Gedichten (2 delen)

[37] Hoe nietich dat de pracht der kooningen zy (p. 39)

toelichting

Het gedicht beschrijft de tocht van het pasgetrouwde koninklijke paar van het Escorial (ongeveer 50 km ten noord-westen van Madrid) naar het Buen Retiro-paleis aan de oostrand van de stad. Filips iv was op 7 oktober 1649 getrouwd met zijn nichtje Maria Anna van Oostenrijk. Zij was voor het huwelijk overgekomen uit Wenen. Het paar had de eerste weken van het huwelijk doorgebracht in het Escorial en reisde nu naar Buen Retiro, vanwaaruit Maria Anna op 15 november 1649 haar plechtige intocht in Madrid zou houden (Hume, 1906, p. 366). Six was in die tijd in Madrid. Dit sonnet is afgedrukt op p. 19 van zijn bundel.

[p. 35]

annotatie
1	De Madrillees: De Madrileen, dwz. De inwoners van Madrid
	ree: gereed
	muilen: muilezels
2	Gemant, en in gespan van Koetsen: Bereden en voor koetsen gespannen
3	lievery: uitmonstering, kleding
4	verweloose: kleurloze, vale
	oppuilen: uitlopen, uitbotten (wnt xi, 1107 verklaart deze plaats met: ‘Oprijzen, te voorschijn komen enz.’)
7	Syn Venus: nl. Maria Anna
8	Syn Dochter: zijn enige dochter uit zijn eerste huwelijk met Isabella van Bourbon, Maria Theresia, de latere echtgenote van Lodewijk xiv
	over hun: tegenover hen
9	Hy houdt syn Majesteit: Hij houdt zijn koninklijke waardigheid op (Van Es, 1953, p. 147)
10	op, waar uit twee starren blinken: op dat, waaruit twee sterren blinken, dwz. op zijn hoofd, waaruit zijn ogen neerstralen
11	't ontdekte volk: het volk dat (uit eerbied) zijn hoed heeft afgenomen
	schoon: ofschoon
	die: nl. die hoed
12	die nieusgier mee, komt in syn oogen sinken: die, ook nieuwsgierig (nl. evenals het volk), hem in de ogen schijnt
13	Ontbloot syn kruin: dwz. Doet hem (in letterlijke zin) de hoed afnemen; geheel figuurlijk voor: ‘Maakt dat hij hem (de zon) als zijn meerdere moet erkennen’ (vgl. wnt i, 1213).
	Van Es, 1953, p. 147 geeft de volgende interpretatiemogelijkheden: ‘Breekt door de wolken heen’ (waarbij syn zou slaan op de zon, die, eerbiedig als het volk, zijn ‘hoed’ zou lichten) en: ‘Doet hem (nl. de koning) door haar gloed de hoed afnemen’.
	en als den Kooningh blind verrast: en overvalt hem, die verblind is, plots als de (ware) koning, dwz. en doet hem, door hem eensklaps te verblinden, voelen dat hij, zon, de ware koning is. Deze interpretatie lijkt echter enigszins te botsen met r. 14, hieronder, en met de titel van dit sonnet. Een andere interpretatie: en overvalt als het ware de koning tot blind wordens toe.
14	wat een kleintje: wat een kleinigheid