A compendious guide to the Low-Dutch language / Korte wegwyzer der Nederduytsche taal

Here follows more Conferences of diverse matters. Hier volgen meer t'Samen-spraaken van verscheyde saken.

WHich is the use of the Feeling?	WElck is 't gebruyck van 't gevoel?
To distinguish the hot from the cold, the moist from the dry, the hard from the soft, the smooth from the rough, and the heavy from the light.	Te onderscheyden het heet van 't koude, het vochtige van 't drooge, het harde van het weecke, het gladde van het rouwe, en het zware van het lichte.
Which is that of the Tast?	Welck is dat van de smaack?
To distinguish the sweet from the salt, the sour from the bitter, the unripe from the ripe, the savourless, or that which hath no tast, from the sharp.	Te onderscheyden het soete van het soute, het suure van het bittere, het onrype van het rype, het smakeloose van het scherpe.

[p. 30]

Which is the use of the Smelling?	Welck is 't gebruyck van de Reuck?
To smell (and so to distinguish) the raw from the rosted, the fresh from the stinking.	Te ruycken het rauwe van 't gebraden, het versche van het stinkende.
What is the use of the Hearing?	Welck is 't gebruyck van 't Gehoor?
To judge of the sound, the noise, the voice, the cry, and of silence.	Te oordeelen van 't geluydt, het gerucht, de stem, 't geschreeuw, en van het stilzwygen.
Which is the use of the Sight?	Welck is het gebruyck van 't Gesicht?
To distinguish the colours (or things dyed) the white, the black, the brown, the blew, the violet, the green, the red, and all other colours.	't Onderscheyd der verwen, het wit, het zwart, het bruyn, het graauwe, het blaeu, het violet, het groen, het root, en alle andere coleuren.
Where is it that the three inward Senses are placed?	Waar is 't dat de drie innerlycke sinnen geseten syn.
In the brains.	In de herssenen.
Which is the Common Sense?	Welck is de gemeene sin?
That which assumeth the image of a thing seen, heard, felt, smel-	Die het beeldt aenneemt van een gesiene, gehoorde, gevoel-

[p. 31]

led and tasted, and being possessed (or exercised) by the damps of sleep, leaveth us in an unsensibleness.	de, geroocke en gesmaakte saack, en die door de dampen des slaaps bezeten zynde ons in de ongevoeligheyt laat.
Which is the Sense of Imagination?	Welck is de sin van de Inbeeldinge?
That which judgeth of the difference of things, and makes the thoughts.	Die van 't verschil der dingen oordeelt, en de gedachten maackt.
Which is the Sense of Memory?	Welck is de sin van de geheugenisse?
That which shutteth up images of the things, on which we will think.	Die de beeltenissen der dingen opsluyt, aan welcken wy willen gedencken.
What is the difference of the operations of waking and sleeping?	Wat is het onderscheyt der werkingen van het waken en het slapen?
That drieth the braine, and this moisteneth them.	Dat droogt de herssenen, en dit bevochtight die.
What betokeneth the yawning?	Wat beteeckent het geeuwen?
Desire to sleep.	Lust tot slapen.
And the snoring?	En het roncken?
A true (or sound) sleeping?	Een goede slaap.

[p. 32]

When is it that men have hunger and thirst?	Wanneer is 't dat men honger en dorst heeft?
When the stomach is empty	Als de maag ledigh is.
From whence is it that men have the hicket (or hik up,) and do risp?	Waar van komt het dat men de hick heeft, en rispt?
From that the stomach is full.	Van dat de maagh vol is.
And the loathing, nauseating, or desire to vomit?	En de walginge?
Because that it is raw and unable to digest.	Van dat die raauw en onmachtigh is te verteeren.
What doth paleness (in the face) betoken?	Wat beteeckent de bleeckheyt in 't aangesight.
An evil constitution, and a weak state of health.	Een quade gesteltheyt, en een zwacke gesontheyt?
And faintness, or loosness (of Joints?)	En de slapheyt?
A worn or tired out state of health.	Een afgematte gesontheyt.
What is the cause of tooth ache?	Welk is de oorsaak van tant-pyn.
The rottenness of the	De verrottinge van

