Waarachtige en Aen-merkens-waardige Historie van Lapland en Finland

IV. Hooftstuck.
Van de Spoken die by nagt danssen, mitsgaders van de Toveressen, Tovenaers, Wind-verkoopers, enz.

DE Nagt-spooken doende Reisers en Herders des nagts seer veel moijelijkheid aan,⁺ werdende daar somtijds geheel van omringt. De Koning Hoterus heeft eens drie Nijmphen van diergelijke spoken tot haar holen toe vervolgt, en de Riem met de gordel tot overwinning gekregen.

+ Nagt spoken.

[p. 58]

Wanneer sy danssen, drukken sy de voeten soo diep in d'aard, dat de plaats daar sy gedanst hebben door de groote hitte moet versengen, soodanig, dat'er daar na niets meerder wil wassen. Sy noemen dese spoken Alvendans. Sy meinen dat het geesten van menschen sijn, die al haar leven lang tot groote wellusten sijn genegen geweest, welke begeerlijkheden nog inde zielen leeven, en zich op deze wijs aan hen vertoonen.

Met weinig voorbeelden sal ik aanwijsen,⁺ dat de Toverijen grootelijk by dese Noordse volkeren in swang hebben gegaan. Hagberta, Dogter van de Reus Vegnostus, vertoonde sig nu in een ongewone grootheid, dan klein, dan weer dun en teeder van lighaam; somtijds gefronst, dan weder effen en glad van huid, konnende haar lighaam na believen veranderen. d'Eene tijd was sy tot den Hemel toe verheven dan weer soo laag als een dwerg. Soo dat hier ongelooflijke dingen van vertelt werden.

Wanneer 't gebeurde dat Koning Hadingus 't Avontmaal hield, verscheen hem een andere tooveres, die een bondel Scharlei by sig had, stekende haar hooft uit d'aarde by den haart, en, haar Boesem toereikende, scheen te vragen in wat gedeelte des Weerelds soo een kruid in de winter gewassen waar. De Koning begerig sijnde om hier van de waarheid te weten, wierd door haar onder d'aarde getrokken, en zy bragt hem daar na weder op het aardrijk, na dat sy onuitsprekelijke helse gedrogten aan hem vertoont had.

Crata sijnde een Noorweegse Vrouw, begerig sijnde te weten hoe haar Soon al voer, maakte een pap, waar in sy het fenijnige vogt van dry Slangen, die aan een dun touwtjen hingen, liet druppen, dog Erik nam dit Banket voor sig, en het zelve gegeeten hebbende kreeg hy de hoogste trap van menschelijke wijsheid. Want dese spijs had de kragt om in ymand een overvloed van wetenschappen te storten, soodanig dat hy uit het geluit der dieren kon verstaan; wat sy begeerden.

Ons voornemen is in 't kort te toonen,⁺ wat kragt de Toovenaars hebben, in de hooft-stoffen, soo door zich selven, als door andere betovers, te bedwingen, op dat sy of sagter of strenger de natuurlijke ordening matigen; dog eerst zullen wy aanwijsen, dat Finland en lapland, d'uiterste deelen van de Noordse Landen, eertijds in de Herderse staat sijnde, soo geleert en ervaren in 't Toveren was, even of sy Soroaster de Persiaen in dese verdoemde oeffeningen tot hun leermeester hadden

+ Exempelen van Toverijen.

+ Finlandse Tovenaers.

[p. 59]

gehad: schoon ook, gelijk men segt, d'andere volkeren, aan de groote Zee woonende, in dese uitsinnigheid betooveret sijn geweest. Soodanjg heeft de gansche Weereld, in dit en diergelijk quaad eenstemming en yverig geweest in dese Toverkonst te eeren. De Finnen hadden, onder d'andere Heidense dolingen, voor een gewoonte dat sy aan de zeevarende luiden,⁺ door onweer en twegenwinden aan de stranden belemmert, de Wind te koop veilden en verkogten, en de penningen ontfangen hebbende, drie knoopen in een koort leiden, waar in men dese maat moest houden, dat als men een knoop los deê, tamelijke wind kreeg; maar de tweede los gemaakt sijnde, wierdse felder; dog de derde ontknoopt werdende, wierd de wind soo fel, dat het onweerde, en de Schepen tegen de Klippen stukken stieten, soo dat het Schip niet te regeren was. Dit hebben sommige wel tot hun leedwesen met groote schaade gesmaakt. Dog na dat Christi Euangelium begon door te breken, is dese konst noit in 't openbaar meer geschied, maar werd nog onder den duim wel gedaan.

Sivaldus sijnde een Sweed, een navolger van de Koning Haldanus, had seven Sonen, die alle soo bedreven en in de Toverkonst afgeregt waren, dat sy dikwijls, door de kragten van een schigtige woede aangedreven, plegen te schuimbekken, op hun tanden te knersen, vuurige kolen in te swelgen, en door vuur en vlam te loopen; ja soo danig dat de bewegingen en uitwerkselen van hun dwaasheid door geen andere middelen gestilt konden worden, dan door de kragt der banden, of door het storten van menschelijk bloed.

+ Wind verkopen.