A compendious guide to the Low-Dutch language / Korte wegwyzer der Nederduytsche taal

Of the Elements. Van de Hooft-stoffen.

There are four Elements, which are the four parts of this inferiour created world, out of which the whole Universetie is made (composed,) to wit, the Fire, the Water, the Air, and the Earth.	Daar zyn vier Hooft-stoffen (ofte Elementen) die de vier deelen deses onderste geschapene Werelts zyn waar uyt het geheel Al gemaackt is, te weten, het Vuur, de Lucht, het Water, en de Aarde.
What is the nature of the Fire?	Wat is den aart van het Vuur?
To be very vine (or subtil) but yet very hot, and very light or enlightening.	Seer fyn te wesen, maer nogtans seer heet, en lichtende.
And what is that of the Air?	En wat is die van de Lucht?

[p. 37]

That is to be thin and transparent, or shining.	Die is dun en doorschynende te wesen.
And that of the Water?	Ende die des Waters?
To be cold, flowing or fluid, and fleeting or running.	Kout, vloeijend, en vlietend te zyn.
And that of the Earth?	En die van de Aarde?
That is to be very heavy and very fast.	Die is, seer zwaar en seer vast te wesen.
Is it then very certain that all the jointly composed bodies are made of these four Elements?	Is het dan seer zeker dat alle de t'samen gestelde Lichamen van dese vier Hooft-stoffen gemaackt syn?
They who busy themselvs with opening of things in their first principle, according to the common opinion, obblige us to believe it, by their daily experience: notwithstanding that Some do call Salt, Sulphur (or Brimstone) Quicksilver (or Mercury) the first principles.	Sy die sich bemoeijen met de dingen in haar eerste beginsel op te lossen, en na de gemeene opinie, verplichten ons dat te gelooven, door hare dagelyckse ervarentheyt: niet tegenstaande dat sommige Sout, Swavel, en Quicksilver de eerste Beginselen noemen.

[p. 38]

To what end ware the Stars created in the Firmament of Heaven?	Tot wat eynde zyn de Gesternten in de Vastigheyt des Hemels geschapen worden?
That hath been to enlighten the World, dissipating (driving away) the darknesses, and to measure out the successions, or turns of times, continually rolling about.	Dat heeft geweest om de Werelt te verlichten, de donkerheden verdryvende, en om de beurten der Tyden af te meten, geduurig omrollende.
How many Planets do they reckon?	Hoe veel Planeten telt men?
Seven, the Sun, the Moon, Mercury, Venus, Mars, Jupiter, Saturn.	Seven, de Son, de Maan, Merkuur, Venus, Mars, Jupiter, Saturnus.
Hath the Moon her encrease and decrease?	Heeft de Maan haar aanwassen en af-neeming?
No, but it seemeeth to have so, for that it show's it selfs so to our eyes, and is placed right over or obliquely against the Sun.	Neen, maar sy schynt dat te hebben, na dat sy sich aan onse oogen vertoont, en recht of van ter zyden tegen de Son is gestelt.
How come the day-break (or Aurora) and the Evening-tide?	Hoe komen de Dageraad en den Avondstont?

[p. 39]

The one by the Setting of the Sun, and th'other by it's Rising.	D'eene door het ondergaan van de Son, en d'ander door zyn opgaan.
Which is the cause of the change of Seasons?	Welk is de oorsaak van de verandering der Getyden?
That is the Sun; for it makes the Spring, the Summer, the Harvest (or Autumn) and the Winter, according to the places where it comes.	Dat is de Son; want die maackt de Lente, de Somer, de Herfst, en de Winter, na de plaatsen daar in hy sich vint.
How are the Eclypses made?	Hoe geschieden de Verduysteringen?
By the interposition of a third, and the opposition of two heavenly bodies.	Door de tusschen-stellinge van een derde, en de tegenstellingh van twee Hemelsche Lichamen.
Are there diverse sorts of Stars?	Zyn 'er verscheyde soorten van Sterren?
There are, the one greather than the other; and experience let's us see every night, that there are severall Wandring Stars, but infinately more fixed.	Daar zyn 'er, d'eene grooter als d'ander; en d'ondervinding doet ons alle nachten sien, dat 'er verscheyden Dwaal-sterren, maar oneindigh meer vaste zyn.