Stichtelijke gezangen, in verscheidene gelegenheden gedicht, en met aanmerkingen, tot verstand van eenige stukken uit de H. Schrift, verrijkt. Deel 2

[p. 52]

Reize uit Egypte naar Kanaan.

Op eene nieuwgemaakte Zangwijze.
Op: Mijn God en Heer. Voet.

I.

O Dienstbaarheid,

O Rameses, waar uit Gods hand mij leidt;^*

O dienstbaarheid,

Zoo menigwers beschreid:

Waar zwerf ik heen,

Nog pas verlost van klei, en tichelsteen?

Waar zwerf ik heen?

God let op all' mijn treên.

II.

God grijpt mij aan

In Zoans veld, doet mij in vrijheid staan.

God grijpt mij aan;

* O Rameses waar uit Gods band mij leidt]. Het land Rameses betekent zoo veel, als 't Land der Herders, in 't Egyptisch; en is dezelfde landstreek, die anders Gosen heet. Dus werd ze benoemd, om dat ze door de Israëlieten, die herders waren, beslaagen werd. Zie Gen. XLVII 6, II, Exod. XII. 37, Num. XXXIII. 3, 5. Men moet dit Rameses, of 't Herderland, onderscheiden van de Stad Raamses, die de Israëlicten gebouwd hebben, Exod. I. 9-11 Conf. Jablonski Dis. IV. de ierra Gosen §. VI-VIII. p. 43-45.

[p. 53]

 

Leert me als een voedster gaan.^*

 

Neemt nu de zee,

 

En zandwoestijn, al dreigtze wee op wee;

 

Neemt nu de zee,

 

Geloof en blijdschap meê?

 

III.

 

Gaf vleesch, en vis,

 

Komkommmer, en moloen^†, op mijnen disch;

 

Gaf vleesch, en vis,

 

Dan al wat smaaklijk is?

 

Haalt Memphis zand,^§

 

Daar, voor ons zweet, elk vorst een grafnaald plant;

 

Haalt Memphis zand,

 

Iets bij het Vaderland?

* Leert me als een voedster gaan.] Dit is de kracht van 't Hebrecuwsch woord ׅיחׅלְנַדֽח Hos. XI. 3.

† Komkommer en meloen.] Verg. Exod. XVI. 3, met Num. XI. 4-6. Dat ﬦיחׅטׅבַ Meloenen betekent, is 't gemeen gevoelen. Zie J.H. Ursin. Herb. L. II. C. 2. p. 84, Mat. Hiller. Hierophyt. P. II. p. 57. en vooral Ol. Celsius Hierobot p. 356-383, die dit zeer geleerdelijk heeft opgehelderd.

§ Haalt Memphis zand enz]. De grasnaalden, of Piramieden worden meest alle gevonden niet ver van Memphis, op eenen hoogen grond Strab. Lib. XVII. p. 1161 Edit. Alinelov. hebbende deeze Stadt, tusschen de Piramieden van Gize, en Sacara, gelegen. Verg. Pococke Description of the East: Vol. I. Book 1. Chap. V. p. 40-48. Josephus schrijft, dat de Egyptische vorsten, de Israëlieten, als slaaven gebruikt hebben, onder anderen ook tot het maaken der Piramieden, Ant. L. II. Cap. IX. §. I. p. 97. Ed. Hav. En dit maakt de Heer J. Perizonius zeer waarschijnlijk tegen den Ridder J. Marsham, Aegyp. Orig. Cap. XXI. p. 387-392.

[p. 54]

 

IV.

 

Neen, neen, ik doem

 

Het ongeloof, die God mijn' Koning noem;

 

Neen, neen, ik doem,

 

De lust; die Goël roem.

 

Hij is de Held,

 

Die Pharo in de zee door bliksems velt^*;

 

Hij is de Held,

 

Hij breekt al zijn geweld.

 

V.

 

O laatste nacht,

 

Ik denk aan U, die 't heil hebt aangebragt.

 

O laatste nacht,

 

Ons Pascha is geslacht.

 

Dit Godlijk Lam,

 

Schenkt nu Gods liefde aan Jakobs echten stam,

 

Dit Godlijk Lam,

 

Dat uit Hem d'oorsprong nam.