[p. 33]

gums.	het tant-vleesch.
What is it that praesignifyeth (or foresheweth) blindness?	Wat is het voorteecken van de blintheyt?
The running of the eyes.	Het loopen der oogen?
And that of deafness?	En dat van de doofheyt?
The noise of (or in) the hears.	Het ruyssen der ooren.
What is the Rheum?	Wat is de snuf ofte sinckinge?
The flowing down or distillation of moisture.	Het af-vloeyen van vochtigheyt.
And the Astma or shortwindedness?	En de Amborstigheyt?
It is the difficulty of drawing the breath.	Het is een bezwaartheyt van adem te halen.
What remedy is there against te falling down of the uvula, or the Spuinsy, that the Almons of the throat (or ears) may not too much straiten it?	Wat hulpmiddel is 'er tegen den huygh, op dat die de amandelen van de keel niet te zeer benaauwen?
That is to gurgle well.	Dat is wel te gorgelen.
What is the Lientery, or Coeliac Passion?	Wat is de raauwe Loop?

[p. 34]

It is a loosness or flux of the belly, which comes from indigestion, and rawness, when the food comes away either whole or imperfectly decocted.	Het is een afganck die uyt raauwigheyt komt, wanneer het voedsel of geheel of ten deele niet gekookt afloopt.
And the Diarrhaea?	En de Buyck-loop?
It is the simple and common loosness of the belly.	Dat is een gemeyne lossen ofganck.
And the bloddy flux, or Dysenterie?	En de Roode Loop ?
It is a running out of a bloddy excrement.	Dat is een Bloedt-gangh.
Which is the begining of the gravel and of the stone?	Welck is het begin van het Graveel, ende van de Steen?
That is the Disury or difficulty of the Urin.	Dat is de koude pis.
What is the highest remedy against poyson?	Wat is het hoogste hulp-middel tegen vergif?
That is Treacle.	Dat is de Driakel.
What is the Gout?	Wat is het Flerecyn of Jigt?
It is a flowing (or running) of a sharp humour which torments the joints of the mem-	Het is een tusschenvloeyen van scherpe vochtigheyt, die de gewrichten der leden

[p. 35]

bers; and that on the hands is called Cheiragra (or hand gout) and that on the foot, the Podagra, or foot-evil.	plaaght, en dat Hant-euvel genoemd wordt aan de handen, en Voet-euvel aan de voeten.
From whence comes the Dropsy?	Waar van komt de Water-sucht?
From a water that interposeth itself between the skin and flesh.	Van een water dat sich tusschen vel en vleesch zet.
What is the Epilepsy (or St. Johns evil,) and its maladie?	Wat is de St. Jans euvel, ende qualickheyt?
That is a sickness that differs little from the Falling sickness.	Dat is een siekte, weynig verschillende van de Vallende siekte.
What is the forerunner of Lameness, the Palsy and Apoplexy?	Wat is de Voorlooper van de Lamheyt en Beroertheyt?
That is the Cramp and Convulsion.	Dat is de Kramp en de Vertreckingh.
Nota. Men may not here understand by the foregoing Dialogues, or any other in this Book, that it is intended to make men exact Philosophere or Physitians; but these Conferances	Nota. Door de voorgaende t'Samen-spraake, ofte eenige andere in dit Boeckjen, moet men niet denken, dat men daar door ymant tot een Philosooph ofte Medicus meynt

[p. 36]

are onely brought in, according to the vulgar apprehension, and for discourse sake; also, most especially, for information in the Languages, which is the design of this Book.

te maken; men brengt deese Samenspraak maar by, volgens 't gemeene begryp der menschen, of om discours-halven, en voornamentlyck, maar tot onderwysinge in de Talen, 't welk het oogmerck van dit Boek is.