Met en zonder lauwerkrans

Schrijvende vrouwen uit de vroegmoderne tijd 1550-1850 van Anna Bijns tot Elise van Calcar

[p. 520]

Netwerk van predikantsvrouwen
Magdalena Pollius
(?, ? - ?, ?; actief 1745)

Magdalena Pollius' bundel Stigtelyke mengeldichten (Leeuwarden, 1745) draagt de sporen van haar positie als predikantsvrouw. Haar gedichten gaan vergezeld van een aantal van haar mans leerredenen. Ds. R.B. Reen, haar echtgenoot, schrijft ook een voorwoord voor haar bundel met daarin de opmerking dat ‘gedichten en predicatie beide tot stichting zullen kunnen dienen.’ Met nadruk verklaart hij zijn eigen werk niet toegevoegd te hebben omdat hij promotie in kerkelijke gelederen zou nastreven: daarvoor is hij te oud, en bovendien zijn er betere manieren om uit te blinken in het gezelschap van mede-predikanten.

De aandacht van de lezer gaat door de woorden van deze predikant in eerste instantie zeker niet naar zijn dichtende vrouw uit en dat is tekenend voor de omgeving waarin zowel Ilberi^o als Pollius functioneerden. Ook Pollius' bundel heeft een aantal drempeldichten van predikanten, die met hun milde oordelen over de gedichten de lezers geruststellen en aanmoedigen Pollius' poëzie te lezen.

In Pollius' bundel staan veel gelegenheidsgedichten en daaruit is een netwerk van betrekkingen tussen de predikantsvrouwen onderling te reconstrueren. Pollius dicht voor huwelijken, geboortes en sterfgevallen in de gezinnen van de predikanten Burmania, Reitsma en Mentes uit haar omgeving.

95 Titelpagina van Magdalena Pollius' Stigtelyke mengeldigten (1745) Haar echtgenoot, ds Reen, heeft niet alleen een voorbericht maar ook nog vier speciale preken aan de bundel bijgedragen, zoals omstandig wordt aangegeven

[p. 521]

Aan Mejuffrouw A.C.P.G.V.

In deze dichtbrief aan een verre Haagse vriendin, kennelijk ook een domineesvrouw blijkens vs. 47-48, is de sfeer te proeven van de contacten zoals Pollius die onderhield. Er is alle ruimte voor huiselijke bijzonderheden en toelichting op geschenken over en weer. In de slotregels wordt de kinderen in bijbelse termen alle goeds toegewenst.

Ik hoop vriendin! gij zo gezond
Nog zijt, als ik u toen bevond,
En wij ook waren in die tijd,
Wanneer uw liefde ons heeft verblijd;
Toen beide uw vriendlijk aangezicht
En goed onthaal ons heeft verplicht
Tot dankbaarheid met woord en daad.
Ik bid u, stel ons toch in staat
Door uwe komste in 't ander jaar
Met uw geliefde wederpaar,
Om eens te tonen, hoe een vrind
Hier weer een vrinden-herte vindt.
Ten einde ik uw verzoek voldoe,
Zend ik u met dees Pelgrim¹⁴ toe
Een pond van Friese schapenvacht,
Door 's kammers hand zo ver gebracht,
Dat het nu tot een middel strekt,
Waarmee men voor de lucht zich dekt.
'k Vond naar mijn zin geen beter kleur,
Al zocht ik ganse winkels deur;
Indien het aan uw oog voldoet,
Zo krijg ik nieuwe lust en moed,
Om eens iets weer uit 't Friese land
Te zenden naar de Haagse kant.
De prijs van 't garen is niet groot;
Het kost maar vijftien duiten 't lood.
Indien 't u niet veel moeite is,
Bezorgt ons eens een vaatje vis,
Gelijk van u wierd voorgedist,
Waardoor wij wierden zeer verfrist;
Ik meen die schone abberdaan³¹,
Die mocht op 's prinsen tafel staan.
'k Zend ook wat vrucht uit 't noordse land,
Daar 't ruwe is af door 's meesters hand;
Een mes, waarmee men 't pangebak
Kan keren om met groot gemak,
Gebruik 't gezond veel jaren lank,
En neemt dit klein present in dank.
Schrijf toch eens weer, hoe 't u al gaat,
Of 't wel met uw gezondheid staat,
En die van man en huisgezin,

14 naam van de Haagse vrachtschipper Pieter Pelgrim

31 gezouten kabeljauw

[p. 522]

 

En of de zwakke een weinig winn',

 

Of haar ook onze raad wat helpt,

 

En of haar kwaal daardoor wat stelpt.

45

Ik sluit na vriendelijke groet

 

Aan hem, wiens bijzijn ons was zoet,

 

Die zo in huis als tempelkoor

 

Ons diste goede spijze voor,

 

Waardoor en geest en lichaam leeft,

50

Als God daarbij zijn zegen geeft.

 

Uw zonen mogen zijn gelijk

 

Die planten, die reeds geven blijk

 

Van groei en wasdom in hun jeugd,

 

Tot 's Heren lof en 's ouders vreugd!

55

Uw dochter strekke u tot sieraad,

 

Als aan 't paleis de hoeksteen staat!

 

Uw zwakke zuster sterk' de Heer

 

Naar ziel en lichaam tot zijne eer!

 

Zijt nogmaals vriendelijk gegroet,

60

Gelijk mijn liefste u mede doet.

Bron
Stigtelyke mengeldichten van Magdalena Pollius. Met een voorreden van haren egtgenoot Regnerus Brongerus Reen bedienaar des Goddelyken Woords te Huisum [...]. Leeuwarden 1745. p. 199. (KB 2110 C 19)
ES