Stichtelijke gezangen, in verscheidene gelegenheden gedicht, en met aanmerkingen, tot verstand van eenige stukken uit de H. Schrift, verrijkt. Deel 2

[p. 124]

De kerk in 't laatst van 't Joodsch gemeenebest, tegen de heidenen strijdende, en onder veele vervolgingen om verlossing pleitende.^*
Of de XLIV. Psalm berijmd.

Op eene nieuwgemaakte Zangwyze.
Of, Op die van den XLIV. Psalm.

Zang.

I.

Geduchte God, Gij deedt onze ooren
't Verhaal van onze Vad'ren hooren,

* De Kerk in 't laatst van 't Joodsch gemeenebest, tegen de heidenen Strijdende, enz,] Dat de Psalm op de uitleiding uit Egypte, en voornamelijk op de verdrijving van de heidenen uit Kanaan zinspeelt, is klaar uit een menigte van uitdrukkingen. Zie v. 2-4, 20, en 27.
Men ziet hier de Kerk gemoedigd hoekleine kragt ze heeft tegen de Heidenen; daarop bitter klaagende over alle de rampen en felle vervolgingen; en eindelijk hartelijk tot God pleitende om verlossing. De onderwerpen die vervolgd worden, zijn van afkomst Jooden, 2-4 in hunne verwagting zeer getroost en levenen alleen steunende op de, Goddelijke hulp v. 15-9 Doch OOK, of MET DIT ALLES ףא, van God veeltijds verlaaten die niet meê optrok, en opgegeeten onder de heidenen v. 10-12. Terwijl zij echter Israëls God getrouw aankleeven, en van 't verbond niet wijken v. 18, 19. Ja even daarom, die vervolgingen uitstaan. v. 23. De vervolgers worden Heidenen, en Volkeren, genoemd v. 15. De Vervolging bestaat in beroving, vestrooiing, verkoping, en een reeks van martel dooden v. 11-13 en 23; wijders in lasteringen, die hunnen goeden naam bezwalkten v. 14-17 Wordende dit hun aangedan in een Woonplaats der Draaken ןינת of Krokodillen v. 20; en zijn de zoo langduurig in tijd, als ondraaglijk in felheid. Elk, die dit met behoorlijke oplettenheid zonder vooroordeel overweegt; zal zìen, dat zich deeze tijdmerken niet vlijen op Davids noch Hiskias tijd, noch op die van de Babylonische gevangenis. De eerste tijd die ons ontmoet, aan welken men kan denken, is het laatste Tijdvak van het Joodsche Gemenebest onder de Seleucieden en Lagieden, de Hasmoneesche of Makkabeeuwsche Vorsten, en eindelijk de Romeinen, of de Herodessen. Ik ben in der daad van oordeel, dat ons dichtstuk daar op ziet, en kieze dit gevoelen van Theodoreet, Kalvijn, en Vitringa, boven dat van den Hr. van Til die deezen Psalm brengt tot de Eerste Christenkerk uit de Jooden oorspronkelijk, en in haaren uittogt ter beërving van 't Heidendom, door Jooden en Heidenen vervolgd. Daar voor pleiten deeze redenen. α. Voor eerst, zyn daar, naar 't mij toeschijnt, de zoo even opgenoemde tijdmerken alle blijkbaar te vinden: 't geen iemand ligtelijk zal ontdekken, die uit de geschiedschriften zich een levendig denkbeeld van 't gelaat dier tijden gemaakt heeft. Ja er zijn eenige uitdrukkingen, die ans zeer duidelijk wijzen (1) op het Joodendom nog in 't land Kanaan in 't midden van nijdige nabuurige volken woonende v. 14. (2) Op de geringe heirmagt, waar meê ze te velde zijn getrokken; doch, waar door God wonderen heeft uitgevoerd v. 2-9. (3) Op het omslaan van 't geluk, en 't ophouden van den voorspoed hunner wapenen v. 10, 11. (4) Op het verkoopen van dit volk voor slaaven v. 13 't geen letterlijk in de Jooden vervuld is, onder anderen, toen Antiochus Epiphanes Jerusalem inneemende, er bij de veertigduizend voor slaaven liet verkoopen 2 Mak. V:14. Al 't welke zich, mijns oordeels, niet dan hard en zeer gedrongen, laat toepassen op het eerste Christendom. Men zie bijzonder, hoe vreemd en onnatuurlijk de aanwijzing der vervulling van v. 10, 11, en 14, is in den Hr. van Til bladz. 44. β. Ten tweden, komt onze Psalm vrij naukeurig over een, met den LXXIV, LXXV, LXXVI, LXXVII, LXXIX, en LXXX; die alle ruimer of bepaalder op dit zelfde tijdgewrigt zien, en doorzaaid zijn met dezelfde zaaken, het zelfde beloop van zaaken, en veel al dezelfde spreekwijzen die we in onzen Psalm vinden. In 't bijzonder moet men hier meê vergelijken den LXVI. Psalm, daar we in 't 18 v. een dergelijke betuiging van Godvrugt, en zuiverheid van bestaan vinden als hier v. 18-22, en die het juiste kenmerk uitmaaken van de Chasideen, en verdere gelovige wachters op 's Heilands komst. verg. Psal. LXXX:19. Jes. LVII:1, 2. 7. Doe hier eindelijk bij de zigtbaare en in 't oog loopende gelijkheid tusschen onzen Psalm, en de voorgaande XLII, en XLIII^ste, die we aantoonden op dit zelfde tijdgewrigt te slaan. Dan ziet men klaarlijk de reden, waarom deeze XLIV Psalm door 't zelfde Kunstgenootschap van Korahs kinderen gedicht, achter den XLII, en XLIII, is geplaatst.
Hier mede kan, mijns bedunkens, zeer wel vereffend worden, de aanhaling van het 23^ste v. door Paulus Rom. VIII. 36; dewijl het Tijdvak waar op de Psalm slaat, naar mijn oordeel, zich uitstrekt tot Paulus leeftijd toe.
De aart van 't Gedicht, en 't beloop van zaaken, toont dat het een Beurtzang is van drie Reien. I. De voorzang zingt de overwinningen en voorspoed van dit Tijdvak v. 2-9 II. De Tegenzang geeft een schets van alle de rampen v. 10-20. III. De Slotzang smeekt om verlossing v. 21-27.

