaam opgesloten voelde)
	klaaghde [...] om: zag ... klagend uit naar
	reisbroers: reisgenoten, medereizigers
10-11	Meer ... gegraant: waarschijnlijk: Meer druppels uit de rivier en meer stenen van de straat pijnigden mij dan het aantal bloeddruppels dat u heeft bespat, dwz. De minste of geringste dingen die mij eraan herinnerden dat ik binnen uw vliet (vgl. druppels) en muur (vgl. steenen) als het ware opgesloten was, ergerden mij en die ergernissen waren zelfs talrijker dan de bloeddruppels die u rood hebben gespat.
	Het wnt citeert r. 10-11 en verklaart dat ze ‘Alsnog onverstaanbaar’ schijnen: ‘misschien beteekent granen daar [nl. in dit fragment]: bespatten, bevlekken met het oog op het bloedbad door de Spanjaarden in Granada aangericht’ (wnt v, 568). Ik wil deze suggestie overnemen en voeg nog toe dat Six waarschijnlijk bedoelt dat de stad met bloed zo rood was gespat als een rode granaatappel, zoals die voorkomt in het wapen van Granada (vgl. r. 12 hieronder). Voor gegraant verwijs ik ook naar grein (wnt v, 647), waarvan het woord misschien is afgeleid en dat een bloedrode kleurstof aanduidt (cochenille of ‘granum tinctorium’, zoals Kiliaan, 1599 onder scharlaecken greyn aangeeft).
	Mijn interpretatie van Meer ... gezicht baseer ik op vergelijkbare uitdrukkingen als ‘iemand in het gezicht slaan’ of ‘iemand iets in het gezicht smijten’ in de zin van ‘iemand grieven’ (vgl. wnt iv, 2207).
12	Nu zyn we sterk: Nu zijn we allebei sterk (nl. u, Granada, omdat u inderdaad niet getroffen bent door de pest en ik, omdat ik nu, bij mijn vertrek, kan losbreken uit mijn gevoel van gevangenschap). Misschien is Granada nu ook sterk, omdat het genoemde bloedbad inmiddels in een ver verleden ligt.
	kostlike Granaaten: ‘kostelijke granaatappelbomen’. Men wist in Six' tijd niet zeker of de naam van de vrucht was afgeleid van die van de stad of dat ‘Granada’ was afgeleid van ‘granaatappel’ (wnt v, 563).

[p. 67]

13	Dar: Rio Darro of Dauro, het riviertje dat door Granada stroomt
	hebt gond getraant: dwz. goudkorrels in uw stroom hebt meegevoerd (vgl. gedicht no. [58], r. 13)
14	waarande: lusthof
	ik springh, en swem nu uitgelaaten: ik spring en zwem nu weg (zoals het opgesloten hert en de vissen (r. 5-6) dat in mijn plaats zouden hebben gedaan), door u vrijgelaten en zelf uitgelaten vrolijk (wnt xvii, iii, 660 en 970-971)