toelichting |
Dit grafdicht op Alva staat op p. 1 van Six' Poësy. Ik kan het niet precies dateren. |
|
annotatie |
|
|
titel |
Dukdalf: Duc d'Alva |
1 |
Die: Hij die |
|
simpel: onschuldig (wnt xiv, 1364, deze plaats) |
|
uit een zee: dwz. in een hoeveelheid als een zee |
2-3 |
Die ... vrat: En die vlees heeft gevreten, dat op brandstapels, met Spaans hout opgericht, was gebraden |
3 |
nooit sat: zonder ooit verzadigd te zijn |
|
wes: om welke reden (nl. omdat hij nooit sat was, ook niet van belastinggelden en geloofseisen) |
3-4 |
't wight Van tiende, en bygeloof: de last van de tiende penning en het opgelegde bijgeloof van het katholicisme |
4 |
in syn aansicht klonken: hem ... in het gezicht smeten (wnt vii, ii, 4116) |
5 |
Die andre Juliaan: Die tweede Julianus. Keizer Julianus de Afvallige (vierde eeuw) bestreed het christendom te vuur en te zwaard. |
|
gesonken: ter aarde besteld |
6 |
Helpt wenschen van de wraak: Als de wens van de Wraak helpt |
|
zoo val hem d'aarde licht: dwz. laat het dan zijn, dat slechts weinig aarde op hem drukt. Six past hier de Antieke grafwens sit tibi terra levis (‘dat de aarde je licht valle’) op negatieve wijze toe (vgl. de volgende versregels). |
7 |
bloedge: wrede (vgl. wnt ii, ii, 2883) |
|
met kluiven: met zijn klauwen (wnt vii, ii, 4412, deze plaats) |
8 |
afkluive: woordspel met kluiven (r. 7) |
|
bonken: botten (wnt iii, i, 358, deze plaats) |
9 |
Maar aan wat greetich beest versaadt: Maar welk beest, hoe vraatzuchtig ook, zal zich aan ... kunnen volvreten |
10 |
van: door |
11 |
Uit Martelvet in 't lyf: Die in zijn lichaam uit waren op het vet van de martelaren (vgl. r. 2-3). Six refereert aan verhalen over Alva's ellendige levenseinde in 1582. Hij moest zijn laatste dagen in leven worden gehouden met moedermelk (Kirchner, 1968, p. 100). Mijn interpretatie van deze passage vat Uit op als ‘Op ... uit’ (vgl. wnt xvii, iii, 125). |
12 |
Gingh [...] niet strax ter Hel verhuisen: Als ... niet ogenblikkelijk ter helle is gevaren |
13 |
En quam hier in: En als in dit graf ... is beland |
|
maar: maar geen |
14 |
Zoo: Dan |
|
ook syn dood: dwz. hij, bij zijn sterven, zelfs (terwijl hij in zijn leven al mensen martelde) |