[p. 125]

 

Wat werk, Gij in hunn' dagen deedt,

 

Van ouds met majesteit bekleed!

[p. 126]

 

Gij hebt de Heidenen verjaagd,

 

Maar ons geplant, die hen verdreeven;

 

Gij hebt de volken fel geplaagd,

 

Ons groei en bloei in 't land gegeeven.

 

II.

 

Want dat ze 't land ten erve ontvingen,

 

Kwam door hunn' hand noch staalen klingen;

 

Geen heldenarm, geen schepselskragt,

 

Gaf heil aan Is'rels oorlogsmagt.

 

Maar voor hun streed Uw rechterhand,

 

Uw arm uw wolk die zij er zagen;

 

't Licht van Uw aanschijn wees hun 't Land:

 

Gy schepte in hun een welbehagen.

 

III.

 

Gy zelf, geduchte God der Goden,

 

Gy zyt myn Koning, wiens geboden

[p. 127]

 

Ik diep eerbiedig; ai gebied,

 

Dat Jakobs zaad Uw heil geniet'.

 

Den Vyand doet Gy ons alleen,

 

Met hoornen stooten en verpletten;

 

Wij zullen in uw' naam vertreên,

 

Al wie zich tegen ons verzetten.

 

IV.

 

'k Zal nooit mijn staalen boog beschouwen,

 

Noch op zijn pees of pijl vertrouwen:

 

Geen zwaard, noch oorlogsdapperheid,

 

Redt mij met al mijn krijgsbeleid.

 

Maar Gij verlost ons door uw magt,

 

Van onze felle weêrpartijders:

 

Gij die hunn' haat en wraak veracht,

 

Beschaamt eerlang all' mijn bestrijders.

 

V.

 

Wij zullen ons in God beroemen,

 

Wij zullen Hem den Bondgod noemen;

 

En buigen ons, met diep ontzag,

 

Voor zijne voetbank dag aan dag.

 

Wie zwijgt, of zijnen naam verbreidt:

 

Wij zullen Hem eerbiedig looven;

 

Wij prijzen Hem in eeuwigheid;

 

Zijn naam gaat allen lof te boven.

[p. 128]

Tegenzang.

VI.

Nochtans was 't in benauwde tijden,^*
Zeer ver van roemen en verblijden.

Wat waren de onderdrukkers wrang!

De zege keerde in treurgezang!

Gij zelf, O God, die ons verstoot;

Gij wilt met schande ons overdekken,

Dewijl Gij ons van hulp ontbloot,

En met ons heir niet uit wilt trekken.

VII.

