Stichtelijke gezangen, in verscheidene gelegenheden gedicht, en met aanmerkingen, tot verstand van eenige stukken uit de H. Schrift, verrijkt. Deel 2

[p. 58]

Het geestelijke heiligdom onder de nieuwe huishouding opgericht.

Of aandacht op exod. XL:17-38.

Zangw. Wie zou zyn ed'len geest verstaaven. blajz. 50.

I.

't Lust: mij de Godstent te beschouwen,

Die Moses op het hemelsche bevel,

Deed naar 't bestek van Horeb^* bouwen.

Aholiab mag met Bezaleël,

Hier blijken van vernuft, en kunst vertoonen:

'k Zie 't werk met heil bekroonen;

Zoo 'k Sinaï, naar 't godgewijde boek,

Op Sion zoek.

II.

Door voeten, berders, en pilaaren,

Sluit God den wand van 't veldpaleis rondom;

Hij zet, om 't Godshuis te bewaaren,

Een spitse Tent^† op 't vierkant Heiligdom.

* Naar 't bestek van Horeb]. Dat God aan Moses op den berg Horeb toonde Exod. XXV. 9. 10. verg. Heb. VIII. 5.

† Een spitse tent enz]. Schoon de meeste oudheidkundigen het Dak of bovenste van den Tabernakel plat begrijpen, en die doorgaans in de printverbeeldingen dus wordt vertoond; is het volkoomen zeker, dat er boven op gelijk op onze huizen een spits dak hebbe gestaan. (1) Dit eisht de natuur der zaak, want anders zouden de dekkleden over eene ruimte van tien ellen, door de zwaarte van regen en zand dat er op woei, buiten twijssel hebben ingezakt. (2) Daar bij waren alle de Tenten ﬦילׅהָא boven spits toeloopende: waarom zou men de Veldheers tent anders stellen? (3) Te meer daar Moses, de Tente להֶא zoo duidelijk van זבָּשְׂ den Tabernakel of de vierkante woning waar op ze gezet wierd, onderscheidt. Exod. XXVI:1-7. gelijk over den ובָּשְׁמּ Tabernakel de veelverwige kostelijke sprei gelegd wierd om van binnen een zoldering of plat verhemelte uit te maaken; en daar over de להָאׁ Een spitse Tent, van elf geitenhairen gordijnen gespannen, Exod. XXVI:7-13. Op welke spitse Tent, dan een Deksel הסֶבְמ kwam van roodgeverwde ramsvellen, en dassevellen, gelijk de onzen het vertaalen Exod. XXVI:14. verg. XXX:11: en Num. IV:25. Zulk een onderscheid tusschen den Tabernakel en Tente, vindt men ook 1 Chron. XVI. 9 en 39. En daar uit kan men alleen verklaaren 1 Chron. XVII:5. Daar in 't Hebr. staat: Maar ik ben gegaan van Tente tot Tente, en uit den Tabernakel. Niet van Tabernakel tot Tabernakel, gelijk het de onzen vertolken: want dat strijdt zoo wel tegen den Hebr. tekst, als tegen de geschiedenis. God is gegaan van Tente tot Tente, wijl Hij uit de Tente te Gibeon, met de Bondkist vertrokken is, naar de Tente welke voor baar spande op Sion. 1 Chron. XVI:1, en 2 Sam. VI. 17. maar nooit is Hij gegaan van Tabernakel tot Tabernakel, wijl er niet meer dan één Tabernakel geweest is, die onder haare Tente te Gibeon blees 1 Chron. XVI. 39. (4) Hier uit kan men eindelijk alleen de waare reden zien, waarom er aan de geitenhairen spreide voor de Tente geschikt een Gordijn van 4 ellen meer was. Te weten deeze 4 ellen werden gebruikt, de helft voor, en de andere helst achter, om 't gat van 't Geveltje door 't opgaand spits dakje gemaakt, te dekken Exod. XXVI. (gen 12. (5). Om nu van de breedte der onderste sprei, die vlak over 't vierkante gat van den Tabernakel gelegd werd, en 28 ellen bedroeg, en van die der geitenhairen sprei tot de spitse Tent behoorende en daarom 30 ellen breed Exod. XXVI. 2, 8, en 13. niet te spreeken. Zie breeder den boukundigen Lamy, die met mij in 't zelfde gevoelen is, de Tabern. L. III. C. III Sect. VII. Col. 304, 365. en 367, 368.

[p. 59]

 

Zoo wil Hij 't volk, door JESUS gunst behouën.

 

Daar liefde, en 't heilvertrouwen,

[p. 60]

 

Ten top gevoerd, de nauverbonden leên,

 

Met heil bekleên.

 

III.

 

Nu zal de Schechina verschijnen;

 

Gods heerlijkheid daalt op de Bondark neêr.

 

Verzoeningdeksel, Cherubijnen,

 

Gij schetst het heil van zyn genadeleer.

 

De voorhang moet Gods zuiv'ren troon bedekken,

 

Tot Hij zijn' zoon zal wekken,

 

Die door zijn' dood, den weg waar door men leest,

 

Geopend heeft.^*

 

IV.

 

De gouden tafel zie ik brengen,

 

In 't Heiligdom, dat ons het voedsel toont,

 

't Geen 't zieleleven moet verlengen,

 

Door Gods genâ geschonken, en verschoond.