* Door bliksems velt.] Exod. XIV. 24. leezen we dat de HEER op het leger der Egyptenaaren zag in de Kolom des vuurs en der wolke: of liever; zig over ben boog, uitstrekte, met de Kolom des vuurs en der wolke, naar de kragt van 't Hebr. ; Gelyk dit verklaard wordt Psalm XVIII. 10. En Hij boog den hemel en daalde, neêr. Hij overdekte hen met eene donderende en bliksemende wolk, en verschrikte daar door 't Egyptisch leger. Dit bliikt zeer klaar uit de sierlijke en dichtkundige uitbreiding die er aanstonds Psalm XVIIL 11-15. wordt bijgedaan, daar op de leiding door de roode Zee buiten twijsel wordt gezinspeeld. Dat God op de Egyptenaars, een' zwaaren donder, en bliksem, met ijslijken slagresen, gestort heeft; verhaalen ook Artapanus een heidensch Schrijver bij Euseb. Praep. Euang L. IX. C. 27. p. 436. en Josephus Ant. L. II. Cap. 16. §. 3. p. 1.15.

[p. 55]

 

VI.

 

Het heilverbond,

 

Tuigt Sions kruin in steê van Parans grond:^*

 

Het heilverbond,

 

Sloot God door JESUS mond.

 

Geen Afgods beeld,

 

Geen gulden kalf, waar't dart'lend volk bij speeit,^†

 

Geen Afgods beeld,

 

Verbreekt wat God beveelt.

 

VII.

 

Hij is in nood,

 

De groote God, die 't hemelsch man gebood:

 

Hij is in nood,

 

Die 't vocht uit rotsen goot.

 

De vijand vlugt,

 

Wanneer de ziel tot God in ootmoed zucht;

* Van Parans grond.] Daar het Sinaïtisch verbond gemaakt werd Deut. XXXIII. 2. Hab. III. 3.

† Geen gulden kalf waar 't dart'lend volk bij speelt.] Het volk dacht waarschijnlijk in de maand Tammuz welke overeenkomt niet de Egyptische Epiphi, en voor een gedeelte met onzen Juni, o'n zijne oude vermaaken, welke men in deeze maand op het Feest van Osiris in een Koe of Kalf geëerd, bij 't zichtbaar zwellen van den Nijl den teugel vierde, gelijk die vreugdebedrijven noch huidendaags daar stand grijpen. Zie Plutarch. de Iride & Osiride Opusc. Tom. I. p. 034. Graec. Ed. Steph. in Octav. 1572; en Maíllet Beschrijving van Egypte I D. II Brief bladz. 93; Vergel. met Herodot. L. III. C. 28. p. 170 Edit. Gron. & L. II. C. 130-132. p. 138.

[p. 56]

 

De vijand vlugt,

 

Voor Moses hand beducht^*.

 

VIII.

 

Nu pluk ik al,

 

Granaat, en vijg, en druif, uit Eskols dal:

 

Nu pluk ik al,

 

't Geen mij verkwikken zal.

 

'k Vertrouw, en wacht,

 

Van God mijn hulp, en schroom geen helsche magt:

 

'k Vertrouw, en wacht,

 

Van God mijn sterkte, en kragt.

 

IX.

 

Mijn ziel, hoe lang

 

Smoort gij 't vergift? Aanschouw de kop'ren slang.

 

Mijn ziel, hoe lang,

 

Kwijnt gij? lk zie de stang!

 

Al de aandacht oogt,

 

Op 't offer met mijn schuld aan't kruis verhoogd.

 

Al de aandacht oogt,

 

Op God die traanen droogt.

 

X.

 

God draagt mijn' last;

 

Zijn oog gaat voor, dat op mijn treden past

* Voor Moses hand beducht.] In 't bidden om hoog gestooken, en door Aaron en Hur ondersteund, zie Exod. XVIL 8-16.

[p. 57]

 

God draagt mijn' last;

 

Ik naak den landstroom vast.

 

Wijk kille stroom,

 

O schrik des doods, gij maakt om 't Land een' zoom:

 

Wijk kille stroom,

 

Tot dat ik binnen koom'.

 

XI.

 

Noch graf, roch dood,

 

Scheidt mij van God, die mij zijn' bijstand bood.

 

Noch graf, noch dood,

 

Heeft mij van hulpe ontbloot,

 

'k Omhels deez' boô,

 

Al ziet het vleesch dit grimmend aanzicht noô.

 

'k Omhels deez' boô,

 

Wijl 'k hier mijn lusten doô.

 

XII.

 

De Bondark gaat,

 

Vast voor mij heen, die mij van vrees ontslaat.

 

De Bondark gaat;

 

't Kristal dat vloeide, staat.

 

Ik hou Gods hand,

 

Die aan mij schonk zóo menig onderpand,

 

Ik hou Gods hand,

 

En stap in 't Vaderland,