Gij doet vol schrik ons rugwaard keeren,
Voor haaters die uw' naam onteeren,

Daar 's vijand list en euvelmoed,

Ons fel berooft van goed en bloed.

Als schaapen weereloos en stom,

Geeft ge ons ten spijs, en doet ons sterven;

Wij zijn vervoerd in 't Heidendom,

Daar wij verstrooid vol kommer zwerven.

VIII.

Uw volk, 't geen 't heilverbond mogt staaven,
Verkoopt Gij als verachte slaaven,

Voor geen waardij; hoe laag men biedt,

* In benauwde tijden.] Verg. Dan. IX:25. De straaten, ende grachten zullen wederom gebouwd worden, doch (of ook) in de benauwdheid van die tijden.

[p. 129]

 

Hunn' laagen prijs verhoogt Gij niet.

 

Gij maakt ons 't voorwerp van den smaad

 

Der buuren, die ons bitter hoonen;

 

De schimp straalt uit het boos gelaat

 

Van spotters, die rondom ons woonen.

 

IX.

 

Het heidendom lacht met ons weenen,

 

En durft 'er spottaal van ontleenen;

 

Tans schudden, daar m'onze eer ontrooft,

 

Zelfs Is'rels volken 't weiflend hoofd.

 

Mijn schande staat den ganschen dag,

 

Voor mij; ik hoor mijn' roem bevlekken;

 

Ik voel, waar 't oog zich wenden mag,

 

Met schaamte onschuldig 't aanzicht dekken.

 

X.

 

Het felste hoonen, moet ik hooren,

 

De vuile laster kwetst mijn ooren;

 

De vijand drukt Gods volk en zaak;

 

En schendt en smaadt ons vol van wraak.

 

Dit alles gaf ons wond op wond':

 

Nog hebben wij U niet vergeeten;

 

Nooit valschelijk Uw heilverbond,

 

Of band van pligt aan stuk gereeten.

 

XI.

 

Ons hart gedrukt door harde heeren,

 

Dorst nimmer achterwaards zich keeren;

[p. 130]

 

Nooit is de voet van 's levens baan,

 

Die Gij ons aanweest, afgegaan:

 

Hoewel Uw hand nog uitgestrekt,

 

Ons heeft verplet in 't hol der draaken;

 

Daar ons een donk're schaduw dekt,

 

En wij de doodsvalleien naaken.

Slotzang.

XII.

Ja hadden wij zoo fel verbeeten,
Den naam van onzen God vergeeten;

Ooit bij een' vreemden God gepleit,

Of daar de handen uitgebreid:

Zou God met zijn vuurvlammend oog,

Die euveldaân niet onderzoeken?

Hij weet al wat men 't licht onttoog;

Hij kent in 't hart verborgen hoeken.

XIII.

Om U, vermoorden ons die snooden,
Den ganschen dag, met duizend dooden;

Als schaapen worden wij geacht,

Die 't offermes bij 't outer slacht.

Ontwaak! hoe slaapt Gij nog, O Heer?

Blijft dan 't nooit sluim'rend oog geslooten?

Ontwaak, en bied hun tegenweer.

Gij zult ons niet altoos verstooten.

[p. 131]

 

XIV.

 

Waarom, daar ons die snooden tergen,

 

Zoudt Gij Uw aangezicht verbergen?

 

Waarom vergeeten onzen nood,

 

In al den druk van hulp ontbloot?

 

Want onze ziel die schrikt en beeft,

 

Zinkt wech in 't stof gansch neêrgeboogen;

 

Daar onze buik aan de aarde kleeft,

 

De kragt bezwijkt in onvermoogen.

 

XV.

 

Sta op, O God, gij moet ons helpen:

 

Gij kunt de traanenbronnen stelpen,

 

En daar men schendt, en moordt, en woedt,

 

De stroomen stoppen van ons bloed.

 

Ik ken Uw bloed waar op ik pleit;

 

't Ransoen van 't Paaschlam^* en zijn lijden,

 

Gij moet uit goedertierenheid,

 

Ons van 't Egyptisch juk bevrijden.

* 't Ransoen van 't Paaschlam] In 't Hebr. staat het woord הןבּ v. 27, van de onzen Verlossen vertaald, maar dat in 't Oosten, gelijk de groote A. Schultens aanmerkt, nooit anders gebruikt wordt dan van Lossen, dat is door 't betaalen van ransoen, of door zich zelven in de plaats te stellen, iemand vrijmaken. Dat is de grond van mijne uitbreiding op deeze plaats.