 

Den Kandelaar laat Hij in ons ontsteeken;

 

Zoo zien wij zielsgebreken,

 

En in dees Tent, bij 't zevenvoudig licht,

 

Genade en plicht.

 

V.

 

'k Zie bij dit licht mijn' outer praaien,

 

Den Heiland voor den troon in 't Heiligdom,^†

* Geopend beeft.] Vergelijk Heb. IX:8, met Hoofdft. X:20.

† Voor den troon in 't Heiligdom]. 't Is opmerkelijk dat de Reukaltaar wel in 't Heilige gezet wierd, doch VOOR de Arke der getuigenisse, d.i. kort voor den voorhang, waar achter de Arke stond Exod. XXX:6, XL:5. Zoo dat hij een zekere nauwe betrekking had tot het Heilige der Heiligen, en den troon van God gelijk hij duidelijk gezegd wordt voor den troon te zijn. Openb. VIII:3 't geen uit de beschrijving van den Tempel, daar de Altaar, tot ריבׄרְ De Aanspraakplaats gebragt wordt 1 Kon. VI:20-22 ontegenzeggelijk schijnt. Dus koomen we een groote zwarigheid te boven, en zien waarom Paulus zegt, dat het H. der Heiligen het ϰζνονȣ̄ν ϑυμιαȣ͂ήϱιον den Gouden reukaltaar badde, begrypende dien schoon in 't Heilige staande, als in zekeren opzichte tot het Heilige der Heiligen behoorende, Heb. IX:4. zoo gebruikt Josephus 't woord ϑυμιαтήριον van den reukaltaar Ant. L. III. C. 6. §. 8. En dat laat zich uitneemend in den geestelijken zin van CHRISTUS verklaaren, die nu als de Voorbidder voor dentroon is. Heb. VII:25, en IX:24, verg. Openb. VIII:3, 4

[p. 61]

 

'k Zal van Gods Geest het reukwerk haalen,

 

Het myrrhesap, de zuiv're nagelgom,^*.

 

En Galbans harst, al keur van Speserijen,

 

Die in den druk verblijen;

 

Met wierookgeur, die 't heilgeloof ons brengt,

 

Naar kunst gemengd.

 

VI.

 

God laat een twede deksel hangen;

 

Dit sluit de deur van 's HEEREN legertent.

 

't Leert afgezonderd licht te ontvangen,

 

Waar door men zich, in 't stille aan God gewent.

* De zuivre nagelgom.] Oniche zo veel als Nagel een soort van Gom, dus genoemd om datze de gladheid en glans heeft van een nagel op den vinger, uit de Bdellium druipende, en van daar הּלֶחֵשְ Schecheleth geheeten van לחַשַׁ Schaebal, dat by de Syriers uitwaassemen, druipen, traanen betekent, gelijk Dioscorides ze beschrijft als een Traan uit een Saraceenschen of Arabischen boom, die op de grenzen van Judea groeide. Uit hoofde van deeze afleiding, en den Arabischen naam Chiston die deeze gom door letterverzetting draagt, gelijk ook dat de overige Speserijen die in't reukwerk komen, alle Gommen zyn; meent Joh. Simon, dat de Oniche of welriekende Nagel, een gom geweest zy. Vid. Lex. p. 985. Bochart schijnt daar ook niet vreemt van Hieroz. P. II. L. V. c. 20. p. 808.

[p. 62]

 

Al 't kerkgebaar kan ons geen voordeel geeven:

 

Ten zij 't inwendig leven,

 

By 's HEEREN dienst, gestaâg in 't binnenst zij.

 

En 't hart verblij.

 

VII.

 

Wie leert mij, dat ik geestlijke oogen,

 

Verheffe, naar den kop'ren brandaltaar?

 

Ik zie Gods zoon daar op verhoogen,

 

Het offer voor mijn zonden vind ik daar.

 

Hij is 't Altaar, Hij zal mijn Priester heeten;

 

Door hooger geest bezeten,

 

Vol hemelvuur, en ijver van Gods huis,

 

Sterft Hij aan 't kruis.

 

VIII.

 

'k Zal 't Waschvat nu gepast ontmoeten,

 

't Geen bij't altaar kort voor de tente staat:

 

Hier wasch ik handen in, en voeten,

 

Wanneer 't gemoed naar tente of outer gaat.

 

God geeft bevel den voorhof op te richten,

 

Voor zuiv're godsdienstplichten.

 

Zoo wordt door Hem, die licht in 't hartezendt,

 

Al 't werk volend.^*

 

IX.

 

Doorluchte wolk, daal op ons neder,

 

Vervul dit huis, vervul vooral mijn hart;

* Zie Exod. XL:33.

[p. 63]

 

Verschijn, o Heerlijkheid, nu weder,

 

Gelijk weleer, op dat ik nooit verward,

 

In dees woestijn den rechten weg moog treffen.

 

Gij moet u zelv' verheffen;

 

Dat ik, zoo 'k reis, of zoo 'k mij nedersla,

 

Met CHRISTUS ga.

 

X.

 

'k Zal dan de Godstent recht beschouwen,

 

En door Gods geest, op goddelijk bevel,

 

Voor Hem een Tent in 't harte bouwen.

 

Aholiab hoeft met Bezaleël,

 

Hier blijken van vernuft, nog kunst te toonen;

 

'k Zie 't werk met heil bekroonen,

 

Die Sinaï, naar 't godgewijde bock,

 

Op Sion zoek.