Gedichten (2 delen)

[65] Aan de rivier Genyl (p. 67)

toelichting	Dit sonnet op de rivier de Genil zal dateren van Six' verblijf in Granada (rond de jaarwisseling 1649-1650).
	Het gedicht is incompleet overgeleverd; in het sextet is een regel weggevallen, blijkens het rijmschema na r. 8 of na r. 13. Van Es bespreekt in zijn aantekeningen bij dit gedicht alleen de mogelijkheid van een onder r. 8 weggevallen versregel, ‘gezien de gangbare rijmstructuur van Six' sonnetten: c d c d c d, waarin d slepend is; ook vormt iedere terzine bij hem gewoonlijk een afgerond syntactisch geheel’ (Van Es, 1953, p. 148). Voor van Es' opvatting pleit ook de ongebruikelijke opeenvolging van vrouwelijke rijmklanken in r. 8-9; elders in Six' Klinkdichten volgt op de rijmklank van r. 8 altijd een versregel met een rijm ‘van het andere geslacht’. Voorts merk ik op, dat na de ontbrekende versregel 8' ook het inspringen van de regels in het ongerede is geraakt; gewoonlijk springen in Six' gedichten alleen de regels met mannelijk eindrijm in. Voor een echt goed begrip van het sonnet lijkt me de missende versregel helaas van cruciaal belang. Het sonnet staat op p. 33 van Six' bundel.
annotatie
titel	de rivier genyl: de Genil, de rivier die ten zuiden van Granada van oost naar west stroomt
1	kleine Nyl: nl. evenals de Nijl het land bevloeiend en vruchtbaarheid schenkend (vgl. r. 8)
1-2	die uit gehuifde klippen Van sneeuwdoek: dwz. die, komend van rotsformaties die met een muts van sneeuwwit doek zijn gedekt (vgl. reusinnen, r. 3 en wnt iv, 897, deze plaats). Six bedoelt de besneeuwde toppen van de Sierra Nevada, ten zuid-oosten van Granada, waar de Genil ontspringt.
2	ook gebleikt: zelf ook als sneeuwdoek gebleekt. De rivier heeft kennelijk een helder-blank voorkomen (vgl. gedicht no. [58], r. 14). In gebleikt schuilt waarschijnlijk ook een verwijzing naar het zonnige klimaat.
	schoonsoon: huwbare zoon (?)
3	maar reusinnen: uitsluitend reuzinnen, nl. enorme bergen
	voor: als
5	Hoe: Waarom
	met de Dar zoo gulsich mee te slippen: bij het zo gulzig in u opnemen en meevoeren van de Rio Darro (het wnt neemt meeslippen niet op en noemt slechts één bewijsplaats met een transitief slippen, in de betekenis ‘laten wegglijden’, wnt xiv, 1823). De Rio Darro is de rivier die door Granada stroomt en even ten zuiden van de stad uitmondt in de Genil. De samenvloeiing wordt hier kennelijk voorgesteld als een huwelijk (vgl. schoonsoon, r. 2 en Van Es, 1953, p. 148).

[p. 64]

6	Niet traager: dwz. Heel wat sneller
	syn pylen heeft gewent: dwz. van verdere strijd heeft afgezien, zich heeft teruggetrokken. Six doelt op de overgave van Granada (1492), die na een elfjarige belegering een einde maakte aan de moorse heerschappij in Spanje. Mogelijk doelt hij ook op de gehele periode van de Reconquista, die al in de elfde eeuw begon.
7	Daar: Terwijl ... toch
	en hier, en daar ontrent: dan ergens hier en dan weer daar
8	Stil: Geruisloos, in contrast met het geruis bij de samenvloeiing van Genil en Darro (Van Es, 1953, p. 148 verklaart: ‘almaar’, maar dit lijkt me een enigszins anglicistische interpretatie)
	drinkt: nl. bij het opnemen van water uit andere zijriviertjes. Suggereert Six ‘buitenechtelijke avontuurtjes’ van de Genil?
	en drenkt alle oope vlakke lippen: en ook alle ‘vlakke lippen’, die geopend smachten naar uw water, bevloeit. Met vlakke lippen zal Six de vlakke oeverlanden langs de rivier bedoelen.
9	Klaarspiegelende post: Schitterend heldere koerier, bode, snelle loper (Van Es, 1953, p. 148; spiegelen in verzwakte betekenis)
	myn sangnimf: mijn muze
	spreeken: aanspreken (nl. om een vraag omtrent het geruis (r. 5) te stellen?)
10	Een bee, een kleine bee: nl. de bede om in gesprek te komen?
11	Hoe: Wat is dat?
	zult ghy heur de guigh naa steeken?: wilt gij de gek met haar (myn sangnimf) steken, door een grimas te trekken? (wnt v, 1214)
12	Zoo voel: Onderga dan
	van: door toedoen van, door tussenkomst van
	de vloed Guadalquebier: de rivier de Guadalquivir, waarin de Genil ongeveer 160 km ten noord-westen van Granada (tussen Sevilla en Córdoba) uitmondt
13	haar te wil: nl. ter wille van myn sanghnimf
	uw hals: metaforisch voor: uw stroom